افزایش روزانه قیمت ها با نافرمانی دامداران و صنایع لبنی

شهروندان در حالی به طور روزانه شاهد افزایش قیمت محصولات لبنی به ویژه شیر و ماست هستند که دامداران و صنایع لبنی با سرپیچی از نرخ های اعلامی ستاد تنظیم بازار، قیمت ها را افزایش داده اند.

---

شهروندان در حالی به طور روزانه شاهد افزایش قیمت محصولات لبنی به ویژه شیر و ماست هستند که دامداران و صنایع لبنی با سرپیچی از نرخ های اعلامی ستاد تنظیم بازار، قیمت ها را افزایش داده و هر یک دیگری را مسئول این گرانی ها می داند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، مدتی است که قیمت محصولات لبنی پا را از نرخ های اعلامی دولت فراتر نهاده و با قیمت های بسیار بالاتر به بازار عرضه می شود؛ شرایط به گونه ای شده که نرخ ها هفتگی تغییر می کند؛ واحدهای صنفی در برابر اعتراض شهروندان، کارخانجات را مسبب این افزایش می دانند.
واحدهای صنفی و فروشگاهی می گویند، وقتی کارخانه نرخ را افزایش داده، چاره ای جز فروش با قیمت بالاتر نداریم اما سراغ کارخانجات لبنی که می رویم، دامداران را مشکل اصلی دانسته و می گویند که آنها شیر خام را با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب به کارخانه ها می فروشند.
حال این سوال پیش می آید چه کسانی مسئول گرانی روزانه لبنیات هستند و چرا با وجود ممنوعیت صادرات شیرخشک و نیز تامین نهاده های دامی همچون کنجاله سویا، جو و ذرت از سوی دولت آن هم با نرخ ارز رسمی، دست اندرکاران تولید شیرخام و محصولات لبنی به بهانه افزایش هزینه های تولید روزانه و هفتگی قیمت ها را تغییر می دهند.
جالب این است که صنایع بزرگ و صاحب نام لبنی که خود صادرکنندگان عمده این محصولات به سایر کشورها هستند، گوی سبقت گرانی را از دیگر هم صنفان خود ربوده اند یعنی هم از تغییرات نرخ ارز در حوزه صادرات سود می برند و هم به بهانه نوسان ارز، نرخ ها را برای مصرف کنندگان داخلی افزایش می دهند.
شرایط در بازار محصولات لبنی به گونه ای پیش رفته که هر کارخانه و برندی محصولات خود را به قیمت های دلخواه عرضه می کند و همین امر بر سردرگمی مردم و بی نظمی بازار افزوده است.
واحدهای صنفی و خرده فروشی ها نیز به تغییرات مدوام قیمت لبنیات معترضند و می گویند، افزایش مستمر قیمت ها سبب شده بسیاری از اقشار ضعیف جامعه شیر و لبنیات را از سبد مصرف خود حذف یا کم کنند که این امر در فروش روزانه آنها نیز تاثیرگذار است.
** افزایشی که صنایع لبنی را راضی نکرد
پیش از این صنعت دامداری کشور به ثابت ماندن قیمت شیرخام طی چهارسال و پایین بودن قیمت خرید کارخانجات لبنی و افزایش هزینه های تولید در این سالها معترض بود؛ در سال 93 تا مرداد امسال در حالی که نرخ مصوب شیرخام 1440 تومان بود، این محصول بین 1200 تا 1400 تومان از دامداران خریداری می شد که زیان آنها را به دنبال داشت و دامداران همواره خواهان افزایش نرخ خرید شیرخام در دولت بودند و می گفتند کارخانجات لبنی شیر را با نرخ هایی پایین تر از نرخ مصوب دولت از آنها می خرند.
در همان زمان و با وجود اینکه صنایع لبنی کشور شیرخام را پایین تر از نرخ مصوب ستاد تنظیم بازار از دامداران می خریدند، آنها نیز از افزایش هزینه های تولید گله مند بودند و بدون اجازه ستاد تنظیم بازار، هر ساله قیمت محصولات لبنی را در مراحل و به بهانه های مختلف افزایش می دادند.
