خاک دیاتومه

اکثر کشاورزان و باغبانان ترجیح می دهند در مزرعه یا باغ خود از آفت کش های شیمیایی استفاده نکنند. اما وقتی آفت یا بیماری وارد مزرعه شود و گیاهان را به خطر بیندازد، چاره دیگری وجود نخواهد داشت.

یکی از موادی که به حفاظت طبیعی از سلامتی خاک و گیاهان کمک می کند، خاک دیاتومه است. این خاک، بی ضرر و طبیعی است و بلافاصله پس از اینکه به خاک اضافه شد، مؤثر واقع می شود و آفات و حشرات را از زمین و گیاهان دور نگه می دارد. اگر نحوه استفاده از خاک دیاتومه را بیاموزید و طبق اصول از آن استفاده کنید، بخش زیادی از کار شما راحت تر خواهد شد.

خاک دیاتومه یا DE، از بقایای فسیل شده جانوران آبزی تشکیل شده است. این فسیل ها پس از آسیاب شدن به شکل پودر نرم و سفید رنگی درمی آیند. پودر خیلی دانه ریز دیاتومه ممکن است به صورت گرد و غبار در بیاید و برای انسان وحیوانات حساسیت ایجاد کند. البته پودرهای درشت تر دیاتومه، آسیبی به محیط زیست و جانوران و انسان نمی زنند و در عوض، حشرات موذی را از گیاهان و باغ دور می کنند.

در این مقاله درباره خصوصیات و مزایا و معایب خاک دیاتومه صحبت خواهیم کرد. به علاوه، به شما آموزش می دهیم که چطور از این خاک برای باغچه یا باغ خود استفاده کنید تا بتوانید به روشی طبیعی و بی ضرر، از گیاهان خود محافظت کنید!

خاک دیاتومه چیست

خاک دیاتومه (Diatomaceous earth) از بقایای فسیلی جلبک ‏های تک سلولی به نام دیاتوم بوجود آمده ‏است. خاک‏های دیاتومه با توجه به مواد تشکیل دهنده آنها، به رنگ‏های مختلف از سفید تا خاکستری یا زرد و قرمز دیده می‏شوند و در اشکال متفاوت گرد، پهن و مسطح نیز وجود دارند. فرم پهن خاک ‏های دیاتومه سطح فعال بیشتری داشته و به همین علت توانایی حشره‏کشی بالایی دارند.

خاک‏های دیاتومه از دیاتوم‏ هایی با منابع متفاوت بوجود آمده‏اند. مقدار کریستال سیلیکای موجود در خاک دیاتومه نقش موثری در قدرت حشره‏کشی آن‏ ها ایفا می‏کند. به طور کلی خاک‏ های دیاتومه ‏ای که از دیاتوم‏ های آب ‏های دریا ها بوجود آمده‏اند 2 تا 7 درصد کریستال سیلیکا دارند و خاک‏ های دیاتومه‏ ای که از دیاتوم‏ های آب ‏های شیرین (برکه، دریاچه، مرداب) ایجاد شده‏اند محتوی کمتر از 1 درصد کریستال سیلیکا می‏باشند. فرمولاسیون‏ های دریایی خاک‏ دیاتومه به دلیل داشتن مقدار کریستال سیلیکا زیاد قدرت حشره‏کشی بالاتری داشته و حدود 1/0 درصد وزنی از آن‏ ها برای کنترل آفات انباری کافی است.

علاوه بر این اندازه ذرات خاک‏های دیاتومه نیز در توانایی حشره‏کشی آن‏ ها موثر است. میانگین اندازه ذرات تشکیل دهنده خاک‏ های دیاتومه در صورتی که برابر و کوچکتر از 15 میکرومتر باشد مناسب است . مقدار اکسید سیلیسیم (SiO2) موجود در خاک دیاتومه نیز در عملکرد آن موثر است. فرمولاسیون ‏هایی که مقدار اکسید سیلیسیم آنها بیشتر از 80 درصد باشد توانایی حشره کشی بالاتری دارند. در جدول زیر ویژگی های این خاک به طور کامل بیان شده است:

معدن خاک دیاتومه در ایران

معادن دیاتومیت ایران محدود می‌باشد(معدن دیاتومیت ممقان، معدن دیاتومیت بیرجند و …). دیاتومیت استخراج‌ شده از این معادن برای پودر شدن، به کارخانه‌های تولید دیاتومیت ارسال می‌گردند.

