آمادهسازیِ فارمهای گوشتی برای فصل گرما
دسته بندی: تغذیه و پرورش طیور
جوجههای گوشتی برای کسب بهترین بازده باید در مناسبترین دامنهء دمایی پرورش داده شوند.
آمادهسازیِ فارمهای گوشتی برای فصل گرما
همانطورکه میدانید جوجههای گوشتی برای کسب بهترین بازده باید در مناسبترین دامنهء دمایی پرورش داده شوند. در گذشته برای بدست آوردن جوجههای خوب گوشتی غذای زیادی مصرف میشد حال آنکه امروزه ارتقاء کیفیت ژنتیکِ مرغهای مادر بهطور محسوسی میزان مصرف غذارا کاهش داده است ، همچنین جوجههای گوشتی با سرعت بیشتری رشد میکنند ، و گوشتِ موردِ نیازِ بیشتری تولید می کنند. در مقامِ قیاس با اجداد پیشینِ کم بازده جوجههای امروزی دمای زیاد سالن تاثیر نامطلوب بیشتری بر عملکرد و بازدهِ اقتصادی این جوجهها دارد. در شرایطی که هوای بیرون سالن گرم است، فضای داخلی سالن باید به گونهای باشد که مرغها به سادگی بتوانند گرمای اضافی بدن خود را دفع کنند، و دمای بدنشان را به حد ایده ال برسانند. برایِ نیل بدین مقصود باید رطوبت فضای داخلی سالن را در حد توصیه شده نگهداشت ، همچنین ، برای افزایش دفع گرما باید سرعت جریانِ باد سالن را افزود( این شیوه wind_chill cooling یا خنک شدن به کمک باد نام دارد). برای بدست آوردن نتایج بهتر استفاده از شیوهء تهویهء طولیِ هوای سالن توصیه میشود. در صورت استفاده از روش تهویهء طولی میزان دفع گرما به طور محسوسی افزایش مییابد ، بدین ترتیب حتی اگر دمای سالن بیش از میزان ‘ دمای مطلقِ دماسنج ‘ که توصیه شده است باشد ، باز مرغها سالن را نسبتا خنک احساس میکنند. هنگام استفاده از روش تهویهء طولی ، متغیر دیگری نیز برای ارزیابی کیفیت دمای محیط در دسترسمان قرار میگیرد. از آنجا که دمای مطلق دماسنج قادرنیست به مدت طولانی گزارش صحیحی از وضعیت دمای بدن مرغها بدهد لذا برای اطمینان از روند دقیق کارمان بهتر است از مجموعهء دو متغیرِ “ دمای مطلق دماسنج و سرعت باد در حال جریان در سالن “ استفاده کنیم.روشهای مختلفی برای ارزیابی شیوههای متفاوت دفع موثر گرما وجود دارد.اما باید دانست هرچند که این روشها حاصل تحقیقاتِ دانشگاهی و تجربیاتِ فارمی هستند ، اما ممکن است تنها در حد تئوری بتوان از آن ها بهره برد، زیرا در عمل متغیرهای بسیاری نظیرِ سن، جنس، شرایط جسمانی و یکپارچگی گله وجود دارند، که باید مد نظر قرار گیرند.بهترین شیوهء ارزیابی دما تحت نظر گرفتن خود مرغها در غالب رفتارهایی مثل میزان تحرک ، خوردن و آشامیدن است ( برای درک بهتر این موضوع به ۱۰ نکتهء اشاره در پایان مقاله توجه کنید). امروزه بیشترِ سالنهای مرغداری مدرن که در مناطق گرمسیر قرار دارند برای خنک نگهداشتن طیور خود علاوه بر امکانات ذکر شده ، از خنک کنندههای تبخیر هوا نیز استفاده میکنند. افزودن دستگاههای مهپاش به سالن یا استفاده از سیستم تبخیر آب (بااستفاده از پد یا پوشال-م ) در جریان هوای سالن باعث میشود دمای مطلق دماسنج پایین تر قرار گیرد ، جریان هوای سالن خنکتر شود و در نهایت