با انواع هیتر گلخانه و نحوه عملکرد و ساختار آن بیشتر آشنا شوید

عملکرد هیتر گلخانه به این صورت است که ابتدا سوخت به وسیله مشعل در داخل کوره احتراق می‌یابد. جریان هوا در اثر برخورد با لوله‌ها و ورقه‌های گرم شده ناشی از احتراق گرم می‌شود و سپس این هوای گرم شده توسط فن و از طریق کانال‌هایی به کل محیط گلخانه دمیده می‌شود. این سیستم گرمایشی نقش مهمی در کنترل دمای گلخانه و تولید محصول خارج از فصل دارد. از مهم‌ترین عوامل تولید محصولات کشاورزی، تولید محصول خارج از فصل می‌باشد. یکی از علل توسعه و رواج بیش از پیش گلخانه‌ها نیز توانایی کنترل شرایط اقلیمی در فصول مختلف سال است. گلخانه این امکان را به تولیدکننده می‌دهد که دما، رطوبت، میزان تشعشعات نور خورشید و مقادیر اکسیژن را به نحو مطلوبی کنترل نماید، به گونه‌ای که بتوان در زمان مناسب از نظر تقاضای محصول و قیمت آن در بازار مصرف، تولید را انجام داد. سیستم‌های گرمایشی مانند هیتر گلخانه یا بخاری گلخانه‌ای، نقش عمده‌ای را در تحقق این امر ایفا می‌کنند. بنابراین جهت راه اندازی گلخانه، انتخاب سیستم گرمایشی مناسب یکی از ضروریات است، زیرا سرمای بیش از حد، همانند گرمای بیش از اندازه می‌تواند موجب کاهش رشد گیاهان و حتی از بین رفتن محصولات گردد. پس به منظور تولید محصول کافی و با کیفیت، تأمین دمای مطلوب گلخانه در تمام فصول سال اهمیت بسزایی دارد. هیتر یا بخاری گلخانه‌ای چیست؟ بخاری یا گرماساز که در زبان انگلیسی به آن هیتر گفته می‌شود، وسیله‌ای برای تولید گرماست که جهت افزایش دمای مکان‌هایی مانند گلخانه، مرغداری، دامداری، سالن‌های تولید و پرورش قارچ، سالن‌های ورزشی و سالن‌های باز مورد استفاده قرار می‌گیرد. قطعات اصلی این دستگاه عبارتند از: مشعل، کوره، فن، سوخت، تابلو برق، سوپاپ اطمینان و ... در ادامه توضیحات کاملی در رابطه با این نوع سیستم گرمایش گلخانه ارائه خواهیم داد. عملکرد هیتر گلخانه‌ای چگونه است؟ عملکرد هیتر گلخانه به این صورت است که ابتدا سوخت به وسیله مشعل در داخل کوره احتراق می‌یابد، جریان هوا در اثر برخورد با لوله‌ها و ورقه‌های گرم شده ناشی از احتراق گرم می‌شود و سپس این هوای گرم شده توسط فن و از طریق کانال‌هایی به کل محیط گلخانه دمیده می‌شود. بنابراین فن برای هدایت گرمای تولید شده توسط هیتر گلخانه‌ای به تمام نقاط گلخانه مورد استفاده قرار می‌گیرد. گازهای حاصل از احتراق نیز از طریق هواکش به خارج از گلخانه هدایت می‌شوند. روش کار این مدل از هیتر گلخانه یا بخاری گلخانه‌ای بدین گونه است که از طریق مشعل و کوره گرما را تولید نموده، سپس گرما را از طریق دمنده یا فن به بخش‌های مختلف گلخانه هدایت می‌کند. هیتر گلخانه‌ای دارای تابلو برق تمام اتوماتیک است که نیاز به کنترل دستی ندارد. تابلو برق دستگاه مجهز به فیوز، کنداکتور، ترموستات، چراغ خطر و ... می‌باشد و در برخی موارد دارای ترموستات دو مرحله‌ای است. مزیت‌های هیتر گلخانه‌ای: هیترهای گلخانه‌ای از ظرفیت بالای گرمایشی برخوردارند، این مزیت باعث می‌شود برای گرم کردن گلخانه‌های بزرگ کارایی بسیار خوبی داشته باشند. از این هیترها می‌توان برای گرمایش گلخانه‌هایی با متراژ چندین هزار متر مربع استفاده کرد چرا که این نوع سیستم گرمایش از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. مزیت دیگر استفاده از بخاری یا هیتر گلخانه‌ای، عدم اتلاف انرژی ناشی از انتقال آب گرم از پکیج یا موتورخانه به کویل‌های آب گرم و موتورخانه است. همچنین با استفاده از این دستگاه هزینه ساخت و نگهداری و هزینه‌های مربوط به عایق کاری لوله‌ها و مسیرهای انتقال حرارت وجود ندارد. یکی دیگر از برتری‌های این دستگاه امکان انتقال و جابه‌جایی