مزایای خاک دیاتومه

خاک‏ های دیاتومه مزایای زیادی دارند که عبارتند از:

1 - خاک‏‏های دیاتومه روی طیف وسیعی از آفات انباری موثر هستند.

2 - عمر انبارداری خاک ‏‏های دیاتومه نامحدود است و تا زمانی که سطح دانه و انبار خشک باقی بماند باعث حفاظت طولانی مدت مواد غذایی انبار شده بخصوص غلات می‏گردند .

3 - کاربرد خاک ‏‏های دیاتومه راحت و آسان است.

4 - خاک‏ های دیاتومه پایدار بوده و بر خلاف ارگانو فسفات‏ها، در اثر گرما تجزیه نشده و موثر باقی می‏مانند. بنابراین بقایای شیمیایی سمی روی مواد غذایی برجا نمی‏گذارند و با مواد موجود در محیط زیست واکنش نشان نمی‏دهند.

5- گزارشات متعددی در رابطه با مقاومت آفات انباری به برخی نگهدارنده ‏های غلات نظیر پیرتروئید‏ها، ارگانوفسفات‏ها، کاربامات‏ها، هیدروکربن‏های کلره، Bacillus thuringiensis (B.t) و برخی سموم تدخینی وجود دارد. در صورتی که هیچ گونه مقاومتی از گونه‏های انباری به خاک دیاتومه تا به حال گزارش نشده است.

6- خاک‏های دیاتومه توسط سازمان حفاظت محیط زیست ایالت متحده امریکا به عنوان یک ماده امن معرفی شده‏اند.

7- خاک‏های دیاتومه حاوی سیلیکای بی‏شکل می‏باشند که با توجه به گزارش آژانس بین المللی تحقیقات سرطان، سیلیکای بی‏شکل متعلق به نسل سوم آفت کش‏ها بوده و شواهد و مدارک کافی برای خاصیت سرطان‏زایی آن وجود ندارد.

8- خاک‏های دیاتومه بی‏ بو هستند.

9- خاک‏های دیاتومه سمیت کم روی پستانداران دارند و برای حشرات مفید و غیر هدف کم خطر هستند.

10- خاک‏های دیاتومه هیچگونه تاثیر نامطلوبی بر قدرت جوانه زنی، کیفیت، طعم، ارزش نانوایی، خاصیت آرد و سایر خصوصیات دانه ندارند و استفاده از آن‏ها برای حفاظت غلات، بقولات و دانه‏های روغنی ثبت گردیده است.

11- خاک‏های دیاتومه دوره کارنس نداشته و بلافاصله پس از کاربرد، دانه قابل مصرف می‏باشد.

12- خاک‏های دیاتومه در آمریکا و کانادا به عنوان افزودنی غذا ثبت گردیده‏اند.

13- استفاده از خاک‏های دیاتومه در مقایسه با روش‏های فعلی کنترل آفات انباری در انبارها مقرون به صرفه و اقتصادی‏تر است.

مضرات خاک دیاتومه

شاید بزرگترین عیب خاک دیاتومه این باشد که در صورت ورود به دهان و بینی یا چسبیدن به غشای مخاطی، حساسیت ایجاد می کند. مراقب باشید تا حیوانات و بچه ها نزدیک این خاک نشوند چون ممکن است با ورود به دستگاه تنفسی، باعث حساسیت ریه، سرفه و تنگی نفس شود. در برخی موارد نیز ممکن است موجب خارش پوست و چشم ها گردد.

مراقب باشید هنگام خرید خاک دیاتومه، حتماً از نوع دانه درشت آن استفاده کنید. خاک دیاتومه دانه ریز که تحت عنوان سیلیس کریستالی به فروش می رسد، مخصوص تصفیه آب استخر هستند و نسبت به خاک دانه درشت، مضرات بیشتری خواهند داشت. یک مشکل دیگر دیاتومه این است که حتماً باید خشک باشد تا اثر کند. پس از آبیاری یا بارش برف و باران، خاک دیاتومه مدتی اثر گذاری خود را از دست می دهد تا اینکه دوباره کاملاً خشک شود. از آنجا که دیاتومه به همه حشرات آسیب می رساند، نمی توانید جلوی صدمه دیدن حشرات مفید و گرده افشان مانند زنبور عسل یا پروانه ها را بگیرید. البته اگر مراقب باشید که خاک را فقط در محل رفت و آمد حشرات موذی بریزید می توانید از حشرات مفید حفاظت کنید. حشرات گرده افشان اکثراً روی گل ها و برگ های گیاه می نشینند، بنابراین سعی کنید خاک را روی گل و برگ گیاهان نریزید.