مرغکمتر احساس گرما کند. با استفاده از این روش و تحت شرایط مناسبی چون طراحی مناسب سالن ، تجهیزات کارآمد، و بهکارگیری سالنهای طولی که با سیستم تبخیر آب خنک میشوند ، حتی مرغهای پرُ کرک و پر نیز عملکرد بسیار خوبی خواهند داشت گویی دمای سالن ۷۰s F (۲۰s C ) است در حالی که دمای بیرون سالن به حدودِ ۱۰۰ F(۳۸ C) میرسد. امروزه صنعت مرغداری برای دستیابی به دمای ایده ال سالن با صرف میزان معقولی امکانات و تجهیزات ، به استفادهء هرچه بیشتر از سیستمِ چرخها ی پدهای خنککننده روی آورده است. اسپری کردن آب بهروی پدها و همچنین استفادهء همزمان از سیستمهای مهپاش در صورت اعمال طراحی ، مدیریت و نظارتٍِ صحیح نتایج بسیار موثر و خوبی در پی خواهد داشت. روشن است که بازده فارم در هوای گرم با شرایط و عملکرد سالن و تجهیزات آن بستگی قریبی دارد لذا نظارت دقیق بر تجهیزات جهتِ تحقق توصیههای کارشناسان و آماده نمودنِ سالن و تجهیزات برای فصل گرما از اهمیت خاصی برخوردار است. در انتهای مقاله ۱۰ نکتهء مهم در باب مدیریت و موفقیت در تهویهء هوای گرم ذکر شده است ، مطالعهء این نکات برای اتخاذ سیاست و مدیریتِ صحیحِ سالن در فصل تابستان خالی از فایده نیست.
۱) رسیدگی به فنها و تسمههای آنها پیش از فرا رسیدن فصل گرما
فنها مثلِ پمپهای تخلیهء گرما عمل میکنند، از این رو اگر با حداکثر ظرفیت کار نکنند ، توانایی آنها در تغییرِ شرایط نامساعدِ محیط تقلیل مییابد.تیغهها و پوشش توری فنها را تمیز کنید و از سفت بودن تسمهها اطمینان حاصل کنید. تسمهء گشاد موجب میشود تیغهها با حداکثر دور (rpm ) نچرخند ، همچنین قرقره (فولی-م) نیز به سرعت فرسوده میگردد. تحقیقاتِ مکرراً نشان دادهاند پوششهای توری کثیف میزان جریان هوا را تا ۳۰% کاهش میدهند. تسمهها را باید به طور معمول هر ساله تعویض کرد.تسمهء کهنهای که به دور فولی موتور هرز میچرخد را باید حتما جایگزین نمود .تسمههای کهنه به کنار فولی رانده میشوند، یا نازکتر شده و روی فولی پایینتر میایستند، که با حادث شدن آن از میزان دورِ فن کاسته میشود ، درست مثل اینکه از فولی کوچکتری استفاده کرده باشیم. باید آگاه باشید که با سفت کردنِ تسمه مشکل حل نمیشود. طی تحقیقاتی که در ایالاتِ جرجیا ، کارولینای ِ شمالی ، و آلاباما به عمل آمد معلوم شد در بسیاری از فارمها تسمههای کهنه را سفتتر میبندند اما بهخاطرِ فرسوده بودنِ تسمه و فولی دور چرخشِ فن نقصان آشکاری داشت. لذ ا باید تسمه و فولیهای کهنه را حتما تعویض کنید. تنها شیوهء آزمودن میزان چرخش صحیحِ فن بررسی نتایج کارِ آن با استفاده از تاکومتر (وسیلهء اندازهگیری جرخش-م) است. ، نوع جدیدتری از تسمههاست که عملکردِ بهتری دارد و علاوه بر آن مراقبت کمتری نیز طلب میکند. پس از ۱۰۰ ساعت کارِ مداوم تنها لازم است یکی از دانههای زنجیر را از آن جدا ساخت و هیچگونه تنظیمی یا جایگزینی زنجیر مورد نیاز نیست. فنهایی که در آنها از تسمهزنجیر استفاده میشود احتیاجی به مکانیزم تنظیم سفتیِ تسمه ندارند.
