کود جلوگیری از ریزش گل و میوه در درختان

ریزش غیرطبیعی گل‌ها و میوه‌ها، یکی دغدغه‌های مهم بسیاری از باغداران و کشاورزان است که ممکن است به دلایل متعددی چون اختلال در گرده افشانی، شرایط محیطی، آفات و بیماری‌ها و کمبود عناصر غذایی صورت گیرد. مرحله گلدهی یکی از حساس‌ترین مراحل رشد و توسعه هر گیاه است. اما یکی از مهم‌ترین دلایل ریزش شکوفه‌ها در درختان میوه و سایر گیاهان کمبود برخی عناصر یا ترکیبات است که بایستی با استفاده از کودهای تقویتی مناسب جبران شود تا عمل تلقیح، گرده افشانی و تشکیل میوه در آن‌ها به خوبی صورت گیرد. در عین حال باید به این نکته نیز توجه داشت که نوع درخت و نیازهای تغذیه‌ای آن نیز نکته مهمی است که باید هنگام کوددهی موردتوجه قرار داد. چنانچه ریزش جوانه‌ها و گل‌های سالم از گیاهان موجب نگرانی شما شده، این مطلب می‌تواند برایتان مفید باشد.  

کود جلوگیری از ریزش گل

بیشتر گیاهان عکس‌العمل مثبتی نسبت به کمپوست و کود مناسب در بهار و اواسط تابستان از خود نشان می‌دهند. همانطور که اشاره شد یکی از دلایل ریزش شدید گل و کاهش میوه کمبود برخی از عناصر است. یکی از این عناصر حیاتی روی است که کاهش آن علاوه برریزش گل، می‌تواند موجب ریزبرگی، بدشکلی میوه و کاهش کیفیت آن گردد. عناصر روی، بور و پتاسیم سه عنصر فروت ست (Fruit set) هستند که تاثیر بسزایی در مرحله تشکیل میوه دارند و بایستی در زمان مناسب در اختیار گیاه قرار بگیرند.  

مصرف کودهایی که فسفر بالایی دارند می‌تواند باعث افزایش میزان و حجم گل شود. پتاسیم نیز یکی از عناصری می‌تواند مانع ریزش گل شود. بنابراین استفاده از کودهای دارای فسفر و پتاسیم بالا در مرحله گلدهی می‌تواند از ریزش گل جلوگیری کند. به این کودها گودهای فسفیت گفته می‌شود. لازم به ذکر است که مصرف نامناسب برخی از کودها مانند کود آهن و کودهایی که نیتروژن بالایی دارند نیز می‌تواند باعث ریزش گل شود.

علت تبدیل نشدن گل به میوه

علت اصلی تبدیل نشدن گل به میوه، اختلال در گرده‌افشانی و تلقیح گل‌های تشکیل شده روی بوته است. فاکتورهای متعددی همچون زیاده‌روی در استفاده از آفت‌کش‌ها و کودهای ازته، فقر خاک از نظر مواد مغذی چون روی، پتاسیم و بور، آبیاری نامناسب،  عدم کوددهی مناسب، وزش باد در جهت مخالف، حشرات و بیماری‌ها می‌توانند در گرده‌ افشانی و تلقیح اختلال ایجاد کرده و در نتیجه موجب ریزش و تبدیل نشدن شکوفه‌ها به میوه گردند. رفع این مسئله به علت ایجاد آن بستگی دارد. مثلا برای بهبود وضعیت خاک و رفع کمبود مواد مغذی دخیل در این مسئله می‌توان از کودهای هیومیک استفاده کرد.

کود تبدیل گل به میوه

اولویت اول برای افزایش میوه درختان، ماندگاری و عدم ریزش شکوفه‌ها تا زمان تبدیل شدن آن‌ها به میوه خوراکی است. در بخش قبلی اشاره کردیم که اصلی‌ترین دلیل ریزش شکوفه‌ها، نرسیدن مواد تغذیه‌ای لازم جهت حفظ شکوفه‌ها توسط ریشه درخت است. مرحله بعدی تبدیل این گل‌ها به میوه است. مهم‌ترین عامل در کاهش درصد تبدیل گل به میوه، نیز عدم تامین عناصر پر مصرف و کم مصرف  در این مرحله حساس و سرنوشت‌ساز می‌باشد که بایستی با انتخاب کود مناسب جبران گردد. اگر کوددهی در زمان تبدیل اولین شکوفه‌ها به میوه صورت گیرد، علاوه بر کاهش تلفات، کیفیت میوه‌ها را نیز افزایش می‌دهد. عناصر روی، بور و پتاسیم (کود فروت ست) علاوه بر کاهش ریزش گل، تاثیر بسزایی در تبدیل گل به میوه دارند.