خاک دیاتومه برای ساس

کاربردهای خاک دیاتومه طیف وسیعی را از مکمل های بهداشتی تا مراقبت از حیوانات را در بر می گیرد. استفاده از این خاک یکی از راهکارهای موثر در دفع ساس، سوسک، کنه، حشرات، انگل ها و ویروس ها می باشد به نحوی که زمانی که با سطح این موجودات تماس پیدا میکند به بدن آنها چسبیده و باعث خشک شدن و در نتیجه از بین بردن آنها می گردد.

خاک دیاتومه در دفع ساس و حشرات به دو نحوه زیر مورد استفاده می گردد:

• تیمار مواد غذایی با خاک دیاتومه در زمان انبار

 تیمار کل ماده غذایی با خاک دیاتومه: در مواردی که میزان ماده غذایی انبار گردیده محدود می باشد از ابزار دستی جهت مخلوط کردن خاک دیاتومه با توده استفاده می گردد. و در مواردی که میزان ماده غذایی زیاد باشد به علت جلوگیری از مصرف بالای آن از دو روش ذیل استفاده می گردد:

تیمار سطح رویی ماده غذایی: به میزان 100 گرم بر متر مربع بر روی مواد غذایی ریخته می شود.

تیمار عمق بالایی ماده غذایی: به طور استاندارد فرمولاسیون این خاک جهت تیمار کردن 30 سانتی متر عمق بالایی مواد غذایی به کار برده می شود.

با استفاده از دو روش فوق استفاده از این خاک در انبار ها به نحو چشمگیری کاهش می یابد و مقرون به صرفه خواهد گردید، همچنین استفاده از آن تاثیر نامطلوبی بر خواص فیزیکی دانه نخواهد گذاشت.

• تیمار مواد غذایی با خاک دیاتومه قبل از انبار

خاک دیاتومه را به صورت اسپری یا گرد جهت تیمار انبار خالی جهت دفع ساس و حشرات قبل از انتقال مواد غذایی به انبار مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین جهت جلوگیری از ایجاد آلودگی های ثانویه، انجام کلیه اقدامات بهداشتی و ضدعفونی در محل اعمال خواهد شد.

گرد دیاتومه

با توجه به مصرف بالای این خاک در روش اسپری به نسبت گردپاشی، گردپاشی آن عملکرد مناسب تر و مقرون به صرفه ای را در کنترل آفات، دفع ساس و حشرات از خود برجای می گذارد به نحوی که این تفاوت به میزانی می باشد که در فرمولاسیون آن به صورت گرد به میزان 2 گرم بر مترمربع مورد استفاده قرار می گیرد در حالی که در روش به صورت اسپری به میزان 6 گرم بر مترمربع می باشد.

قیمت خاک دیاتومه

قیمت فروش خاک دیاتومیت در بازار متغیر و متفاوت است. هرچه آنالیز دیاتومیت یک معدن خالص‌تر باشد، قیمت خاک دیاتومیت هم بالاتر خواهد رفت. به ‌عنوان‌ مثال قیمت کلوخه در معادن دیاتومیت بیرجند با قیمت دیاتومیت معادن تبریز متفاوت است. هم‌چنین قیمت دیاتومیت عمده با موارد خرید در مقادیر کم (دیاتومیت خرده) متفاوت هست.

خاک دیاتومه دیجی کالا

سایت هایی مانند دیجی کالا بیشتر کالاهای عمومی را موجود میکنند و محصولات کشاورزی تخصصی مثل خاک دیاتومه را پوشش نمیدهند. برای خرید خاک دیاتومه اصل و با کیفیت باید به سایت های تخصصی فروش محصولات کشاورزی مانند سایت بازار بزرگ کشاورزی مراجعه کنید.

خاک دیاتومه از کجا بخرم؟

برای خرید خاک دیاتومه با کیفیت و اطلاع دقیق از قیمت آن، میتوانید به سایت های تخصصی محصولات کشاورزی مانند سایت بازار بزرگ کشاورزی مراجعه و بهترین محصول با کمترین قیمت را خریداری کنید.