۲) رسیدگی به سیستمهای خنککنندهء تبخیری
استفاده از جریان مناسبِ باد در سیستمهای خنککنندهء جریانِهوا در سالنهای طویل بسیار مهم میباشد، اما باید دانست در مناطق بسیار گرم سرعت جریانِ هوا به تنهایی کاری از پیش نمیبرد. در صورتی که دمای اضافی بدن مرغها به حد کافی دفع نشود، باید به فکر استفاده از روش مطمئنی برای حصول نتیجهء مطلوب بود. استفاده از خنککنندهههای تبخیری در سالن، به منظورِ افزایشِ سطح مرطوب در مقابل جریانِ باد است ، تا بدین وسیله فرایندِ خنککردن بهتر صورت پذیرد. با تبخیرِ آب و تبدیل آن به بخار دمای هوا کاهش مییابد. در سیستمهای چرخهای( که آب به صورت چرخه ای از روی پدها میگذرد –م) استقرار کاملا عمودیِ پدها ـ پنجرههای پوشالدارـ و توزیع ِ صحیحِ سوراخهای آب جهت رسیدن آب به همهء نقاطِ پد اهمیت ویژهإی دارد. برای حصولِ بهترین نتیجه باید پدها بهطور کامل خیس بشوند همچنین شیارهای روی پد نیز باید کاملا باز باشند تا عبورِ هوا تسهیل گردد. برای اطمینان از نتیجهء کا ر باید تا حد ممکن این شیارها را چک کنید و شیارهایِ مسدود را باز نمایید. یکی از بهترین شیوهها برای این کار استفاده از آب در حجمِ زیاد بافشارِ معمولی است ، چه استفاده از آب با فشارِ زیاد ممکن است باعثِ خرابی یا گسستگیِ پد شود. محصولات بسیاری به بازار عرضه شده که میتوانند کارِ شما را در نرم کردنِ آلودگیهای درونِ پدها تسهیل کنند. اغلب میتوان این ترکیبات را با استفاده از یک سمپاش باغبانی بروی پدها پاشید و سپس آنها را رها کرد تا به قدر کافی خیس یخورند. در نهایت میتوان این آلودگیها را که نرم شدهاند را با جریان آب به سادگی جارو کرد. هرگز از موادِ پاککننده و نرمکنندهأی که حاوی کلر هستند استفاده نکنید.دقت کنید این مواد حتما ویژهء کار شما ساخته شده باشند. در صورتی که در سالن از سیستمِ افشانهء آب و پد استفاده میکنید مراقب باشید تا در صورتِ خرابی یا گرفتگیِ سر افشانهِها ، آنها راتعویض یا تمیز کنید. وجود نقاط خشک بر روی پد ورودِ هوای گرم را در پی دارد که فرایندِ خنک کردن را دچارِ نقصان میسازد.همچنین اگر شما از سیستمِ مهپاش استفاده میکنید نیز باید همواره مراقبِ صحتِ کارِ افشانهها و گرفتگی ِ آنها باشید. میزانِ فشارِ مناسب و مقدارِ صحیحِ پوششِ مه را تا حدِ امکان تحتِ نظر داشته باشید. اگر سیستمِ خنککنندهء تبخیری شما مجهز به فیلتر است، رسیدگی ، تمیز کردن و جایگزینیِ مداومِ ترکیباتِ موجود در آنها ضروری است زیرا حتی اگر بخشی از فیلتر مسدود باشد ظرفیت خنککنندگی سیستم دچار ضعف میشود.۳) عایق نگهداشتنِ سالن در مقابلِ عبورِ هوا
همانقدر که عایق بودنِ سالن در هوای سرد حائز اهمیت است عایق بودنِ آن در شرایط گرم نیز مهم است. بسیاری برای پیشگیری از هر گونه نفوذ هوای سرد و برای صرفهجویی در هزینهء سوخت به داخلِ سالن بیرون از آن کار میکنند. با نفوذِ هوای گرم به داخلِ سالن ، سیستم خنککنندهء تبخیری به طورِ مستقیم تحتِ تاثیر قرار گرفته و دجار نقصان میگردد ، در نتیجه هزینهء سیستمِ تهویه ، بالا میرود. سالنهای بسیاری هستند که مجهز به پرده نیستند ویا پردهء موردِ استفادهء آنها به حدِ کافی عایق نیست تا بتواند در دمای ۵ F(۲.۷ C ) و یا بالاتر بهطورِ کارآمد عمل کند . آزمایشِ عایق بودنِ کامل سالن رامیتوان بااندازهگیری فشارِ استاتیکِ (ایستا ) سالن پس از روشن کردنِ یک فنِ ۴۸ inch (۱۲۲-cm ) و بستنِ همهء درها ، خروجیها و پردهها انجام داد. نتجهء قابلقبول در آزمایشِ فشارِ ایستا برابر با ۰.۱۵ inch ستونِ آب است. اگر نتیجهء آزمایش کمتر از ۰.۱۰ inch ستونِ آب باشد ، لازم است کارهایی صورت گیرد. یکی از کارهای موثری که میتوان برای عایق شدنِ سالن انجام داد قرار دادنِ پردهها به روی دیوارهای جانبی است . اما اگر با استفاده از این روش و آزمونِ فشارِ ایستا نتایج دلخواه حاصل نشد میتوان به کمک آزمونِ بمبِ رنگی (که دودِ رنگی تولید می کند) محل نشتِ هوا را شناسایی کرد.
