در حال
جستجو...
سولفات روی
- توضیحات کلی
- سولفات روی چیست؟
- ساختار و ویژگی‌های فیزیکی-شیمیایی
- جدول مشخصات فنی
- انواع سولفات روی
- اهمیت روی در کشاورزی
- کاربردهای سولفات روی
- زمان و مقدار مصرف
- خرید و فروش و توصیه‌های اجرایی
- قیمت و نکات اقتصادی
- آنالیز سولفات روی
توضیحات کلی
آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا برخی مزارع محصولات پربار و باکیفیت تولید می‌کنند و برخی دیگر نه؟ بخشی از پاسخ در تأمین ریزمغذی‌های ضروری مانند روی نهفته است. سولفات روی به عنوان یک منبع قابل دسترس و اقتصادی برای تأمین این عنصر نقش مهمی در افزایش عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی دارد.
سولفات روی چیست؟
سولفات روی (ZnSO4) ترکیبی معدنی است که از پیوند عنصر روی با گروه سولفات تشکیل می‌شود. این ترکیب به صورت کریستال‌های سفید یا بی‌رنگ یافت می‌شود و به‌خوبی در آب حل می‌شود. روی عنصری ضروری است که در مقادیر کم عملکردهای فیزیولوژیک گیاه را فعال می‌کند؛ از جمله فتوسنتز، سنتز قندها و پروتئین، تنظیم هورمون‌های رشد و افزایش مقاومت در برابر بیماری‌ها.
ساختار و ویژگی‌های فیزیکی-شیمیایی
فرمول شیمیایی سولفات روی ZnSO4 است و شکل رایج آن برای مصارف کشاورزی، هپتاهیدرات (ZnSO4·7H2O) می‌باشد. سولفات روی دارای حلالیت بالا در آب، پایداری نسبی و قابلیت جذب آسان توسط گیاهان است که آن را برای کاربرد در خاک و محلول‌پاشی برگ مناسب می‌سازد.
خصوصیات فیزیکی و شیمیایی
از خصوصیات برجسته می‌توان به حلالیت بالا، سازگاری با بسیاری از کودهای شیمیایی و توانایی جذب توسط ریشه اشاره کرد. این خصوصیات باعث می‌شود سولفات روی سریعاً در خاک منتشر و توسط گیاه جذب شود؛ بنابراین در اصلاح کمبود روی بسیار مؤثر است.
جدول مشخصات فنی سولفات روی
| مشخصه | مقدار / توضیح |
|---|---|
| فرمول شیمیایی | ZnSO4 |
| جرم مولکولی | 161.47 g/mol |
| چگالی | 3.54 گرم بر سانتیمتر مکعب |
| انحلال‌پذیری در آب | به طور کامل در آب حل می‌شود |
| شکل ظاهری | جامد بلورین و بی‌رنگ (یا سفید) |
| انواع کریستاله/آبدار | بدون آب، مونوهیدرات، هگزاهیدرات، هپتاهیدرات |
| دمای تجزیه (بدون آب) | حدود 600 °C |
| حلالیت دیگر | محلول در متانول و گلیسیرین |
| کاربردها | کشاورزی، پزشکی، صنایع رنگرزی، تصفیه آب و فاضلاب |
انواع سولفات روی
سولفات روی برای مصارف کشاورزی عمدتاً در دو فرم عرضه می‌شود:
سولفات روی کریستال
فرم کریستالی معمولاً حاوی حدود 18–20٪ روی است و به صورت کریستال‌های ریز شبیه نمک عرضه می‌شود. این محصول معمولاً در کیسه‌های 25 کیلوگرمی بسته‌بندی می‌شود و کاربرد اصلی آن به عنوان ریزمغذی خاک است.
سولفات روی پودری
فرم پودری دارای غلظت بالاتر (31–33٪ روی) بوده و به صورت پودر ریز عرضه می‌شود. این نوع برای مصارف نیازمند دوزهای بالاتر یا اختلاط با کودهای دیگر مناسب است.