جلوگیری از ریزش گل درختان میوه

ریزش گل یا میوه در درختان یک واکنش دفاعی است که در مقابل تنش‌های محیطی، آفات، بیماری‌ها و دیگر صورت می‌گیرد و گیاه برای ادامه‌ی حیات خود و حفظ توان و انرژی خود، اقدام به ریختن گل‌ها و میوه‌ها می‌کند. ریزش گل و میوه درختان می‌تواند به دلیل ضعف گیاه و تغذیه‌ی نامناسب صورت گیرد. در این حالت باید مواد غذایی متناسب با نیازهای گیاه و قبل از بروز علایم ریزش میوه، از طریق کودهای تقویتی مناسب در اختیار گیاه قرار گیرد. بروز علایم ضعف و ریزش گل یا میوه به معنی شرایط اضطراری و بروز آسیب جدی به کشت و کار است.

کود برای جلوگیری از ریزش میوه

همانطور که ذکر شد، ریزش میوه درختان یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که باغداران طی فصل با آن مواجه می‌شوند و عدم کنترل آن باعث آسیب جدی به باغدار خواهد شد. جلوگیری از ریزش میوه در درختان در صورتی که گیاه درگیر بیماری و آفت خاصی نباشد، می‌تواند از طریق کودهای تقویتی مناسب چون ترکیب فسفیت پتاسیم صورت گیرد. البته بایستی به این نکته نیز توجه داشت که کوددهی زیاد همیشه باعث رشد بهتر گیاه نمی‌شود، بلکه یک اصل کلیدی در کوددهی، رعایت تعادل عناصر غذایی است.   

بهترین کود برای جلوگیری از ریزش میوه

انتخاب بهترین کود برای درختان میوه کار آسانی نیست. منطقه با منطقه، درخت با درخت و شرایط کشت با شرایط کشت متفاوت است و تاثیر زیادی در انتخاب بهترین کود برای درختان میوه دارد. به‌طور کلی ما نمی‌توانیم یک کود را به‌عنوان بهترین کود برای تمامی مناطق انتخاب کنیم. گیاهان برای رشد به آب، خاک و نور نیاز دارند و عناصر موجود در خاک، تعیین‌کننده‌ی رشد بهتر درخت هستند. بنابراین قبل از استفاده از کودهای تقویتی در هر مرحله از رشد گیاه، بایستی شرایط منطقه و خاک را مدنظر قرار داد. در ادامه به ارائه جزئیات بیشتری از استفاده از کود در چند نمونه درخت می‌پردازیم.   

کود جلوگیری از ریزش گل مرکبات

تامین احتیاجات کودی در درختان مرکبات، در هر مرحله از رشد و توسعه میوه اهمیت دارد، اما این اهمیت در کوددهی در دوره گلدهی بیشتر است و عدم توجه دقیق، می‌تواند ضررهای بسیار زیاد و بعضا جبران‌ناپذیری روی باردهی درختان مرکبات داشته باشد. لازم به ذکر است که هر کودی در دوره گلدهی درختان مرکبات قابل‌استفاده نیست. به‌طورکلی کودهای مورداستفاده در دوره گل‌دهی مرکبات باید:

• فاقد عناصر محرک رشد طولی، مانند ازت زیاد باشند.
• دارای قابلیت محلول پاشی و عدم ایجاد پسماند در ساختار درختان مرکبات و مخصوصا گل‌ها باشند.
• قابل ترکیب باشند تا با حداقل دفعات محلول پاشی، حداکثر احتیاجات کودی درختان مرکبات در دوره گلدهی را تامین نمایند.

با توجه به موارد ذکر شده کودهای مناسب برای تامین نیازهای تغذیه‌ای درختان مرکبات در دوره گلدهی یا به عبارتی کود جلوگیری از ریزش گل مرکبات باید واجد فسفر، بور، کلسیم، روی و اسیدهای آمینه باشند.

کود برای جلوگیری از ریزش میوه مرکبات

ریزش میوه مرکبات به دلایل متعددی چون تغییرات دمایی، کم آبی، غرقاب درختان، تغذیه درخت و آفات و بیماری‌ها رخ می‌دهد. کمبود عناصر تغذیه‌ای این گیاهان را می‌توان با کوددهی مناسب برطرف ساخت. رفع نیازهای تغذیه‌ای درختان مرکبات با کود دهی مناسب، در تک تک مراحل رشد و توسعه میوه اهمیت دارد. این اهمیت در دوره گلدهی بیشتر است.  استفاده از کودهای سه عنصره حاوی پتاسیم، نیتروژن و فسفر  به مقدار کافی و در زمان مناسب و نیز کودهای حاوی روی و بر می‌توانند به افزایش مقاومت میوه‌ها و تولید کربوهیدرات‌های مورد نیاز برای رشد میوه کمک کنند.