۴)استفاده از فنسهای ضدِ جابجایی
اغلب تلاشهای بسیاری در غالب طراحی سالن و اعمالِ روشهای ویژه برای یکسان نگهداشتن دمای ورودیِ و دمای محیطِ داخلیِ پشتِ فن صورت می پذیرد اما به هر صورت همواره یک اختلافِ جزئی بین دمای ورودی و دمای محیطِ منتهی به فن وجود دارد. مرغها نیز به خاطرِ این اختلاف جزئی ، اغلب در مقابل ورودی یا دریچهء هوا که اندکی خنکتر از انتهای سالن است تجمع میکنند. باید دانست در صورتِ عدمِ نصب فنس و عدمِ جلوگیری از جابجایی مرغها با ضعفِ عملکرد ( یعنی کاهش وزن ، افزایش ضریب تبدیل غذاو ضرر های دیگر) روبرو خواهیم بود. فنسها باید همواره تمیز و عاری از هرگونه انسداد باشند تا جریان هوا به آسانی از میانِ آنها عبور کند. استفاده از فنسهای حجیم و بسیار محکم اکیدا توصیه نمیشود. نصبِ فنسها باید تا حد امکان به موقع و سریع صورت بگیرد. در صورتی که بخواهید د رفصل گرما در تهویهء هوای سالن نتیجه ای موفقیت آمیز بدست آورید ، مدیریت و استفاده از این فنسها بسیار مهم و حساس میباشد.
۵) آماده نگه داشتن سیستمهای اضطراری
مواقعی پیش میآید که عملکردِ گله و یا حتی حیات آن عمیقاً به عملکردِ صحیح تجهیزات بستگی پیدا میکند. باید همواره در مقابل هر گونه ضعف یا قطع برق آماده بود. برای تحقق این هدف ; استفاده از ترموستاتهای پشتیبان ، بازرسی و نظارت بر پردههای عایق و جلوگیری از افتادنِ آنها ، آماده نگهداشتن ژنراتورها و سیستمهای الکتریکی الزامی است. به اعتقادِ ما بهتر است ، همواره تمامِ سیستمهای الکتریکی و سیمکشی شده را با احتمال هر گونه خرابی بازرسی کرد تا همیشه مدارشکنهای یدک در دسترس داشته باشیم . همچنین باید مدار شکنها را کنترل کرد ، تا داغ نشوند. مرقب باشید هرگز سیمهای لخت را به طور مستقیم لمس نکنید.مدارشکنهای اصلی را به طور مداوم تحت نظر داشته و به خاطر داشته باشید در صورتی که یک مدار شکن زیاد داغ شود ، احتمالا به زودی میسوزد. لازم است همیشه یک ژنراتور اضطراری آماده داشته باشیم ، زیرا در یک روز گرم با قطع برق تلفاتِ شدیدی متحمل خواهیم شد ، مگر آنکه ژنراتور به موقع به یاریمان برسد. ژنراتور باید به یک سیستمِ انتقال نیرویِ خودکار مجهز باشد و همواره آماده بهکار باشد. ژنراتورِ خالی از سوخت یا ژنراتوری که به هر علتی ممکن است کار نکند ، قابل اطمینان نیست. همهء ژنراتورها باید هر هفته یکبار به مدت ۳۰ دقیقه آزمایش شوند. سعی کنید از کارکردِ صحیح زنگهای خطر داخلی و خارج از ساختمان مطمئن شوید.صنعت پرورش طیور امروز مفتخر به داشتن طیوری با بازده بالا است، در این راستا تکنولوژی نقش مهمی در بالا بودن بازده گلهها داشته است.پرورش دهندگانی که همیشه سالن و تجهیزاتشان را آماده نگه داشته اند سرانجام متوجه نتایج مثبت عملشان خواهند شد.
