آشنایی با آفات مهم گیاهان گلخانه ای
دسته بندی: گلخانه
یک حلزون بالغ گلخانه حدود70-50 میلیمتر طول دارد.رنگ بدن آنها خاکستری با سیاه و بدون علائم مشخص(نقش و نگارهایی )است.
تریپس گلخانه
پراکندگی
اگرچه این آفت از اروپا منشأ گرفته است اما یک گونه مخصوص دنیای جدید (نیمکره غربی یا آمریکا) است. این آفت احتمالاً از نواحی گرمسیری آمریکا و بوسیله گیاهان زینتی به اروپا معرفی شد. این حشره در برزیل غرب هند و آمریکای مرکزی بر روی گیاهان زراعی و وحشی یا فت میشود. برخی اوقات در ماههای گرم سال از گلخانههای شمال فلوریدا خارج میشود. در اروپا، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، وین، فنلاند، فلسطین و شمال آفریقا یافت میشود. با توجه به عادت زندگی این تریپس احتمالاً میتواند در بیشتر گلخانههای دنیا وجود داشته باشد.
در پرواز بسیار ضعیف است و بیشتر اوقات را در مناطق سایهدار روی گیاهان میگذارند.
معرفی آفت
این تریپس توسط Bouche در سال 1833 از نمونههای گرفته شده در گلخانهای در اروپا و با نام علمی Thrips haemorrhoidalis معرفی شد. Packard این گونه را برای اولین بار در سال 1870 معرفی کرد و آنرا تریپس گلخانه نامید. این حشره با نام معمول تریپس گلخانه و با نام علمی Heliothrips haemorrhoidalis) Bouche) که توسط انجمن حشرهشناسی آمریکا موافقت شده شناخته شده میباشد.
میزبانها
در فلوریدا این تریپس مخصوص پنبه است اما از روی گیاهان Viburnum، زغال اخته، آزالیه، انگور، خرما، Ardisia، ارکیده، آواکادو، گل شیپوری Crinum SP.، Ficus nitida، خرمای زایشی، Coleus SP.، افرا، ماگتولیا، انبه، Aspidium SP.، کوکب، سرخس، Guavas، کنف فلوکس، Pink و بسیاری دیگر از گیاهان زینتی هم جمعآوری شده است. در فلسطین بر روی پرتقال و در Ceylon از روی Garcinia mangostana گزارش شده است.
خسارت تریپس گلخانه بر روی میوههای در حال رشد مرکبات بصورت ایجاد لکه بر روی پوست میوه است (لکههیا گرد یا لکههای ضخیم و نامنظم) همچنین این نوع خسارت بر روی میوههای دسته جمعی (گروهی)یا در جاهایی که یک برگ یا یک سرشاخه در تماس مستقیم با میوه است دیده میشود.
توصیف و زندگی آفت
تخمها سفید و موزی شکل هستند و بصورت انفرادی در بافت گیاه گذاشته میشوند. انتهای تخم معمولاً بوسیله یک لنز دستی دیده میشود. رنگ لارو در مراحل ابتدایی تا حدودی سفید و با چشمان قرم زاس. رنگ لارو پس از تغذیه متمایل به زرد میشود. لارو بالغ بطور متوسط 1 میلیمتر طول دا رد. این حشره دو مرحله لاروی دارد که سپس پوست اندازی میککند و به پیش شفیره (Prepupa) تبدیل میشود که دارای رنگ زرد، چشمان قرمز، بالهای کوتاه است.
حشره در مرحله شفیرگی کمی بزرگتر و دارای بالها و چشمان درشتتر است. در این مرحله هم رنگش متمایل به زرد است که با افزایش سن به تیرگی میگراید. در این مرحله شاخکها رو به بالا و عقب به روی سر قرار دارند حشره در مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی تغذیهای ندارند.
سر و سینه (thorax) در حشره بالغ تیره مایل به مشکی هستند و شکم از زرد به زرد مایل به قرمز و سپس به قهوهای و در آخر به سیاه تغییر رنگ میدهد. دماهای خنک با عث تأخیر در تغییر رنگ میشود. پاها زرد کمرنگ باقی میمانند و شاخکها در حشره بالغ شامل 8 سگمنت میباشند.