علت ریزش گل انار

هر کدام از درختان و گیاهان بر حسب نوع و نیازهای متنوع خود برنامه کوددهی و روش‌های نگهداری متفاوتی دارند که لازم است پیش از اقدام به کاشت و پرورش آن‌ها، در مورد بهترین کودهای مورد نیاز آن‌ها در هر مرحله از رشد، اطلاعات کسب نماییم. درخت انار از زمان کاشت به‌ صورت یک نهال، احتیاج به مراقبت‌های ویژه دارد و درختی حساس به نوع آب و هوا و خاک است. بنابراین عدم تعادل در آبیاری، رطوبت، کوددهی، دما و دیگر موارد می‌تواند علت ریزش گل انار باشد.

کود جلوگیری از ریزش گل انار

بهترین کود برای جلوگیری و درمان ریزش گل انار، کودهای کامل سه بیست است که دارای میزان برابری از هر سه عنصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند. همچنین در این مرحله به کلیه عناصر میکرو  مانند روی، مس، بور، منگنز و آهن نیز نیاز است. افزودن کودهای ارگانیک مانند کود حیوانی یا کمپوست به خاک، نیز می‌تواند موجب بهبود ساختار خاک و افزایش مقاومت درخت انار در برابر بیماری‌ها و شرایط نامساعد باشد. یکی دیگر از کودها برای جلوگیری از ریزش گل انار، کودهای حاوی هورمون‌های رشد مانند اسید گیبرلین هستند که به افزایش تعداد گل‌های درخت انار و نیز رشد و تکامل آن‌ها کمک می‌کند. کوددهی در مرحله گل‌دهی انار بهتر است به‌صورت محلول پاشی صورت گیرد.

کود جلوگیری از ریزش خرما

نخلستان‌ها معمولا خاکی سبک و شنی دارند که علاوه بر ضعف در ظرفیت نگهداری آب، می‌تواند موجب فقر غذایی و فقر مواد آلی در درخت خرما و در نتیجه خشک شدن شاخه‌های درخت، ریزش میوه و بی‌کیفیت شدن محصول خرما گردد. کوددهی مناسب خاک راهی برای جبران این مشکل است. فصل کوددهی درخت خرما بیشتر در بهمن ماه (زمان گلدهی) و تیرماه (زمان رشد و نمو میوه) است اما می‌توان با افزایش اصولی و مناسب کوددهی در زمان‌های حساس افزایش محصول و کیفیت خرمای آن کمک کرد. یکی از بهترین کودها برای بسترسازی درخت خرما، کود مایع مرغی است که به دلیل دارا بودن عناصر نیتروژن، فسفر، کلسیم، سدیم و گوگرد، تاثیر فراوانی در بهبود خصوصیات فیزیکی و نگهداری رطوبت خاک دارد. لازم به ذکر است که از کود مرغی هرگز نباید در هر سال، هر فصل و برای هر نوع خاکی استفاده نمود. 

علت ریزش گل و میوه در صیفی جات

یکی از مشکلات عمده‌ی کاشت برخی از محصولات سبزی و صیفی مانند خیار، گوجه فرنگی و فلفل در شرایط فضای باز و گلخانه‌ای، ریزش گل و میوه است که ارتباط مستقیمی با افت میزان باردهی دارد. عوامل متعددی در ریزش گل‌ها در صیفی‌جات دخیل‌اند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کمبود برخی از مواد غذایی ضروری رشد گیاه است که می‌تواند تمامی مراحل تشکیل میوه، مانند گرده افشانی صحیح را تحت تاثیر قرار دهد. با جبران این کمبودها از طریق کودهای مناسب، می‌توان به افزایش محصول و کیفیت محصول کمک نمود. در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم.

کود جلوگیری از ریزش گل فلفل

کمبود عناصر غذایی در گیاه می‌تواند باعث ریزش گل و میوه ‌شود که استفاده از کودهای کشاورزی با کیفیت در زمان و مقدار مناسب در قالب یک برنامه کوددهی منظم، می‌تواند میزان این ریزش را کاهش دهد. همانطور که اشاره شد، مرحله گل‌دهی به نوعی حساس‌ترین مرحله در طول دوره رشد و توسعه گیاه است. گیاه در این مرحله از فاز رویشی به فاز زایشی وارد می‌شود. زمانی که گیاه در حال ورود فاز گل‌دهی شود، رشد طولی به حداقل می‌رسد. استفاده از ترکیبات حاوی روی و ‌بور برای تلقیح بهتر و گل انگیزی بیشتر در بوته‌‌های فلفل می‌تواند راندمان این مرحله را بهبود ببخشد.