آمارها نشان می دهد در سال 1393 که قیمت خرید شیرخام 1440 تومان بود، بهای هر لیتر شیر پاستوریزه 2500 تومان و ماست پاستوریزه 2700 تومان بود اما امروز که بهای خرید شیرخام به 1570 تومان رسیده، نرخ هر لیتر شیر پاستوریزه 4000 تا 5500 تومان و ماست پاستوریزه بیش از 10 هزار تومان است.
این در حالیست که طبق آمار سالهای 90 و 92 قیمت هر لیتر شیر پاستوریزه به ترتیب 1156 و 2350 تومان و ماست پاستوریزه حدود 1300 و 2500 تومان بود.
در نهایت ستاد تنظیم بازار در مرداد امسال قیمت مصوب هر کیلوگرم شیرخام را 1570 تومان تعیین کرد تا از دامداران حمایت شود جالب اینجاست که اکنون دامداران هر کیلوگرم شیرخام را با قیمت هایی بیش از نرخ مصوب یعنی نزدیک 2100 تومان به کارخانجات می فروشند.
در واقع با اعمال نشدن نرخ مصوب شیرخام و دعوای مصلحتی دامداران و کارخانجات، صنایع به طور مجدد به شکل خودسرانه اقدام به افزایش قیمت لبنیات کرده اند.
طبق تصمیم ستاد تنظیم بازار باید قیمت شیرکم چرب (1.5درصد) 2950 تومان، شیر نیم چرب (2 درصد) 3050 تومان، شیر پرچرب (3 درصد) 3250 تومان، شیرکامل (3.5 درصد) 3300 تومان، شیر 900 گرمی نایلونی (1.5 درصد) 2200 تومان، شیر استریل تتراپک (1.5 درصد) 3500 تومان، شیر استریل تتراپک (3 درصد) 3700 تومان باشد.
همچنین باید قیمت ماست دبه ای 2.5 کیلوگرم کم چرب 9500 تومان، ماست دبه ای 2.5 کیلوگرم پرچرب 10 هزارتومان، ماست 900 گرمی (1.5 درصد) 3800 تومان، ماست 900 گرمی پرچرب 4 هزار تومان، شیر UF 400 گرمی 5700 تومان، پنیر تتراپک 210 گرمی 3400 تومان و پنیر تتراپک 520 گرمی 8 هزار تومان باشد و کارخانجات لبنی ملزم به رعایت این نرخ ها هستند.
براساس تصمیم دولت قیمت محصولات لبنی در استان ها براساس میانگین قیمت خرید شیرخام توسط واحدهای تولیدی و مطابق تصمیم کارگروه تنظیم بازار استان در سقف قیمت های ابلاغی تعیین می شود.
** مشکل از تولید نیست
آمارهای وزارت جهادکشاورزی تایید می کند که کشور از نظر تولید محصولات لبنی خودکفاست؛ سالانه نزدیک 10 میلیون تن شیرخام در کشور تولید می شود که بخش عمده آن به مصرف کارخانجات لبنی می رسد بنابراین کشور نه تنها کمبودی در زمینه تولید فرآورده های لبنی ندارد بلکه هر ساله مازاد این محصول صادر می شود.
بر اساس آمارها، در سال 95 بیش از 850 هزارتن انواع فراورده های لبنی در قالب 30 نوع محصول از جمله پنیر، خامه، دوغ، ماست و شیر به کشورهای هدف صادر شد که این میزان صادرات، سال گذشته نیز تداوم یافت.
امسال نیز به دلیل نوسان نرخ ارز و سود صادرکنندگان، صنایع لبنی اقدام به افزایش حجم صادرات محصولات لبنی کرده اند بنابراین کمبودی در تولید این محصولات نیست.
کاوه زرگران دبیر انجمن صنایع غذایی ایران می گوید در سال 96 لبنیات با صادراتی به ارزش بیش از 700 میلیون دلار سهمی 25 درصدی از صادرات صنایع غذایی کشور را داشت و پیشتاز صادرات در میان گروه های صنایع غذایی بود.
** گلایه شهروندان از افزایش قیمت ها
در گزارش میدانی خبرنگار ایرنا از گلایه شهروندان از تغییر مداوم نرخ لبنیات حکایت دارد؛ آقای م - ح ساکن تهران می گوید: هر هفته قیمت ها تغییر می کند؛ برای نمونه یک دبه ماست پرچرب 2.5 لیتری که باید 10 هزار تومان باشد، بیش از 14 هزار تومان و شیر پرچرب که 3250 تومان است، با قیمت 4000 تا 5000 هزار تومان به فروش می رسد.
