اطلاعاتی مفید درباره مزیت کشت در سینی نشاء

سینی نشاء یکی از مدرن‌ترین و کارآمدترین تجهیزات کشت برای تولید گیاهانی سالم در کشاورزی و به ویژه گلخانه داری می‌باشد در این مطلب به صورت اجمالی به بررسی مزایای کشت در سینی نشا می‌پردازیم :

افزایش درصد جوانه زنی و رشد یکنواخت گیاه :

در سینی نشاء بذرها در شرایطی کنترل شده قرار گرفته و این موضوع باعث می‌شود تقریباً تمامی بذرها به صورت کاملاً یکنواخت رشد کنند و در مقایسه با سایر کشت‌ها احتمال سبز شدن بذرها خیلی بیشتر است

کاهش مصرف بذر نتیجتاً کاهش هزینه‌ها:

در کشت سنتی میزان زیادی بذر هدر می‌رود اما از آنجا که در سینی نشاء هر بذر در یک حفره مجزا قرار می‌گیرد میزان هدر رفت بذر کاهش می‌یابد و نتیجتاً هزینه‌های خرید آن نیز کاهش می‌یابد.

کنترل شرایط رشد گیاه:

کشت در سینی نشاء ، محیط کشت و رشد از نظر میزان آبیاری، میزان دما، نور، و تغذیه بسیار قابل کنترل‌تر از کشت مستقیم می‌باشد و تمامی موارد ذکر شده در این نوع کشت قابل تنظیم و کنترل است و گیاهان در این روش کمتر در معرض آفت و یا بیماری قرار می‌گیرند.

افزایش بهره‌وری زمین :

با کشت گیاه در سینی نشاء ، زمین کشاورزی مدت طولانی‌تری در دسترس و آماده کاشت بعدی می باشد . فضای کمتری از زمین اشغال شده و می‌توان تعداد بیشتری نشا در آن زمین پرورش داد.

کاهش علف‌های هرز و آفات و بیماری‌ها:

از آنجا که کشت نشاء در محیط کنترل شده‌ای صورت می‌گیرد و گیاهان در محیطی نسبتا ایزوله رشد می‌کنند احتمال رشد علف هرز و حمله آفات کمتر است و نیاز به سموم و علف کش‌ها کمتر خواهد بود.

در این روش بذرها در سینی نشاء کاشته و رشد می کنند .این سینی ها محیط و بستر مناسبی برای پرورش نشاء می باشند. درسال های گذشته برای تولید نشاء از گلدان های سفالی یا گلدان های توربی استفاده می کردند. اما امروزه بیشتر نشاء ها را درون سینی کشت پرورش می دهند. سینی های کشت معمولا به شکل مخروطی و یا هرم معکوس می باشند که بسیار باریک است. این سینی ها دارای حفره های یک و نیم اینچی می باشد که 128 حفره درون هر کدام از این سینی ها وجود دارد. و سینی هایی که دو ونیم اینچی هستند دارای 73 حفره است.
سینی هایی که دارای حفره هایی با ابعاد کوچکتر هستند ، اندازه نشاء و هزینه های تولید را کاهش می دهند. ولی از طرفی به دلیل اینکه سلولهای های این سینی کشت کوچک است، باعث می شود که نشاء ها ریشه ی کوچک تری داشته باشند و زمانی که بخواهید آن را از درون خاک بیرون بکشید ریشه آن بهم می ریزد. از دیگر مضرات این حفره های کوچک ، این است که کیفیت و زود رسی نشاء ها را کاهش می دهد.
سینی های کشت بعد از یک بار استفاده ، دوباره قابل استفاده هستند، در نتیجه باید بعد ازهر بار مصرف آن را تمیز شستشو داد تا از شیوع بیماری ها جلوگیری شود .این کار رامی توان بوسیله بخار و محلول های ضد عفونی کننده انجام داد . باید در شستشوی سینی ها ی نشاء دقت کافی داشت چرا که باقی ماندن بقایای مخلوط کشت ممکن است مشکلاتی به وجود اورد .
استفاده از سینی کشت باعث صرفه جویی در مصرف آب شده و از این نظر جهت استفاده در منا طق خشک و نیمه خشک بسیار عالی است . با وجود کم ابی های اخیر در کشورو محدودیت های بوجود امده جهت مصرف اب ، استفاده از سینی کشت میتواند راهکاری مناسب و بهینه باشد .

