عرضه سامانه‌ای برای اصلاح آبیاری سنتی و کاهش هدررفت آب در بخش کشاورزی

محققان مرکز ملی تحقیقات شوری، سامانه‌ای را برای اندازه‌گیری نفوذ آب در مزارع عرضه کردند که استفاده از آن علاوه بر اصلاح سیستم آبیاری سنتی، کاهش هدر رفت آب و مصرف آب در بخش کشاورزی را به همراه دارد.

---

محققان مرکز ملی تحقیقات شوری، سامانه‌ای را برای اندازه‌گیری نفوذ آب در مزارع عرضه کردند که استفاده از آن علاوه بر اصلاح سیستم آبیاری سنتی، کاهش هدر رفت آب و مصرف آب در بخش کشاورزی را به همراه دارد.
به گزارش ایسنا، سامانه اندازه‌گیری الکترونیکی زمان پیشروی آب در اراضی کشاورزی با اندازه گیری زمان پیشروی و پسروی آب در سطح مزرعه و انتقال به نمایشگر از طریق بی‌سیم می‌تواند در تعیین مناسب‌ترین زمان قطع آبیاری و به حداقل رساندن تلفات عمقی نفوذ و بهینه‌سازی ابعاد قطعات آبیاری با هدف دستیابی به بیشترین راندمان ذخیره و کاربرد آب در مزرعه و صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی مورد استفاده قرار گیرد.
نفوذپذیری از جمله پارامترهای مهم خاک در طراحی سیستم‌های آبیاری محسوب می‌شود و نشان دهنده سرعت حرکت عمودی آب به داخل خاک است. نفوذ پذیری عموما به دو روش نقطه‌ای و منطقه‌ای تعیین می‌شود. استوانه‌های مضاعف، چوبچه مسدود و نفوذسنج گلف از جمله روش‌های نقطه‌ای است که ضعف این روش‌ها این است که نمی‌توانند معرف یک منطقه وسیع‌تر و حتی یک مزرعه تحت آبیاری باشند.
این امر موجب شده است که داده‌ استفاده از روش‌های نقطه‌ای نفوذپذیری همواره با چالش‌هایی مواجه باشد و داده‌های این روش‌ها از گزارشات طرح‌های تحقیقاتی و پایان‌نامه‌های دانشجویی به عرصه کاربردی وارد نشود.
در خاک‌های سنگین درز و شکاف‌دار نیز این روش کارایی چندانی نداشته و عملا با این روش‌ها نمی‌توان نفوذپذیری خاک را تعیین و از نتایج آنها استفاده کرد.
در چنین شرایطی استفاده از روش‌های چند نقطه‌ای،‌ روش ورودی و خروجی و یا استفاده از روش‌های منحنی‌های پسروی و پیشروی منطقی‌تر از روش‌های نقطه‌ای خواهد بود.
سامانه اندازه‌گیری الکترونیکی زمان پیشروی آب در اراضی کشاورزی از جمله ابزارهایی است که با کمترین دشواری‌ و مشکل در نصب و اندازه گیری نفوذ آب و با کمترین خطای ممکن این امر را تسهیل و میسر کرده است.
در این سامانه تعیین پارامترهای نفوذ خاک در شرایط واقعی مزرعه میسر و تسهیل شده و به این ترتیب یکی از مهمترین و اساسی‌ترین اطلاعات پایه آب و خاک توسط اپراتور تعیین و به‌روز رسانی می‌شود.
این دستگاه ضمن تسهیل در تعیین دقیق یکی از اطلاعات ضروری در طراحی سیستم‌های آبیاری، به صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف آب بخش کشاورزی نیز خواهد انجامید.
بهینه سازی مدت زمان آبیاری، توصیه دقیق زمان قطع جریان در قطعات تحت آبیاری و بهینه‌سازی ابعاد نوارهای آبیاری و اصلاح روش‌های‌ سنتی آبیاری در کشور از دیگر دستاوردهای قابل انتظار پس از ساخت این وسیله است که با جلوگیری از هدر رفت آب به صورت کاهش تلفات نفوذ عمقی، ساخت این ابزار را از نظر اقتصادی توجیه پذیر خواهد کرد.
از این سامانه می‌توان برای کاهش قابل توجه هدر رفت آب در مزرعه و باغ از طریق تعیین مناسب‌ترین زمان قطع جریان آب آبیاری و به حداقل رساندن تلفات نفوذ عمقی آب در خاک بهره برد.
سامانه اندازه گیری پیشروی آب در خاک موحب اصلاح سامانه‌های آبیاری سنتی خواهد شد که در نتیجه ارتقای راندمان کاربرد و ذخیره آب را در پی خواهد داشت.
این سامانه همچنین امکان مشاهده تغییرات زمانی و تاثیرات زیر گیاه و سطح زمین بر ضرایب معادلات نفوذ آب در خاک در طول دوره رشد را برای کاربر فراهم می‌کند.
این سامانه قابلیت نصب آسان و کارگذاری بر روی شبکه‌ای از نقاط اندازه‌گیری در مزرعه را دارد و قابل استفاده در انواع سیستم‌های آبیاری اعم از نواری، کرتی، جوی و پشته‌ای است.
قابلیت استفاده در انواع خاک‌های سبک، سنگین، درز و شکاف و انواع پوشش‌های گیاهی اعم از زراعی، باغی، طبیعی، پوشش‌های کم ارتفاع و یا درختان و شیب‌های مختلف مزرعه از دیگر قابلیت‌های این سامانه است.
علاوه بر آن سنسورها با فاصله 500 متری از دستگاه نمایشگر و دیتالاگر نصب می‌شود و این سنسورها از طریق سیستم بی‌سیم به دستگاه متصل می‌شود.

خبرگزاری ایسنا – 97/3/10