وی توضیح داد: البته نرخ هر کارخانه با دیگری متفاوت است اما به طور کلی در طول یک هفته 4500 تومان هر دبه ماست افزایش قیمت داشته است.
خانم شاهرخ ساکن منطقه حکیمیه تهران نیز می گوید: دو فرزند مدرسه ای دارم که هر روز باید برایشان شیر تهیه کنم؛ با گران شدن انواع محصولات لبنی، مصرف برخی اقلام غیرضروری را کاهش داده ایم اما دیگر نمی توان شیر و ماست را از سبد خرید خانواده حذف کرد بنابراین مصرف آنها را به جای روزانه به دو یا سه بار در هفته رسانده ایم.
خانم ل - ج یکی دیگر از شهروندان که کارمند دولت است نیز اظهار نظر مشابهی دارد و می گوید به دلیل داشتن فرزند خردسال نمی تواند شیر و ماست را از خریدهای خود حذف کند.
وی بر این باور است که در این شرایط اغلب خانواده ها شاید مجبور باشند لبنیات مورد نیاز فرزندانشان را تامین کنند اما در مصرف خود احتیاط می کنند که روی سلامتی آنها تاثیر مستقیم دارد.
وی اظهار داشت: انتظار داشتیم با توجه به اینکه در تولید محصولات لبنی خودکفا هستیم و حتی یکی از صادرکنندگان این محصولات به شمار می رویم، دولت ابتدا بازار داخل و نیاز هموطنان را تامین کرده و سپس به شرکت های لبنی اجازه صادرات بدهد نه اینکه کارخانجات هم محصول خود را هم به هموطنانشان گران بفروشند و هم با توجه به تغییر نرخ ارز، با صادرات آنها عایدی و درآمد بیشتری نصیبشان شود.
این شهروند تهرانی تاکید کرد: وقتی تولیدکنندگان با استفاده از یارانه های دولتی و انرژی ارزان در داخل کشور محصول تولید می کنند و با افزایش نرخ ارز، صادرات خود را افزایش می دهند تا درآمد بیشتری داشته باشند، یعنی از جیب همه ملت هزینه های خود را می پردازند و درآمدهایشان نصیب خودشان می شود و عامه مردم نفعی از آن نمی برند.
آقای شهریاری کارمند بازنشسته ساکن غرب تهران نیز به خبرنگار ایرنا توضیح داد: در ماههای گذشته به صورت ماهانه شیر مورد نیاز خود را به صورت عمده از فروشگاههای بزرگ سطح شهر تهیه می کرد تا مجبور نباشد روزانه یا هفتگی برای خرید به خارج از منزل برود.
وی می گوید: حداقل در یکسال اخیر کارخانه ها برای اینکه شیر تولیدی خود را بهتر بفروشند، تخفیف های قابل توجهی به خریدهای عمده می دادند اما چند ماهی است که نه تنها از این تخفیف ها خبری نیست بلکه میزان شیر عرضه شده در فروشگاه ها کم شده و اینگونه به نظر می رسد که قرار است شیر هم مانند رب گوجه فرنگی یا گران شود یا عرضه آن محدودتر باشد.
م - ه یکی دیگر از شهروندان ساکن یوسف آباد اظهار داشت: در ماه های گذشته گفته می شد به دلیل مشکل کارخانه ها در خرید اقلام بسته بندی لبنیات مثل پاکت های تتراپک یا ظروف پلاستیک قیمت ها افزایش یافته اما می بینیم با اینکه لبنیات در بسته بندی های معمولی و تولید داخل عرضه می شود باز هم افزایش قیمت دارد.
وی گفت: این رویه می تواند به عاملی برای روی آوردن مردم به استفاده از شیر و لبنیات سنتی تبدیل شود که خود می تواند زمینه ساز شیوع برخی بیماری های مشترک دام و انسان باشد.
یکی از واحدهای صنفی فروش لبنیات صنعتی نیز به ایرنا می گوید به تازگی شرکت ها شیر و ماست و دیگر فرآورده ها را به شکل سهمیه بندی و تعداد پایین عرضه می کنند و عرضه در فروشگاههای محلی محدود شده است.
