انواع بذر گوجه فرنگی و نحوه کاشت آن

درباره گیاه گوجه فرنگی
گیاه گوجه فرنگی (Solanum lycopersicum) یک گیاه گرمسیری و فصل گرم است که به آفتاب فراوان نیاز دارد و نمیتواند سرما را تحمل کند. کاشت این گیاه باید در اواخر بهار و اوایل تابستان انجام شود، زمانی که خاک به اندازه کافی گرم شده است.
زمان برداشت گوجه فرنگی بسته به نوع آن بین 60 تا 100 روز متغیر است. به دلیل زمان طولانی رشد، اغلب از نهالهای آماده استفاده میشود یا بذرها در محیط داخلی کاشته میشوند.
کاشت
محل کاشت گوجه فرنگی باید آفتابی باشد. در مناطق شمالی، 8 تا 10 ساعت نور مستقیم خورشید مورد نیاز است. در مناطق جنوبی، سایه جزئی در بعدازظهر میتواند به رشد بهتر گیاه کمک کند. خاک را تا عمق حدود 30 سانتیمتر شخم زده و کود پوسیده دامی و یا کمپوست به آن اضافه کنید. قبل از کاشت، به خاک دو هفته زمان دهید تا کودها تجزیه شوند.
از کاشت گوجه فرنگی در محلی که در دو سال گذشته گوجه فرنگی یا گیاهان خانواده آن (بادمجان، فلفل و سیبزمینی) کاشته شدهاند، خودداری کنید. این کار از شیوع بیماریها جلوگیری میکند.
زمان کاشت گوجه فرنگی به شرایط آب و هوایی منطقه بستگی دارد. بذرها را 6 هفته قبل از آخرین سرمازدگی بهاره در محیط داخلی بکارید. نهالها را حدود 2 هفته پس از آخرین سرمازدگی یا زمانی که دما در طول روز و شب در حدود 13 درجه سانتیگراد باقی میماند، به زمین منتقل کنید.
اگر فصل رشد کافی دارید، میتوان گوجه فرنگی را مستقیماً در زمین کاشت. اما خاک باید حداقل دمای 13 درجه سانتیگراد داشته باشد.
اگر از نهالهای آماده استفاده میکنید، قبل از انتقال آنها به زمین، به مدت یک هفته آنها را بهتدریج به شرایط محیطی عادت دهید (هاردنینگ).
نهالها را پس از گذشت خطر یخبندان و زمانی که دمای خاک به حداقل 16 درجه سانتیگراد رسیده است، به زمین منتقل کنید. فاصلهی کاشت نهالها 60 تا 90 سانتیمتر باشد. گیاهان را آبیاری کنید تا شوک کاشت کاهش یابد.
پرورش
آبیاری گوجه فرنگی باید به طور منظم و عمیق انجام شود. در چند روز اول پس از کاشت، آبیاری باید فراوان باشد. سپس، در طول فصل رشد، هفتهای حدود 5 سانتیمتر آب به هر متر مربع بدهید. از آبیاری در ساعات گرم روز و آبیاری از بالا خودداری کنید.
5 هفته پس از کاشت، گیاهان را با 5 تا 10 سانتیمتر مالچ (کاه، یونجه یا تراشههای پوست درخت) بپوشانید تا رطوبت خاک حفظ شود، علفهای هرز کنترل شوند و از پاشیدن خاک به برگها جلوگیری شود.
کوددهی گوجه فرنگی باید به طور منظم انجام شود. قبل از کاشت، کمپوست به خاک اضافه کنید. هنگام کاشت، به هر گودال مقداری کود استخوان اضافه کنید. از کودهای ازته با غلظت بالا خودداری کنید، زیرا باعث رشد زیاد برگها و کاهش گلدهی و میوهدهی میشود.
هر دو هفته یکبار، از کودهای محلول در آب یا کودهای آلی استفاده کنید. از کودهای گرانولی آلی نیز میتوانید استفاده کنید. کود را در اطراف گیاه بپاشید و سپس آبیاری کنید.
هر 3 تا 4 هفته یکبار کوددهی را تا زمان سرمازدگی ادامه دهید. برای گیاهان بالارونده، پاجوشها را بچینید تا تهویه هوا بهتر شود و نور خورشید به داخل گیاه برسد.
ساقههای گیاه را به قیم ببندید. برگهای پایینی گیاه را تا ارتفاع 30 سانتیمتری از سطح خاک بچینید.
انواع گوجه فرنگی
بیش از 10000 نوع گوجه فرنگی وجود دارد که در دو دسته اصلی بوتهای (Determinate) و بالارونده (Indeterminate) طبقهبندی میشوند. گوجه فرنگیهای بوتهای تا ارتفاع 90 تا 1 متر رشد میکنند و میوههای خود را تقریباً همزمان میدهند. گوجه فرنگیهای بالارونده به طور مداوم رشد میکنند و میوههای خود را به طور پیوسته میدهند.
گوجه فرنگیهای بوتهای برای کاشت در گلدان و فضاهای کوچک مناسب هستند. اکثر گوجه فرنگیهای پاستا از نوع بوتهای هستند. گوجه فرنگیهای بالارونده برای باغهای بزرگ مناسب هستند و معمولا میوههای بزرگتر و شیرینتری دارند. اکثر گوجه فرنگیهای گوشتی و گیلاسی از نوع بالارونده هستند.
گوجه فرنگیها در رنگها، طعمها و اندازههای مختلفی وجود دارند. گوجه فرنگیهای گیلاسی برای سالاد، گوجه فرنگیهای گوشتی برای ساندویچ و گوجه فرنگیهای روما برای تهیه سس مناسب هستند.
از ارقام مقاوم به بیماری استفاده کنید.
برداشت
گوجه فرنگیها را زمانی برداشت کنید که کاملاً رسیده و سفت باشند. اگر دما شروع به کاهش کرد و گوجه فرنگیها هنوز نرسیدهاند، کل گیاه را از زمین درآورده و آن را وارونه آویزان کنید. یا گوجه فرنگیهای سبز رسیده را در یک کیسه کاغذی قرار دهید و آن را در یک مکان تاریک و خنک نگهداری کنید.
هرگز گوجه فرنگیها را برای رسیدن روی طاقچهی پنجره آفتابی قرار ندهید. گوجه فرنگیهای تازه را در یخچال نگهداری نکنید.
برای انجماد، گوجه فرنگیها را هسته گرفته و در کیسههای فریزر قرار دهید و فریز کنید.
آفات و بیماریها
گوجه فرنگیها ممکن است به آفات و بیماریها مبتلا شوند. برای پیشگیری از این مشکلات، از ارقام مقاوم به بیماری استفاده کنید، تناوب کشت را رعایت کنید، از خاک با زهکشی مناسب استفاده کنید و گیاهان را به طور منظم آبیاری کنید.
در صورت مشاهده آفات، از روشهای کنترل بیولوژیکی یا سموم دفع آفات مناسب استفاده کنید. در صورت مشاهده بیماری، گیاهان آلوده را از بین ببرید.
بیماریهای رایج گوجه فرنگی شامل پوسیدگی انتهای گل، بلایت زودرس، بلایت دیررس، ویروس موزاییک، پژمردگی فوزاریوم و کپک پودری است.
نکات آشپزی
گوجه فرنگیها سرشار از ویتامینها و مواد معدنی هستند و کالری کمی دارند. میتوانید از گوجه فرنگیها برای تهیه انواع غذاها، سالادها و سسها استفاده کنید. همچنین میتوانید گوجه فرنگیها را کنسرو یا خشک کنید تا در طول سال از آنها استفاده کنید.