۱۰ نکتهء مهم در مدیریت موفق تهویهء طولی سالنهای مرغداری
۱)از روش تهویهء طولی تنها هنگامی استفاده کنید که هدف تقلیل دمای بدنِ طیور است
استفاده از روش تهویهء طولی در صورتی که هوا به حد کافی گرم نباشد و یا پرندگانِ ما کوچک باشند منجر به سرماخوردن و نقصانِ بازده میگردد. یکی از اشتباهاتِ فاحش ادامهء تهویهء هوا به این روش به هنگام غروب و تاریک شدن هواست.
۲) همیشه براساس سن طیور تعداد مناسبی از فنها را روشن کنید
جریانِ هوای شدیدتر ، برودتِ بیشتر و جریانِ هوای کمتر ، دمای بیشتر(گرمتر)را به همراه دارند . باید جریان شدیدتر را به پرندگان کوچکتر و جریان کندتر را به پرندگان بالغ اختصاص داد. همچنین میزان دمای موثر نیز باید تخمین زده شود. قوانینِ کاربردیِ و روش محاسبهء عملیِ توانایی افزایش برودت هوا با استفاده از یک فنِ ۴۸inch (۱۲۲-cm) در ذیل آورده شده است: برای جوجهها - تعداد هفته سنِ جوجهها به علاوهء عدد یک برابر است با تعداد فنهایی ( منظور فن ۴۸inch است ) که قادرند ۱۰ F(۵.۵ C) برودتِ بادیِ موردِ نیاز را تولید کنند. مثال: جوجههای ۳ هفتهای ۴= ۱+۳ تعداد ۴ فن میتواند ۱۰ F(۵.۵ C) برودت بادیِ موردِ نیاز را تولید کنند. مرغهای بزرگتر واجدِ پوششِ کاملِ پر- با استفاده از هر فنِ ۴۸ inch(۱۲۲-cm) میتوان ۱ تا ۱.۵ F (۰.۵ C) برودت تولید کرد( یعنی هرچه طیور بزرگتر باشند باید از تعدادِ کمتری فن استفاده کرد).
۳)برای اطمینان از عملکردِ صحیحتان تنها به دیدنِ دماسنجها اکتفا نکنید، بلکه رفتار پرندهها را نیز مد نظر قرار دهید. دمایی که پرندهها احساس میکنند همیشه همان دمایی نیست که دماسنجها نشان میدهند لذا باید علاوه بر نظارت بر دماسنجها رفتار پرندهها را نیز همواره مد نظر قرار دهید در صورتی که مرغها رفتاری ثابت و کند داشته و اکثریت آنها بهروی زمین افتاده باشند احتمالا دلیلِ بر جریانِ بیش از حد هوا است( البته افتادگی مرغها به خاطر شدتِ گرما نیز میتواند باشد). تنفس شدید و بلند کردنِ بالها بعلاوه کاهش اشتها از علائم وجود گرمای شدید است. تفاوت رفتاری در طول سالن نیز موید جریان ناکافی هوا است.
۴)در صورتی که علاقه مند هستید حتما از روش تهویهء طولی استفاده کنید هرگز بیش از نصف تعدادِ فنهای نصب شده را خاموش نکنید. استفاده از کمتر از ۵۰% از ظرفیت فنها در روش تهویهء طولی باعث افزایش دما در طولِ سالن به میزانِ ۱۰ F (۵.۵ C) خواهد شد. لذا اگر میخواهید گرمای سالن را با نصف ظرفیت هواکشهای خود تخلیه کنید، به طور موقتی گرما را از طریقِ دریچههای دیوارهای جانبی و سقف خارج کنید.
۵) مهمترین فاکتور در هوای گرم میزان جریان هوا است ،پس همیشه کانون توجهها باید معطوف به آن باشد. دریچههای ورودی هوا ، واقع در انتهای سالن، باید همیشه کاملا باز باشند.باید دانست بستنِ قسمتی از دریچهها هرگز شدت باد را زیاد نمیکند بلکه تنها به جریان باد لطمه میزند. همواره فنها و پوششِ توری آنها راتمیز نگهدارید ، مراقب شل شدن تسمهها باشید و تمام درها ، روزنهها و سوراخها را بپوشانید تا هوا تنها از طریق دریچههای انتهای سالن وارد شود.