جنس و ابعاد سینی نشاء :

سینی نشاء ابعاد و اشکال متفاوتی دارند و با جنس های ، استیروفوم ، پلی استیلن ، پلی اتیلن و پلی پروپیلن به صورت تزریقی و یا تحت خلاء موجود می باشد. سینی نشاء دارای ابعاد ، حجم استاندارد و مناسب جهت انواع کشت وهم چنین توسعه ریشه می باشد. همینطور دارای تهویه مناسب و زهکش خوب است. بنابراین گیاه از انواع بیماری های قارچی که براثر رطوبت ایجاد می شود در امان است. سینی نشاء گلخانه به دلیل داشتن ( آنتی یو وی ) در برابر اشعه ی ماورای بنفش مقاوم است و درمقابل پوسیدگی ناشی از نور خورشید ایمن می باشد.
هر اندازه میزان سلول کوچکتر باشد نسبت به تغییرات PH، رطوبت ، اکسیژن، نمک های محلول در خاک و مواد غذایی حساس ترمی باشد. و هر چقدر اندازه سلول عمیق تر باشد فضای بیشتری در محیط کشت به هوا اختصاص داده می شود و در نهایت موجب بهبود در زهکشی و آبشویی نمک ها و به دنبال آن رشد ریشه هایی عمیق و مستحکم می شود.
سینی نشاء دارای قالبها و اشکال متفاوتی است که هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارد .این سینی ها بصورت گرد ، مربع، ستاره ای و شش ضلعی می باشند. سینی هایی که به شکل بدنه های موازی با شیب ملایم هستند نسبت به حالت گرد، زودتر اجازه رشد عمودی به ریشه ی گیاه می دهند.
سینی هایی که به شکل مربع هستند دارای حجم 30 درصد بزرگتر از شکل گرد می باشد که این حجم باعث مویین شدن بیشتر ریشه می گردد. و درسینی های مربعی شکل، توزیع آب در سطح خاک به دلیل شکل یکسان سینی به یک میزان خواهد بود. ودراشکال شش و هشت ضلعی و نوع ستاره ای بدلیل حجم خاک بیشتر شاهد افزایش سطح (حجم) ریشه خواهیم بود .

سینی نشاء چه مزایایی دارد ؟

از بارزترین مزایای سینی های نشاء کاهش در مصرف آب است . هم چنین موجب کاهش در هزینه هایی مانند ، هزینه ی کارگر، انرژی ، بذر و کود می گردد .
با توجه به اینکه رشد اولیه ی بذر بسیار حساس است و این رشد میزان کیفیت محصول و پربار بودن گیاه را تضمین می کند ، در نتیجه کشت اولیه بذر باید در محیطی مناسب و تحت کنترل رشد و نگه داری شود. سینی نشاء در ابعاد و شکل های مختلف که هر یک برای مصارف مختلفی قابل استفاده است ، این بستر مناسب جهت رشد گیاه را مهیا نموده است . در ادامه برخی ازمزایای ان را عنوان می کنیم .
1. قیمت بسیار مناسب و در دسترس بودن .
2. جابه جایی آسان . میتوانید ان را به راحتی به هر جایی که می خواهید منتقل کنید .
3. قابلیت استفاده مجدد . تا زمانی که آسیبی به سینی وارد نشود می توانید به دفعات مکرراز ان استفاده کنید.
4. عاری بودن از وجود بیماری ها و آفات . سینی کشت به دلیل تمیزی و استریل بودن گیاه را از بیماریها و افات مصون می کند .
5. زهکشی مناسب . حفره ها و سوراخ هایی که در انتهای سینی قرار دارد زهکشی مناسبی را برای آن رقم زده است .
6. تهویه مناسب . به علت باز بودن فضا در این سینی تهویه ای مناسب در آنها قرار دارد که موجب می گردد گیاه به آسانی رشد کند .
7. می توان با استفاده از چندین مدل و یا همان یک سینی کشت ، نشاء تولیدی را افزایش داد .
8. رشد سریع بذر . با وجود اینکه سینی نشاء فضای کمی را اشغال میکند موجب رشد سریعتر گیاه می شود .