تریپس در گلخانه بکرزا (parthenogenic) است یعنی اینکه بدون جفتگیری تولید نسل میکند و نرها بندرت دیده میشوند. مادهها تخمهای خود را در درون برگ یا میوه قرار میدهند. درست کمی قبل از باز شدن تخم، آنها تاول میزنند. اگر از یک تردستی استفاده کنیم میتواند تا حدی در بررسی چگونگی ظهور جمعیتهای تریپس و ارتباط آن به مکان آنها در برگ کمک کند.
اهمیت اقتصادی
این تریپس در درجه اول از شاخ و برگ گیاهان زینتی تغذیه میکند. در ابتدا به سطح زیرین برگ حمله میکند و با تغذیه بیشتر جمعیت خود را افزایش میدهد و به سطح بالایی برگ تغییر مکان میدهد. برگها بیرنگ و رنگ پریده میشوند و بین رگبرگهای فرعی (کناری) به شکلی دیده میشود. برگهایی که شدیداً آسیب دیدهاند زرد میشوند و میافتند. علاوه بر این بر اثر تغذیه تریپس قطرات بسیار کوچک مایع مایل به قرمز در هر دو سطح برگ دیده میشود که بوسیله تریپس ترشح شدهاند و رنگ این قطرات بتدریج سیاه میشود. این گلبولهای مایع (قطرات کوچک) از نظر اندازه بزرگ و سپس متوقل میشوند و بلافاصله یک گلبول دیگر شروع به تشکیل شدن میکند که در نتیجه این اعمال باعث بوجود آمدن لکههای سیاه در مناطق مورد هجوم است. این گلبولها ب عنوان بازدارندههای پرواتورها (شکارچیها) عمل میکنند.
در فلسطین تریپس گلخانه به برگها و میوههای مرکبات خسارت میزند اما باعث بوجود آمدن قطرات مذکور روی برگ نمیشود. خسارت روی میوه ممکن است قسمتهای مورد هجوم را بصورت فرو رفته و مشبک کند. این نوع خسارت بر روی میوههای نرسیده و کال دیده میشود.
مگس سفید
مگسهای سفید گلخانه به تعداد زیادی میزبان حمله میکنند. میزبانهای اقتصادی و مهم آن عبارتند از: لوبیا، کدوی چینی، خیار، کدوی خوراکی، بادمجان، لوبیای سبز، فلفل سبز، کاهو، گیاهان زینتی، بنت فنسول، سیبزمینی، کدو تنبل، رز، توت فرنگی. سیبزمینی شیرین، گوجه فرنگی، توتون، تنباکو، شاهی، هندوانه. همچنین بسیاری از علفهای هرز بعنوان میزبان ثا نویه برای این آفت عمل مینمایند.
پراکندگی
این آفت پراکندگی جهانی دارد. پراکندگی آن بطور گسترده در سرتاسر نواحی استوایی و زیر استوایی میباشد و در گلخانههایی که در مناطق معتدل قرار دارند ظاهر میشود. مگس سفید گلخانه اولین بار در سال 1907 در اوهایو گزارش ثبت شد و هم اکنون در تمام نقاط این جزیره پراکنده شده است.
خسارت
پورهها و حشرات کامل شیره گیاهی را از برگها میمکند. خسارت، اغلب قابل مشاهده نیست. جمعیت بالای حشره باعث کاهش قدرت گیاه میزبان میشود. حشرات بالغ و جوان از خود عسلک ترشح میکنند. این ماده چسبناک محیط گشت مناسبی برای قارچهای دودهای هستند. عسلک و قارچهای دودهای باقیمانده در گیاه بطور قابل توجهی بازار پسندگی گیاهان و میوهای را کاهش میدهند.
بیولوژی
طول سیکل زندگی این آفت (از تخم تا حشره بالغ) با دمای هوا تغییر میکند. در هاوایی سیکل زندگی آن بین 25ـ19 روز کامل میشود.
شفیرگی
منظور از آخرین مرحله پورگی اغلب “شفیره” نام دارد زیرا مگسهای سفید بالغ از این مرحله پدیدار میشوند. بدن حشرات در این مرحله ضخیمتر از دیگر مراحل است و تارهای مومی بلند در ناحیه بیرونی بدن در این مرحله دیده میشود. طول این دوره بین 7ـ3 روز میباشد.