اهمیت روی در کشاورزی
روی از عناصر ریزمغذی ضروری است که در بیش از 300 آنزیم گیاهی شرکت دارد. این عنصر در سنتز پروتئین، تشکیل RNA و ریبوزوم، متابولیسم کربوهیدرات و تولید هورمون رشد مانند اکسین نقش اساسی دارد. کمبود روی می‌تواند موجب کاهش رشد، کلروز بین رگبرگی، کوتولگی و کاهش عملکرد محصول شود.
انتقال و دسترسی روی در گیاه و خاک
روی به صورت کاتیون دوظرفیتی (Zn2+) جذب گیاه می‌شود و انتقال آن در آوندهای چوبی از ریشه به برگ‌ها انجام می‌شود. در خاک، دسترسی روی به شدت وابسته به pH است؛ در خاک‌های آهکی و با pH بالا دسترسی کاهش می‌یابد. همچنین مقادیر بالای فسفر یا مس می‌تواند جذب روی را کاهش دهد.
کاربردهای سولفات روی در کشاورزی
سولفات روی کاربردهای متنوعی دارد؛ از اصلاح خاک و تأمین ریزمغذی تا کاربرد به صورت کود شیمیایی یا محلول‌پاشی برگی. بسته به شرایط خاک و نوع محصول، انتخاب روش کاربرد متفاوت خواهد بود.
- کود خاکی: افزودن مستقیم به خاک یا ترکیب با کودهای دیگر برای اصلاح کمبود روی.
- محلول‌پاشی برگی: کاربرد موثر در صورت مشکل جذب از خاک یا جهت پاسخ سریع گیاه.
- اصلاح خاک: استفاده پیش از کاشت برای غنی‌سازی خاک‌های کم‌روی.
زمان و مقدار مصرف سولفات روی
تعیین زمان و مقدار مصرف باید بر اساس نتایج آزمون خاک و نیاز محصول انجام شود. به‌طور کلی:
- برای کاربرد خاکی: بهترین زمان قبل از کاشت یا اوایل فصل رشد.
- برای محلول‌پاشی برگی: در مراحل حساس رشد مانند قبل از گل‌دهی یا تشکیل میوه.
- در درختان میوه: محلول‌پاشی پاییزه یا هنگام مراحل حساس رشد می‌تواند مؤثر باشد.
مقادیر پیشنهادی کلی (مقدار دقیق‌تر با آزمون خاک تعیین شود): 20–40 کیلوگرم در هکتار برای کاربرد خاکی، 0.5–1٪ برای محلول‌پاشی برگ، و برای درختان میوه 200–400 گرم در هر درخت.
خرید و فروش و توصیه‌های اجرایی
شرکت‌های تولیدکننده داخلی ممکن است سولفات روی را در بسته‌بندی‌های 25 کیلوگرمی عرضه کنند. در انتخاب محصول به درصد روی، خلوص، و آنالیز فلزات سنگین توجه کنید. همواره استفاده از کودها را بر اساس مشاوره کارشناسی و آزمون خاک انجام دهید.
جهت اصلاح اراضی بکر یا تسطیح‌شده قبل از کاشت، توصیه می‌شود وضعیت روی خاک را بررسی کرده و در صورت کمبود اقدام به اصلاح قبل از کاشت نمایید. استفاده از گیاهان خانواده بقولات به عنوان کود سبز می‌تواند به بهبود دسترسی روی کمک کند.
قیمت و نکات اقتصادی
قیمت سولفات روی تابع عواملی چون نوع (کریستال یا پودر)، درصد خلوص، حجم خرید و نوسانات بازار است. خرید در حجم بالا معمولاً از نظر اقتصادی مناسب‌تر است؛ اما انتخاب بر اساس کیفیت و آنالیز محصول اهمیت بیشتری دارد.
آنالیز سولفات روی
| خصوصیت | مقدار (استاندارد) |
|---|---|
| Zn (روی) | 33±1٪ |
| S (گوگرد) | 18±1٪ |
| فلزات سنگین (Pb & Cd) | < 50 ppm |
| Fe (آهن) | تا 12٪ |
| pH | 5–6 |
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