انواع سینی نشاء و کاربرد ان :

سینی های کشت برای گیاهان مختلفی طراحی و ساخته می شوند و از لحاظ جنس سینی ، عمق حفره و ابعاد هرسلول با یکدیگر تفاوت دارند .
انتخاب سینی کشت باید با توجه به نوع محصول مورد کشت باشد زیرا اگر سینی کشت از کیفیت قابل قبولی برخوردار باشد موجب افزایش راندمان تولید می گردد .

سینی نشاء 104 حفره
این نوع سینی جهت کاشت بذر انواع سبزیجات و صیفی جات استفاده می شود . سبزیجاتی از قبیل : گوجه فرنگی، خیار ، بادمجان، و فلفل . جنس این سینی ها از پلی استایرن نرم و قابل انعطاف ساخته شده است و می توان به دفعات از ان استفاده نمود .کیفیت و طول عمر بالا و قابلیت استفاده مجدد ، از مزایای این نوع سینی نشاء است .
پس از اینکه بذرها در سلول های این سینی رشد کرد، می توان نشاء را به راحتی و بدون صدمه به ریشه از سینی خارج نموده و به بستر مناسب کشت در زمین زراعی یا گلخانه انتقال داد .
سینی نشاء 72 حفره
سینی نشاء 72 حفره ، مخصوص انواع بذر گل و نشاء و قلمه است . مواد تشکیل دهنده این سینی ها اغلب از پلی استایرن بوده و قابلیت ضدعفونی و استفاده های مکرر دارد.
با پیشرفت تولیدات ماشین آلات و ادوات کشاورزی در ایران ساخت سینی های نشا 72 سلولی با کیفیتی مرغوب که قابل استفاده در دفعات مکرر است میسر گردیده .
سینی نشاء 128 حفره ای
این نوع سینی ، با حجم حفره های 1.5 اینچی دارای فضایی مناسب جهت پرورش بذر با ریشه های عمیق تر است .این سینی کشت ، اغلب از جنس پلی استایرن است و قابلیت استفاده مکرر را دارد .
جهت سهولت و بالا بردن کیفیت و سرعت عمل در امر تولید نشاء ، دستگاه هایی طراحی و تولید گردیده است که این دستگاه ، بذرکار سینی نشاء یا (سیدر) نام دارد . عملکرد یک ساعت این دستگاه برابر با 8 ساعت کار 18 کارگر می باشد. این دستگاه نه تنها سرعت بالایی دارد، بلکه عملکرد مناسب ان در حفظ سلامت و پاکیزگی محصول نیز از ویژگی های بارز ان است .

انواع سینی نشاء از نظر جنس :

سینی های کشت از لحاظ جنس به دو دسته تقسیم می شوند که هر کدام ویژگی های خاصی دارند که در ادامه بیان می کنیم .