تخمها
تخممها دوکی شکل، تقریباً اینچ طول و تخمگذاریهای اولیه تخمها برنگ زرد کمرنگ تا سبز میباشد که قبل از بیرون آمدن لاروها از تخم، این تخمها برنگ ارغوانی تیره تا سیاه درمیآیند. تخمها به ریز برگها چسبیدهاند که اغلب بصورت دایرهای یا نیم دایره قرار میگیرند. در تخمگذاریهای جدید تخمهای گذشته شده زرد هستند و چند روز قبل از بیرون آمدن لاروها تخمها برنگ سیاه تغییر مییابند. (7ـ6 روز پس از تخمگذاری)
به غیر از اندازه، در مرحله آخر پورگی از نظر ظاهری کاملاً شبیه بهم میباشند. مراحل پورگی بین 17ـ9 روز کامل میشود. اولین مرحله پورگی 7ـ3 روز، دومین مرحله 8ـ4 روز، سومین مرحله 4ـ2 روز، طول دوره لاروی با دمای هوا و میزان متغیر است. طول دوره زندگی در دماهای خنکتر افزایش مییابد.
حشرات بالغ
حشرات بالغ تقریباً طولشان اینچ است. رنگشان زرد کمرنگ و دارای دو جفت بال که با موم پودری سفید پوشیده شدهاند، می باشند. در حالت استراحت بالها بصورت مسطح و خوابیده قرار گرفتهاند. حشرات بالغ عموماً 40ـ21 روز عمر دارند. حشرات ماده بطور متوسط بیش از 100 تخم در طول زندگی خود میگذارند.
رفتار
مراحل مختلف زندگی این حشره عموماً بصورت طبقههای عمودی در روی گیاه میزبان دیده میشود. حشرات بالغ روی برگهای جوانتر دیده میشوند و تخمهایشان را در این سطوح میگذراند. مراحل مسنتر این حشره در سطوح پایینتر گیاه دیده میشوند. شفیرهها و حشرات جوان بالغ در سطوح و لایههای پائینی گیاه دیده میشوند.
پورهها
این آفت 3 تا 4 سن پورگی دارد. اولین مرحله لاروی Crawler نام دارد. این Crawlerها تقریباً اینچ طول رنگ، سبز روشن و چشمان قرمز براق دارند آنها پس از یافتن محل مناسب به زیر برگ متصل شده و تغذیه را شروع میکنند. پاها در بقیه سنین پورگی غیرفعال میشوند. بدین گونه پورهها غیر متحرک میشوند و در همان محلی از برگ که توسط Crawler انتخاب شده بدون حرکت به تغذیه ادامه میدهند. این مراحل در روی سطح برگ کاملاً صاف (همسطح برگ) هستند و دیدن آنها بدلیل رنگ شفاف سبز پورهها بسیار مشکل است.
مدیریت آفت
مگس سفید گلخانه در محصولات گلخانهای به طرق مختلف انتقال مییابد:
1ـ از طریق قلعهها و گیاهانی که از آنها گیاهان اصلی را در گلخانه تکثیر میدهیم.
2ـ از طریق گیاهان مسنتر همان گیاه در گلخانه
3ـ از طریق علفها یهرز یا گیاهان آلوده در گلخانه
4ـ از طریق گیاهان یا علفهای هرز اطراف و بیرون گلخانه
5ـ از طریق پرسنل گلخانه و کسانی که گلهای سفید بالغ را در لباسهایشان به درون گلخانه منتقل میکنند و بدین طریق بعنوان یک اینکولوم اولیه عمل مینمایند.
ـ برنامه کنترل میبایست زمان مشاهده، اولین مگسهای سفید در گلخانه آغاز شود.
ـ برای کنترل بیولوژیک یک عملیات Monitoring (پیش آگهی) پیوسته انجام دهیم. به این علت که ممکن است جمعیتی از پارازیتها بطور خودکار تشکیل شده باشند و یا بهر علتی پارازیتها قادر به کنترل مگسهای سفید نباشند.
ـ دما نقش بسزایی در توسعه پارازیتهای Encarsia دارد و بنابراین تأثیر دما در اثر متقابل پارازیت و میزبانش (مگس سفید) میباشد. دمای گلخانه باید در یک حد مطلوب حذف شود تا اثر متقابل پارازیت و میزبان افزایش یابد. بعنوان مثال دمای بحرانی برای پارازیت روی گوجه فرنگی و نسبت قنسول تقریباً 74 فارنهایت است.