به قسمت‌های مختلف گلخانه است، همچنین هزینه کمتر آن نسبت به سایر انواع سیستم‌های گرمایش گلخانه از دیگر مزایای آن است. همانطور که اشاره شد، امکان کانال‌کشی و در نتیجه گرمایش یکنواخت در تمام قسمت‌های گلخانه نیز از سایر مزایای هیتر گلخانه‌ای محسوب می‌شود. از دیگر مزایای هیتر گلخانه تنوع قیمت بر حسب توان گرمایشی آن است. تفاوت هیترهای الکتریکی و گازی: هیترهای گازی شامل دو نوع شعله درون و شعله باز هستند. در هیترهای شعله باز به علت عدم وجود دودکش برای هدایت گازهای سمی به خارج از محیط، اتلاف انرژی به حداقل می‌رسد، اما گازهای سمی متصاعد شده برای گیاهان و محصولات بسیار زیان‌آور است و باعث می‌شود آسیب جدی به محصولات وارد گردد. به عنوان مثال می‌تواند موجب عدم تشکیل گل بر روی گیاهان یا حتی از بین رفتن آن‌ها شود. در هیترهای گازی شعله درون بازده مصرف انرژی حدود 80 درصد است که به علت داشتن اگزوز برای خروج گازهای سمی متصاعد شده، بخشی از گرما از طریق این گازها از محیط خارج می‌گردد و هدر می‌رود. اما در عوض هوای پاک و مناسب در اختیار گیاهان و تولیدات قرار می‌گیرد و باعث عملکرد مطلوب آن‌ها می‌شود. این هیترها به دلیل هزینه پایین مصرف انرژی و کارکرد مطلوب، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. در هیترهای الکتریکی بازده مصرف انرژی 100 درصد است زیرا گازی تولید نمی‌شود و دودکشی هم برای خروج آن احتیاج نیست و انرژی هدر نمی‌رود، اما این هیترها مصرف برق بالایی دارند و هزینه سالانه‌ی مصرف برق آن‌ها برای گلخانه‌داران بسیار گزاف است و مقرون به صرفه نیست. عملکرد هیترهای گازی چگونه است؟ هیترهای گازی گلخانه‌ای از ایمنی بالایی برخوردارند. ویژگی‌های به کار رفته در سیستم این دستگاه باعث می‌شود که دستگاه از بازده و عملکرد بسیار خوبی برخوردار باشد و خطری متوجه مصرف‌کنندگان نشود و همچنین سلامت دستگاه نیز تأمین گردد. در این مطلب به کارکرد قطعات ایمنی آن اشاره می‌کنیم. 1- فیوز 2- ترمینال یا کانکتور 3- ترموستات کوره 4- سوپاپ ایمنی مکانیکی در دیگ یا کوره هیتر گلخانه به دلیل اینکه شعله مستقیم به انتهای دیگ برخورد می‌کند، به مرور زمان از ضخامت آن کاسته می‌شود و ممکن است در دراز مدت انتهای دیگ سوراخ شود. به منظور جلوگیری از این معضل ورق انتهای دیگ را با ضخامت دوبل می‌سازند. در این هیترها به منظور عدم چرخش هوای سرد داخل گلخانه، ابتدا مشعل روشن شده و سپس با رسیدن دمای کوره و رادیاتور به حد مطلوب، فن‌ها روشن شده و گردش هوا انجام می‌شود. معرفی ویژگی‌ها و قطعات هیتر گلخانه‌ای: از جمله ویژگی‌هایی که در هنگام خرید بخاری گلخانه‌ای حائز اهمیت است می‌توان به میزان کارکرد بخاری گلخانه‌ای، خصوصیات کوره، ویژگی‌های مشعل، جنس بدنه، ویژگی‌های سیستم هوادهی و فن‌ها، استاندارد بودن جوش، سطح گرمایش و ... اشاره کرد. در ادامه هر یک از این ویژگی‌ها را به طور مختصر شرح خواهیم داد. راندمان: کارکرد یا راندمان هیتر گلخانه‌ای یعنی این که چه میزان از انرژی مصرف شده برای احتراق سوخت، به داخل گلخانه راه می‌یابد و چه میزان از آن از طریق دودکش‌ها هدر می‌رود. معمولا کارکرد 80 تا 85 درصد برای هیتر گلخانه‌ای مناسب است. بعنوان مثال: هیتر گلخانه‌ای با کارکرد 80 درصد، از هر 50 هزار کیلوکالری انرژی، حدود ده هزار کالری را هدر می‌دهد و از حدود چهل هزار کیلوکالری مابقی استفاده مفید به عمل می‌آورد. یکی از نشانه‌هایی که در تست عملکرد هیتر گلخانه‌ای می‌توانید مورد توجه قرار دهید دمای بدنه هواکش است که از طریق دماسنج‌های دیجیتالی قابل اندازه‌گیری است. دمای بدنه هواکش در حالت ایده‌آل و مطلوب باید بین 100 تا 120 درجه سانتیگراد باشد. دمای بالاتر از این