در حال
جستجو...
حشرهکشها بهترین توصیههای عملی برای کشاورزان و بهرهبرداران
- مقدمه و اصول کلی
- مفاهیم مدیریت تلفیقی آفات (IPM)
- شناخت مزرعه و برنامهریزی پیشگیرانه
- پیشبینی، نظارت و آستانهها
- کاربرد ایمن و انتخاب محصول
- استراتژیهای کنترلی ویژه محصولات و آفات
- منابع و پیوندها
مقدمه و اصول کلی
حشرات و بیمهرگان بخش ضروری اکوسیستم هستند؛ بسیاری از آنها گردهافشان یا شکارچی آفات محسوب میشوند. همزمان برخی آفات میتوانند باعث زیان اقتصادی قابلتوجه برای محصولات زراعی شوند. هدف این راهنما کمک به کشاورزان برای یافتن تعادل بین حفظ تنوع زیستی و افزایش عملکرد اقتصادی از طریق استفاده هدفمند و کمهزینه از ابزارهای شیمیایی، بیولوژیک و مدیریتی است.
مفاهیم مدیریت تلفیقی آفات (IPM)
IPM مجموعهای از اقدامات پیشگیرانه، نظارتی و کنترلی است که همه گزینهها (فرهنگی، فیزیکی، بیولوژیک و شیمیایی) را در نظر میگیرد. مؤلفههای کلیدی شامل: انتخاب رقم مقاوم، تناوب زراعی، بهداشت مزرعه، نظارت منظم، مدلهای پیشبینی و آستانههای تصمیمگیری است.
موفقیت IPM نیاز به برنامهریزی بلندمدت و استفاده هماهنگ از ابزارها دارد تا میزان کاربرد آفتکشها کاهش یابد و دشمنان طبیعی حفظ شوند.
شناخت مزرعه و برنامهریزی پیشگیرانه
نقشهبرداری از مزرعه و ثبت سابقه کشت، زیستگاههای پیرامونی (آبراهها، پرچینها، نوارهای گل و بانکهای سوسک) و نقاط حساس کمک میکند خطرهای محلی شناسایی و مدیریت شوند. استفاده از کشت چرخشی و حذف بقایای آلوده، میتواند چرخه زندگی بسیاری از آفات را مختل کند.
پیشبینی، نظارت و آستانهها
نظارت دقیق، مهمترین ابزار تصمیمگیری است. روشها شامل نمونهبرداری خاک (برای نماتدها)، تلههای فرمونی و تلههای گودالی، شمارش آفات روی گیاه و ثبت دشمنان طبیعی هستند. آستانههای اقتصادی (thresholds) به شما میگویند که در چه سطحی هزینه سمپاشی کمتر از زیان پیشبینیشده است.
| محصول | آفت/شاخص | آستانه تصمیم |
|---|---|---|
| گندم (پاییزی) | مگس پیازگندم (تخم/متر²) | >250 تخم/متر² خطر اقتصادی؛ >100 تخم/متر² ملاحظه تیمار بذر |
| کلزا | سوسک کک ساقه | 35+ سوسک/تله در دوره نظارت (فصل حساس) |
| سیبزمینی | نماتد کیستی (PCN) | بر اساس مدل مدیریت PCN — تست خاک و استفاده از نماتدکش در صورت عبور از آستانه |
| حبوبات | شتهها / پروانهها | آستانهها بسته به محصول: نمونهبرداری و شمارش توصیه میشود (مثلاً 10٪ گیاهان آلوده برای نخود/لوبیا) |
کاربرد ایمن و انتخاب محصول
هنگام لزوم استفاده شیمیایی، اولویت با محصولات انتخابی و کمدامنه است تا کمترین تأثیر را بر گونههای غیرهدف داشته باشند. همیشه:
- برچسب را مطالعه کنید و از تطابق با محصول و آفت هدف مطمئن شوید.
- ابزار و نازلها را کالیبره و تجهیزات را سالانه سرویس کنید.
- سرعت و جهت باد، مناطق حائل آبی و زیستگاههای حساس را بررسی کنید.
- در دورههای گلدهی یا زمانی که زنبورها فعال هستند، از مواد پرخطر اجتناب کنید یا از محصولات جایگزین استفاده کنید.
استراتژیهای کنترلی ویژه محصولات و آفات
غلات
نظارت با تلههای فرمونی و شمارش آفات روی گیاه؛ تمرکز بر درمان محصولات حساس (آردی و بذری) در بازه زمانی مناسب؛ جلوگیری از کاربرد پس از GS61 برای جلوگیری از کاهش اثربخشی و صدمه غیرهدف.
کلزا و حبوبات
استفاده از تلههای چسبی و گودالی برای شناسایی سوسکها؛ در صورت عبور از آستانهها، درمان هدفمند در زمان رشد لپه تا 4 برگی؛ اولویت با پایرتروئیدهای تأییدشده و در صورت امکان درمان لکهای.
سیبزمینی و نماتدها
تست خاک برای PCN (نمونهبرداری استاندارد) و استفاده از مدلهای مدیریت؛ برای سطوح بالای PCN از نماتدکشها و در صورت لزوم انتخاب مزرعه جایگزین یا تدابیر تدخیری استفاده کنید.
مبانی عمومی مدیریتی
آمادهسازی بستر بذر مناسب، کشت زودهنگام یا دیرهنگام متناسب با تهدید آفت، حذف بقایا و پلهای سبز، و پرورش گونههای مقاوم، همگی از مهمترین گامهای پیشگیرانهاند.
منابع و پیوندها
برای ابزارها و محاسبهگرهای تخصصی، به منابع تخصصی مراجعه کنید. یک مرجع کاربردی برای نماتد سیبزمینی و ابزارهای مدیریتی: bbk-iran.com.
جمعبندی: حفظ تعادل میان حفاظت محیطزیست و تولید اقتصادی نیازمند برنامهریزی، نظارت دقیق و استفاده هدفمند از همه گزینههای کنترلی است. مدیریت تلفیقی آفات (IPM) بهترین چارچوب برای دستیابی به این هدف است.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