کنترل شیمیایی
مگل سفید گلخانه به بسیاری از حشرهکشهای ترکیبی مقاوم است. صابونهای (شویندههای) حشرهکش و روغنها در مقابل این آفت بسیار مؤثر هستند. شواهدی وجود دارد که سمپاشی زینهای سیلیسی نیز بسیار مؤثر است.
حلزون
یک حلزون بالغ گلخانه حدود70-50 میلیمتر طول دارد.رنگ بدن آنها خاکستری با سیاه و بدون علائم مشخص(نقش و نگارهایی )است.
پوشش بدن دارای دانه های کمی است.بخش مرکزی بدن که برهنه است(بدون صدف)ذارای یک شیار نعلی شکل می باشد.سوراخ تنفسی قسمت راست نیمه عقبی بدن قرار گرفته.ماده مخاطی هم بیرنگ است.
خسارت:
حلزون گلخانه با تمام حلزون های دیگر از نظر اینکه در خاک پنهان می شوند متفاوت است.این آفت می تواند باعث ایجاد خساراتی به ریشه و ساقه می شود.اگد تعداد اندکی از این حلزونها در روی گیاهان دیده شود بدین معنی است که تعداد زیادی از این آفت در سطح زیرین خاک وجود دارند.
کنترل:
اولین مرحله از کنترل این آفت گذاشتن طعمه بر سر راه این آفت است.اگر بخواهیم اثر این طعمه ها افزایش یابد بهتر است آنها را در زیر یک تخته ، صفحه ،گلدان یا در زیر یک سطح هموار قرار دهیم.برای مبارزه شیمیایی بهتر است که به نشریه های شرکت تعاونی یا مدیریت آفات رجوع نماییم یا با آژانسهای توصیه سموم مشورت کنیم.
تخم ها:
تخمهای این آفت کدر و تا اندازه ای سفید، بیضی شکل و حدود 5/2 میلیمتر ضخامت دارند.
زیست شناسی:
پراکندگی:این حلزون اولین بار از آمریکا به اروپا معرفی شد و در تمام مناطق معتدل دنیا یافت می شود.
چرخه زندگی:
تخمهایشان را در یک تونل در 5-3 سانتی متری سطح خاک می گذارند که ممکن است بصورت انفرادی یا خوشه ای(حدود 16تایی)می گذارد.حشره بالغ انتهای این تونل را توسط ماده ای لزج می پوشاند که پس از خشک شدن شبیه سطح خاک می شود.تخمها بسته به دمای محیط پس از 24-11 محیط باز می شوند.بکرزایی در این آفت دیده شده است.مطالعات چنین نشان می دهد که حلزونها قسمتهای خشک را در طول روز ترجیح می دهند و در شب به مناطق مرطوب تغییر مکان میدهند.
کنههای پهن:
این نوع کنهها تخمهایشان را با تعداد زیادی برجستگی یا مفصل تولید میکنند.
که در زیر میکروسکوپ بشکل جواهرآلات بنظر میرسند. پورهها در میان درز و شکافهای برگها و گیاهان میمانند. پس از مقداری رشد پورهها وارد یک مرحله ساکن از چرخه زندگی میشوند. مادهها در ابتدای ظهور بسیار شفاف و براق هستند اما پس از مدت کمی کاهی رنگ میشوند و یک برجستگی نواری شکل سفید رنگ در پشت بدن آنها ظاهر میشود.
خسارت آنها در سطح زیرین برگهای جوان دیده میشود که لبه برگها بحالت کنگرهدار درمیآید و شبیه به علائم خسارت فیزیولوژیک است.
این کنهها تخمهایشان شفاف و دوکی شکل است. در سنین پورگی بدن در پشت پاهای سوم جمع شده خسارت باعث بد شکل شدن جوانهها میشود و این کنهها را نمیتوان بر روی سطح باز برگها یافت. این کنهها به گل داوودی حمله نمیکند.
کنههای تار عنکبوتی کاذب یا کنههای صاف:
این نوع کنهها چرخه زندگی طولانیتری را نسبت به کنههای دو نقطه تار عنکبوتی دارند. تخمهایشان به رنگ قرمز براق و بیضی شکل است که در هر دو سطح برگ و بصورت دسته جمعی تخمگذاری میکنند. کنههای بالغ قرمز و سیاه هستند و تار تولید نمیکنند. خسارت آنها شامل نقاط نقرهای روی برگ است اما ساقهها هم برخی اوقات مورد حمله قرار میگیرند.