۶)در صورتی که از سیستم تبخیرِ آب و پد استفاده میکنید،اندازهگیری فشار ایستا را هرگز از یاد نبرید. دامنهء مناسب فشارِ ایستا برابرِ ۰.۱۰ تا ۰.۰۵ اینچ ستون آب است. در سالنهایی که از پدهای تبخیرِ آب استفاده میشود اگر فشارِ ایستای سالن بیش از ۰.۱۰ اینج ستون آب باشد احتمالا سطح پدهای موردِ استفاده ،کافی نبوده ویا پدها به نحوی مسدود شدهاند که در نتیجه تخلیهء هوا ، سرعتِ باد و میزانِ برودت دستخوش نقصان میگردد .اگر به چنین موردی برخوردید با مسئول سالن مشورت کنید.
۷) در صورت استفاده از پدهای تبخیرِ آب در خنککردن سالن ، منتظرِ کاهشِ دمای سالن به میزانِ ۱۰ تا ۱۲ F(۵.۵ … ۶ C) در روزهای بسیار گرم باشید. اما اگر چنین نشد نکات مندرج در مواردِ ۵ و ۶ را مرور کنید.
مراقب باشید هر شکافی که تحت پوشش پدها قرار ندارد به خوبی مسدود گردد،چنین شکافهایی می تواند شامل مواردِ ذیل گردد: دریچههای تهویه، خروجیهای سقف، روزنهها ، پردههای دیوارهای جانبی، بامهای مسقف با پد و درهای جانبی وانتهای سالن مراقب باشید پدها کاملا خیس باشند ،زیرا هوا از شیارهای خشک با سرعت بیشتری عبور می کندِ و باعثِ تبخیرکمتر و نقصانِ برودت میشوند. فشار پمپهای کمکی باید حداقل ۱۸۰_۲۰۰ PSL باشد(مورد کاربرد تنها در روش استفاده از پد و اسپری آب)
۸) اگر تمایل به استفاده از مهپاش دارید ، آنها راتنها وقتی به کار ببرید که تمام فنها روشن هستندو دمای هوای سالن یا دو سرِ آن ۵ F( ۲.۷ C) افزایش نشان می دهد. هر ردیف مهپاش باید مجهز به شیرهای جداگانهء آب باشد. اگر زمین یا مرغها خیس شدند میتوان ردیفهای فرد را بست.
۹) تمهیداتِ لازم را برای قطع احتمالی برق یا نقص سیستمِ تهویه پیشبینی کنید.
در صورتِ قطعِ برق میزانِ گرما و رطوبت محیط با توجه به سنِ پرندهها ظرف ۱۰ تا ۲۰ دقیقه به حد بحرانی و مرگبار میرسد.بنابراین همیشه به وضعیتِ پردهها و زنگِ اخبارِ رطوبت توجه خاص داشته باشید. همواره به ژنراتورهای اضطراری رسیدگی کنید و قطعات یدکی نظیر( تسمه و مدار شکن ) در دسترس داشته باشید.
۱۰) تا زمانی که مرغها هنوز در تمامِ سالن پراکندهاند اقدام به نصب فنسهای ضدجابجایی کنید.
مرغهایی که در طول سالن حرکت میکنند ودر مقابل ورودی هوا در انتهای سالن تجمع میکنند باعث کاهش بازده و عملکرد سالن میشوند. با بروز مشکل تجمع از مزایا ی سالنهایی که به شیوهء طولی تهویه میشوند کاسته میشود.فنسها را پیش از ۲۱ روزگی جوجهها نصب کنید.
مهندس وحید حقی
محصولات مرتبط
جدیدترین نوشته ها
پیت ماس و کاربردهای آن
دسته بندی:
تغذیه گیاه
انواع بذر خیار و نحوهی کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
راهنمای کامل خرید علف زن
دسته بندی:
مکانیزاسیون
انواع بذر گوجه فرنگی و نحوه کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
ادوات کشاورزی مخصوص کاشت
دسته بندی:
مکانیزاسیون
آشنایی با نحوه کاشتن انواع بذر گل
دسته بندی:
متفرقه
بهترین نوع نایلون گلخانه
دسته بندی:
گلخانه
هر آنچه که باید در مورد بذر پیاز بدانیم
دسته بندی:
زراعت
کاملترین اطلاعات در مورد کوکوپیت
دسته بندی:
باغبانی