ضدعفونی سالن‌های پرورش طیور و تخم‌مرغ‌های قابل جوجه‌کشی

یکی از عمده ترین مسایل صنعت طیور، انتقال آلودگی های باکتریایی از طریق پوسته تخم مرغ می باشد.

---

ضدعفونی سالن‌های پرورش طیور و تخم‌مرغ‌های قابل جوجه‌کشی
یکی از عمده ترین مسایل صنعت طیور، انتقال آلودگی های باکتریایی از طریق پوسته تخم مرغ می باشد. در شرایط نامناسب و در صورتی که تخم مرغ به طرز مناسب ضد عفونی نشود، عوامل بیماریزا به داخل آن نفوذ کرده و باعث تلفات جنینی و کاهش درصد جوجه آوری می شوند.باید توجه داشت تخم مرغ هایی که بستر گذاشته می شوند به مراتب از آنهایی که در آشیانه گذاشته می شوند آلوده ترند. همچنین عوامل دیگری نظیر جعبه و شانه های جمع آوری تخم مرغ ، وسایل حمل و نقل جوندگان و حشرات ، کفش ، لباس و دست کارگران تخم مرغ جمع کن و یا بی دقتی ها در هچری و بازدیدکنندگان ، همگی به ایجاد آلودگی کمک می کنند.لذا توصیه می شود که تخم مرغ ها بلافاصله بعد از جمع آوری ضدعفونی شده تا فرصت از باکتری ها گرفته شده و نتوانند از غشاء پوسته عبور کرده و به داخل تخم مرغ نفوذ نمایند.فرمالدئید ماده ای است که از بدو شروع صنعت طیور به صورت صنعتی امروزی همواره جهت ضدعفونی تخم مرغ و یا دیگر سالن های پرورش به کارگرفته شده است.جهت به دست آوردن گاز فرمالدئید ازفرمالین مایع ( ۴۰-۳۷% فرمالدئید در محلول) همراه با ماده ای تثبیت کننده جهت جلوگیری از انعقاد درسرما و ریختن آن بر روی پرمنگنات استفاده می کنند.آزمایشات فراوانی نشان داده اند که مصرف فرمالدئید تا ۹۹% باکتری های سطح تخم مرغ را کاهش داده است. فرمالدئید علیرغم بعضی از اثرات زیان آور، بسیار ارزان و در از بین بردن ویروس و آلودگی های مختلف در طول دوره انکوباسیون بسیار موثراست.همچنین می توان از پودر آن به نام پارافرمالدئید استفاده نمود که جهت تدخین آن از هیترهای برقی استفاده می کنند که در درجه حرارت خاصی باعث تبخیرگاز می شوند. منتهی مصرف آنها در اطاق گاز تخم مرغ کمی مشکل و زمان کار با آن طولانی است.
عملیات قبل از ضدعفونی
باید توجه داشت که ضد عفونی بر روی تخم مرغ های کثیف و ذرات چسبیده کود بر روی آن موثر نخواهد بود لذا بایستی سطح تخم مرغ را به روش خشک توسط فرچه ی سیمی یا سمباده نرم تمیز نمود به طوری که آسیبی به پوسته وارد نشود. می توان تخم مرغ ها را در محلول گرم مایع ضد عفونی شسته و یا اسپری نمود. پوشیده شدن سطح تخم مرغ و درزگیر شدن آن توسط ماده ای ضد عفونی از ورود باکتری های ثانویه به داخل پوسته جلوگیری کرده و لذا مرگ جنینی را کاهش می دهد فقط ممکن است اختلالاتی در مصرف اکسیژن عبوری از پوسته ایجاد شود.
طرق مختلف و مقادیر لازم ضد عفونی
در مجموع در طول دوره ی انکوباسیون جهت به دست آوردن غلظت های مناسب گاز فرمالدئید دو روش وجود دارد.
۱- اضافه کردن ۳۵ میلی لیتر فرمالین ۴۰% به ۱۰ گرم بلور پرمنگنات پتاسیم به ازای هرمترمکعب فضای هچری که این واکنش همیشه همراه حرارت است. هرگز پرمنگنات را به مایع اضافه نکنید. بعضی از منابع علمی مقادیر متفاوت تری را توصیه می نمایند:
۲- از طریق حرارت دادن ۱۰ گرم پودر سفید پارافرمالدئید به ازای هر متر مکعب فضا. بدین منظور از ظروف الکتریکی با کلید تنظیم حرارت خودکار استفاده می شود. قبل از تبخیر بایستی کمی آب به دانه ها اضافه نمود تا رطوبت لازمه را جهت تاثیر بیشتر ایجاد نماید.تبخیر ۶۰ میلی لیتر فرمالین به ازای هرمترمکعب فضا در فضای هچری روشی مناسب برای جلوگیری از آلودگی ها در ابتدای دوره هچری برای تخم مرغ است.استفاده مداوم از فرمالین در طول انکوباسیون اگرچه ممکن است باعث زردی پرها و استقبال بیشترمرغداران شود ولی مشکلات تنفسی ایجاد نموده و درصد جوجه آوری را کاهش دهد.استفاده مداوم از گاز فرمالدئید درطول انکوباسیون زیان آور است. همیشه اثر فرمالین به غلظت به کار گرفته بستگی ندارد ، بلکه فاکتورهایی از قبیل تبادل هوا ، رطوبت موجود در محیط و سطوح داخل هچری ها می تواند میزان تأثیر گاز را تغییر دهد.
دقت های لازم درکاربرد فرمالین
استفاده از فرمالدئید در اواخر دوره انکوباسیون ممکن است باعث صدمات تنفسی به جوجه ها شود ، به خصوص مواقعی که غلظت های بالاتری تجویز شده باشد.از پیامدهای مصرف بی رویه فرمالین ، تأثیر آن بر روی دستگاه تنفسی مخصوصا\" بزرگ شدن سلول های Goblett بر اثر تحریکات فرمالدئید در جوجه هاست. نتیجه آن تولید و تجمع موکوس در نای است. همچنین این گازها در موکوس آبکی نای حل شده و PH به سمت اسیدی میل نموده و این موضوع باعث وقفه در فعالیت مژکها و کاهش توانایی در پاک سازی ذرات تنفسی و عوامل بیماریزا در دستگاه تنفسی می گردد که در مجموع عملکرد و سلامت پرنده را در مراحل بعد به مخاطره می اندازد.جهت بهره وری بیشتر درب های ورودی و کلیه منافذ در موقع ضد عفونی بایستی بسته باشند. خروجی هواکش ها و بخاری ها نیز بایستی با نایلون پوشیده شوند.
نکات ایمنی در مصرف فرمالدئید برای انسان
گاز فرمالدئید بسیار سمی است و لذا در موقع مصرف آن بایستی نکات ایمنی خاص لحاظ گردد:از تنفس گاز فرمالدئید بایستی شدیدا\" خودداری شود. در فاصله دو ضد عفونی ، دراطاق تخم مرغ قبلا\" بایستی از طریق هواکش های قوی اقدام به خارج کردن گازها نموده و سپس وارد اطاق ها و یا سالن ها شد.درصورت تنفس شدید ، مصدوم را به هوای آزاد منتقل و حتما\" از یک دستگاه تنفس مصنوعی اکسیژن بهره بگیرید.هرگز فرمالدئید را با ضدعفونی کننده های کلره به کار نبرید زیرا فعل و انفعال این دو ترکیب ایجاد گازهای سمی سرطان زا وبسیار خطرناک برای انسان می نماید.در مواردی که استفاده از گاز فرمالدئید ممنوع است و یا در شرایطی که توصیه های ایمنی را نمی توان انجام داد، از روش های دیگر ضد عفونی از جمله غوطه ور نمودن تخم مرغ ها در محلول آنتی بیوتیک می توان استفاده نمود که روشی موثر برای کنترل مایکوپلاسما گالی سپتیکوم و سایر بیماری ها در گله جوجه های گوشتی می باشد.همچنین قرار دادن تخم مرغ ها در معرض نور ماوراء بنفش در محدوده ی طیف ۲۸۰-۱۰۰ نانومتر می تواند برعلیه عوامل پاتوژن از جمله اشرشیاکولی و سالمونلا بسیار مفید باشد.اخیرا\" جهت ضدعفونی سالن های پرورش و تخم مرغهای هچری از فرمالکس استفاده می شود که نتایج آن کاملا\" رضایت بخش بوده است.