میزان به معنی آن است که بخش قابل توجهی از انرژی در حال تلف شدن است و بنابراین دستگاه راندمان پایینی دارد. از سوی دیگر دمای کمتر از 100 درجه سلسیوس نیز معایب خاص خود را دارد، چرا که به علت اتفاق افتادن عمل میعان بخار آب در دهانه هواکش، به اکسیداسیون و پوسیدگی منجر خواهد شد. کوره: جنس بدنه کوره هیتر ممکن است استیل، آهنی و یا ترکیبی از هر دو باشد. جنس آلیاژی که کوره از آن ساخته می‌شود اهمیت زیادی دارد چرا که طول عمر دستگاه تا حد زیادی به آن بستگی دارد. احتمال سوراخ شدن هیترهایی که با آلیاژهای نامرغوب و بی‌کیفیت یا نازک تولید می‌شوند بسیار زیاد است، به علاوه استفاده از این دسته هیترها می‌تواند بسیار خطرناک باشد و خطر آتش‌سوزی را در پی داشته باشد. همچنین هیترهایی که جنس بدنه کوره آن فولادی است نیز به دلیل بالا بودن میزان پوسیدگی ناشی از اکسیداسیون بالای فولاد توصیه نمی‌گردد. توصیه می‌کنیم هیتری را برگزینید که جنس بدنه کوره آن از استیل و ضخامت آن 1.5 میلی‌متر باشد. یکی از ویژگی‌های بارز استیل آن است که علاوه بر تحمل دماهای بالا (حتی تا 800 درجه سانتیگراد)، هرگز پوسیده نمی‌شود. از نکات دیگری که حائز اهمیت است این است که دقت کنید جنس استیل از (گرید L) باشد. (گرید L) نسبت به گریدهای معمولی کربن کمتری دارد و ویژگی مهم آن این است که در مقابل خوردگی که معمولاً در نواحی جوش اتفاق می‌افتد مقاوم است. مشعل: مشعل این بخاری‌ها ممکن است گازسوز، گازوییل سوز یا دوگانه سوز باشند. در هنگام خرید دقت کنید که مارک مشعل از برندهای معتبر باشد. چنانچه مشعل از کیفیت کافی برخوردار نباشد ممکن است در زمان کوتاهی دچار خرابی یا پوسیدگی شود. لازم به ذکر است که در بسیاری از اوقات نوع مشعل از نظر سوخت و برند آن توسط مشتری قابل سفارش است. جنس بدنه: جنس بدنه هیتر، از آلیاژهای سبک و ضد زنگ مانند آلومینیوم یا ورق گالوانیزه است. البته استحکام و کیفیت خود این آلیاژها نیز مهم است. برای مثال ورق گالوانیزه با ضخامت 0.7 از استحکام بیشتری نسبت به ورقی با ضخامت 0.5 برخوردار است. همچنین لازم است بدنه هیتر دوجداره باشد و با پشم شیشه عایق‌بندی شده باشد. سیستم هوادهی: فن بخاری گلخانه‌ای بر حسب نوع ممکن است سانترفیوژ (بلوئر، دمنده) یا آکسیال (axial، محوری) باشد. فن سانترفیوژ قابلیت کانال‌کشی را نیز در گلخانه ایجاد می‌کند که مزیت آن ایجاد گرمایش بسیار یکنواخت در تمام قسمت‌های گلخانه است. تعداد فن‌ها، ابعاد (برای مثال 74 در 74)، و قدرت و ظرفیت هوادهی آن‌ها معمولاً از مواردی است که در ردیف مشخصات بخاری گلخانه‌ای درج می‌شود. برای مثال دو عدد فن، از نوع محوری، با الکتروموتور سه فاز 1400 دور موتوژن، با قدرت دو اسب بخار و ظرفیت هوادهی 32000 متر مکعب. یا مثلاً سه عدد فن، از نوع محوری، با الکتروموتور سه فاز 1400 دور موتوژن، با قدرت سه اسب بخار و ظرفیت هوادهی 36000 متر مکعب. سطح گرمایش: از مهم‌ترین ویژگی‌های هیتر، سطح گرمایش یا فضای قابل پوشش توسط هیتر است. این ویژگی به این معنی است که هیتر مورد نظر چه متراژی از محیط را می‌تواند از نظر گرمایش پوشش دهد. برای مثال سیستمی که برای گرم کردن 500 متر مربع فضای گلخانه جوابگو است، 300 تا 350 متر مربع از فضای مرغداری و 500 تا 600 متر مربع از محیط‌های صنعتی و سالن‌های ورزش را می‌تواند پوشش دهد. ضمن آن که ویژگی‌هایی چون ارتفاع سازه و ویژگی‌های جغرافیایی نیز در تعیین عدد این پارامتر مؤثرند. نوع جوش: یکی دیگر از ویژگی‌هایی که به هنگام خرید هیتر گلخانه (بخاری گلخانه) باید به آن دقت کرد، استاندارد بودن جوش است. جوش میگ مگ به دلیل این که بر خلاف جوش‌های معمولی مانع از اکسیداسیون می‌شود توصیه می‌گردد.