علت ریزش گل بادمجان

علت ریزش گل بادمجان در اغلب موارد ناشی از کمبود آب یا تنش خشکی می‌باشد. بادمجان به مقدار مناسب آب در هفته نیاز دارد و یکی از علائم تشنگی و عدم دریافت آب کافی، ریزش گلها قبل از تولید میوه است. در این حالت شکوفه های بادمجان خشک شده و بدون تولید میوه می‌ا‌فتند. علت خشک شدن گل بادمجان در اغلب موارد تنش خشکی است.

 یکی دیگر از علت‌های ریزش گل بادمجان، عدم گرده افشانی مناسب است. بادمجان خود به خود گرده افشانی نمی کند و گرده افشانی آن‌ها از طریق باد صورت می‌گیرد. رطوبت نیز می‌تواند مانع گرده افشانی صحیح بادمجان شود. چرا که رطوبت می‌تواند با چسباندن دانه‌های گرده به هم، مانع رسیدن آن به مادگی شود.

کود جلوگیری از ریزش گل بادمجان

بادمجان نیز مانند بسیاری از گیاهان برای هر مرحله از رشد به مواد مغذی کافی و مناسب نیاز دارند. نیتروژن، فسفر، پتاسیم و منیزیم از عناصر موردنیاز مراحل رشد بادمجان، به‌خصوص مرحله گلدهی است. کودهای متعادل مانند 10-10-10 یا کودهای ارگانیک مانند کمپوست، جلبک دریایی یا کود مرغ، کودهای مناسبی برای جلوگیری از ریزش گل بادمجان است. به‌طور کلی کودهای آلی یک گزینه بسیار خوب برای بادمجان است.

علت ریزش گل درخت به

صرف نظر از نوع درخت، مواردی چون عدم گرده افشانی مناسب، کمبود عناصر و مواد غذایی، آفات و بیماری‌ها، تغییرات ناگهانی آب و هوا می‌توانند موجب ریختن گل در درختان گردند. شکوفه‌ها درخت به تنها حاوی یک گل می باشد و به سبب ظهور دیرتر شکوفه‌ها کمتر در معرض خطر سرمازدگی بهاره قرار دارند. همچنین مقاومت این درخت در برابر شوری آب و خاک به نسبت بیش از سایر میوه‌های دانه‌دار است. بنابراین در اغلب موارد علت ریزش گل درخت به را می‌توان به کمبود عناصر و مواد غذایی خصوصا عناصر دخیل در تلقیح و گرده افشانی نسبت داد.  مثلا یکی از دلایل ریزش شدید گل در درخت به و کاهش کیفیت میوه آن، کمبود عنصر روی است. عناصر روی، بور و نیتروژن که در فروت ست (Fruit set) موجود هستند اگر در زمان مناسب در اختیار درخت قرار گیرند، می‌توانند تاثیر زیادی در مقاومت شکوفه‌ها و تشکیل میوه داشته باشند.

کود برای جلوگیری از سرمازدگی

داشتن تغذیه مناسب باعث سازگاری بیشتر گیاه با شرایط آب و هوایی و مقاومت آن‌ها در برابر سرمازدگی می‌شود. به‌طور کلی درختان ضعیف و ناسالم علاوه بر آفات و بیماری‌ها نسبت به سرما حساس هستند و با کوددهی درست می‌توان مقاومت آن‌ها در برابر سرما را افزایش داد. استفاده از کودهای واجد اسیدهای آمینه قبل از سرمازدگی، علاوه بر افزایش مقاومت گیاهان به استرس، تاثیر بسزایی بر مقاومت گیاه در برابر سرمازدگی دارد. همچنین استفاده از کود فسفر بعد از سرمازدگی برای ترمیم بافت‌های گیاهی مناسب است. از دیگر کودهای موثر برای افزایش مقاومت گیاهان در برابر سرمازدگی می‌توان به کودهای ریزمغذی مانند منگنز، آلومینیوم، روی، منیزیم، بر، مس و مولیبدن، کودهای پتاس و کودهای ارگانیک واجد میکروارگانیسم‌های مفید اشاره کرد.

 سخن پایانی

کمبود برخی از عناصر غذایی می‌تواند منجر به ریزش گل‌ها و میوه‌های درختان و صیفی‌جات شود که از طریق یک برنامه کوددهی صحیح و کارشناسانه می‌توان این کمبودها را جبران و از ریزش گل و میوه غیرطبیعی جلوگیری کرد.