1. سینی کشت پلی اتیلن :

به طور کلی جهت ساخت این سینی ها از دو دسته پلی استیل ( پی ال ) و یا پی اس استفاده می شود. سینی پی ال بسیار منعطف بوده و می توان از آن برای ده دوره کشت استفاده نمود. اما نوع پی اس جنس شکننده ای داشته و معمولا از آن یکبار می توان استفاده کرد ، تنها در صورتی که کشاورز قادر باشد به خوبی نشاء را از آن خارج کند می تواند بار دیگر از آن استفاده کند.
از جمله مزایا و ویژگی های این سینی به موارد زیر می توان اشاره کرد :
تنوع رنگ بسیاربالا
کیفیت و طول عمر بالا
دارای حجم های مناسب جهت انواع کشت
قیمت مناسب و به صرفه
قابلیت ضد عفونی
افزایش راندمان تولید
خاصیت آنتی یو وی که باعث جلوگیری از پوسیدگی ان می شود .
نشاء به سهولت از سینی جدا می شود .
دارای حجم مناسب برای انواع کشت .
تهویه ی مناسب برای نشاء را فراهم می کند .

2. سینی کشت یونولیت :

این نوع سینی از جنس یونولیت فشرده است .حمل آسان و ایمن و حفظ رطوبت از ویژگی های این نوع سینی است، به همین دلیل کشاورزانی که درامر پرورش نشاء فعالیت دارند از این سینی استفاده می کنند.
از مهمترین نکاتی که در مورد استفاده از این نوع سینی باید در نظر داشت این است که حفره های آن را با خاک و ماسه پر نکنید، زیرا این مواد سفت و سنگین است و کار کشت و جابه جایی را دچار مشکل خواهد کرد. موادی که برای این سینی می توان مورد استفاده قرار داد پیت ماس غنی شده ، کوکوپیت ، مخلوط پیت ماس و کوکوپیت و یا ورمیکولیت و پرلیت می باشد .

روش آبیاری و کوددهی نشاء

باید از خاک مرغوب در سینی های کشت نشاء استفاده کرد نه از خاک مزرعه .
باید سلول ها و حفره های یکسان در یک ردیف قرار داشته باشند تا در زمان آبیاری و کود دهی دچار اختلاط نشوند .
در هنگام نخستین آبیاری به دلیل اینکه این آبیاری باید سنگین انجام شود، دقت کنید تا به بذرها آسیبی نرسد.
روی بذرها یک گونی کشیده و تا هنگام رشد جوانه ها گونی را بر ندارید .
دمای روز در قبل از جوانه زنی بذرها بین 28 تا 30 درجه و پس از رشد جوانه ها باید 25 درجه باشد .
در فصل تابستان میزان نور موجود در محل قرار گیری نشاء ها باید کنترل شود .
با دقت در آبیاری و شرایط دمایی و میزان رطوبت مناسب ، نشاء های مرغوب و باکیفیت تولید خواهید کرد .

چه خاکی مناسب سینی کشت است ؟

برای درست کردن خاک مناسب جهت سینی نشا باید پیت ماس و پرلیت را به صورت صحیح مخلوط کرده و درون هر سلول از سینی نشاء قرار دهید و بعد از آن بذر را درون خاک فشار داده سپس روی آن پیت ماس و پرلیت را اضافه نمایید .

چگونه نهال ها را از سینی کشت خارج کنیم ؟

بعد از اینکه جوانه ها رشد کردند و آماده بیرون آوردن شدند، باید دقت زیادی را به خرج بدهید. زیرا امکان دارد ریشه گیاه از انتهای سینی بیرون زده باشد یا به دیواره سلول چسبیده باشد، که شما با خارج کردن نهال سبب آسیب به ریشه گیاه شوید . برای جلوگیری از این کار ابتدا ریشه ها را مرطوب نموده و سپس، اقدام به بیرون کشیدن نمایید تا گیاه در زمان انتقال به مزرعه با شوک کمتری روبرو شود .
همچنین در زمان خرید سینی نشاء باید دقت شود، که سینی ها با کیفیت و دارای مقاومت در برابر اشعه ی ماوراء بنفش خورشید باشند .