** اختلاف دامداران و صنایع لبنی تمامی ندارد
با اینکه دولت در مصوبه مردادماه خود سعی کرد رضایت دامداران و صنایع لبنی را جلب کرده و به اختلاف آنها بر سر قیمت شیرخام پایان دهد، اما این اختلاف ها به قوت خود باقی است و البته دود آن به چشم مصرف کننده می رود.
«سید احمد مقدسی» رئیس انجمن صنفی گاوداران در گفت و گو با ایرنا می گوید «اکنون هر کیلوگرم شیرخام بین 1570 تا 2100 تومان توسط کارخانجات لبنی خریداری می شود که منطقی است» و از آنجا که شیر خام 70 درصد مواد اولیه صنایع لبنی را تشکیل می دهد و در صورت محاسبه کرایه حمل و نقل و سود عمده فروشی و خرده فروشی باید محصول نهایی لبنیات با قیمت های فعلی در بازار عرضه شود.
با این حال «رضا باکری» دبیر انجمن صنایع لبنی ایران نظر متفاوتی دارد و می گوید که دامداران با کاهش شیرخام تحویلی به کارخانجات، در چرخه تولید و تامین بازار اثر گذاشته اند زیرا بر اساس نظر وی، در هفته های اخیر «شیرخام تحویلی به کارخانجات لبنی روزانه حدود 15 هزارتن است که نسبت به سه ماه های گذشته 25 درصد کاهش را نشان می دهد».
وی بخشی از مشکل بازار لبنیات را ناشی از کاهش تولید شیرخام و تحویل آن به صنایع عنوان کرد و گفت: حاضریم در قراردادی با دامداران روزانه 19 هزار تن شیرخام به قیمت مورد نظر آنها را خریداری کنیم تا بتوان روی تحویل محصول به بازار کنترل لازم را داشت.
به گفته وی، پیش از این کارخانجات لبنی شیرخام را کیلویی 1250 تا 1300 تومان خریداری می کردند اما اکنون قیمت مصوب هرکیلوگرم شیرخام 1570 تومان تعیین شده در حالی که دامداران این محصول را با قیمتی هایی بیش از 2 هزار تومان می فروشند.
** هزینه های تحمیلی به بسته بندی لبنیات
«علی احسان ظفری» رئیس هیات مدیره اتحادیه تعاونی های فرآوردهای لبنی به ایرنا می گوید: با اینکه حدود 70 درصد مواد اولیه کارخانجات لبنی را شیرخام تشکیل می دهد اما صنایع لبنی هزینه های دیگری چون هزینه های سربار، پاکت، بسته بندی و حمل و نقل نیز دارند که بر این اساس افزایش بهای فرآورده های لبنیاتی بیشتر از شیرخام منطقی است.
با وجود بیان این دلایل از سوی متولیان صنعت فرآورده های لبنی، نمی توان اثر افزایش قیمت لبنیات بر کاهش مصرف و به دنبال آن تاثیر آن بر سلامت آحاد جامعه را نادیده گرفت؛ «پیام محبی» رئیس سابق جامعه دامپزشکان ایران پیشتر به ایرنا گفته بود افزایش قیمت ها و کاهش مصرف فرآورده های لبنی می تواند نه تنها مصرف جامعه را به سمت لبنیات سنتی و بی شناسنامه سوق دهد بلکه انواع بیماری های خطرناک را افزایش دهد که هزینه های گزافی را برای درمان بوجود خواهد آورد.
** 9 شرکت لبنی متخلف به تعزیرات معرفی شدند
اینکه دامداران و صنایع لبنی از نرخ های مصوب ستاد تنظیم بازار تبعیت نمی کنند، این پرسش را ایجاد می کند که نهادهای ناظر چرا بر بازار مصرف نظارت نمی کنند؛ پیگیری خبرنگار ایرنا از سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نشان می دهد که در هفته های اخیر 9 شرکت لبنی متخلف به دلیل افزایش قیمت فرآورده های لبنی به بیش از نرخ های مصوب ستاد تنظیم بازار به سازمان تعزیرات حکومتی معرفی شدند تا با آنها برخورد قانونی شود.
هرچند این نهاد نظارتی برای برخورد با متخلفان وارد میدان شده اما شهروندان انتظار دارند که نه تنها قیمت ها کاهش یابد بلکه بتوانند مایحتاج عمومی و لبنی خود را با نرخ های ثابت خریداری کنند.
خبرگزاری ایرنا – 97/8/6