کنه دو نقطه تار عنکبوتی:
این نوع کنهها دارای تخمهای کروی هستند که رنگشان زرد کمرنگ متمایل به قرمز است در سطح زیرین برگها تخمگذاری میکنند. در بدن پورهها و حشرههای بالغ در نقطه برجسته برنگ سبز متمایل به قهوهای دیده میشود. این کنهها تارهایی را برای محافظت خودشان میتنند. خسارتشان شامل نقاط برنزه بر روی برگهاست.
کنترل شیمیایی
بسیاری از حشرهکشها نیز خاصیت کنهکشی دارند، در حالیکه برخی از حشرهکشها فقط بر روی گروه معینی از گونههای کنهها مؤثر هستند. یا اینکه هیچ وجه اثری روی کنهها ندارند. در واقع استفاده بیش از اندازه برخی از حشرهکشها میتواند باعث طغیان کنهها در آینده شود. زمانیکه در گلخانه هم کنه و هم حشره آفت وجود دارد استفاده از یک ترکیب حشرهکش ـ کنهکش بهترین روش کنترل شیمیایی بحساب میاید.
قبل از رهاسازی شکارچیهای کنه، برای کاهش جمعیت کنهها میتوان از صابونهای حشرهکش استفاده کرد زیرا که این ترکیبات پس از خشک شدن هیچ نوع باقیمانده مضری برای دشمنان طبیعی برجا نمیگذارند.
کنه کشهای مختلف ویژگیهای کاربردی مختلفی دارند. بعنوان مثال کنهکش Avid® از برخی جوانب سیستمیک است زیرا که بداخل سلولهای گیاه تیمار شده نفوذ میکند اما همین کنهکش اگر در سطح برگ باقی بماند. سرعت تجزیه میشود. همچنین یک نحوه اثر بینظیر را بر روی سیستم عصبی کنه دارد مشلات گیاهسوزی کمی ایجاد میکند. کنهکش Pentac® به آرامی اثر میکند به پرتوهای ماوراء بنفش حساس است، مشکلات گیاهسوزی کمی هم ایجاد میکند. مقاومتی هم در کنهها گزارش نشده است. Thiodan® بر روی برخی از واریتههای داودی گیاهسوزی ایجاد میکند. صابونهای کنهکش ـ حشرهکش هیچ نوع با قیماندهای ایجاد نمیکنند. Sulfar بعنوان یک کنهکش ثبت شده، بر روی سبزیجات و گیاهان زراعی باعث گیاهسوزی بالایی میشود، باقیماندههایی بر روی گیاهان ایجاد میکند، مقداری خاصیت قارچکشی دارد و قیمت ارزانی دارد. برخی از تولیدات سمی هم نسبت به بقیه اثرات بسیار زیانبار بیشتری بر روی دشمنان طبیعی ایجاد میکنند و برخی از گونههای شکارچی کنهها هم نسبت به آفتکشها از خود مقاومت نشان دادهاند.
کنترل بیولوژیک
تعدادی گونه شک ارچی علیه کنههای تار عنکوبی در گلخانه در دسترس میباشد. گونههای Phytoseiulus Persimilis، Mesoseiulus longipes، (Galendromus Occidentalis) و Neoselius Californicus، (Amblyseius Californicus) در بازار تحت نام تجاری Spidex® (بصورت بطری) و Spidex-Plus® (بصورت کیسههای کاغذی) این شکارچیهای کنه خواص بینظیری دارند. بعنوان مثال M.occidentalis میتواند دامنه بزرگ یا رطوبت و بخار را میتواند تحمل کند و یا برخی از گونههای دیگر میتوانند سمومی مثل azinphosmethyl (Guzathion®) و Carbaryl (Sevin®) را تحمل کنند. گونه M.longipes شرایط گرم و خشک را بهتر میتواند تحمل کند. گونه M. Californicus در تراکم کمتر کنههای تار عنکوبتی بهتر میتواند زندگی کند و در دوره طولانیتری با کنهها مبارزه میکند.
بکارگیری چندین گونه از شکارچیها نتیجه بهتری را دربر خواهد داشت. بهترین راه کاربرد اینست که این شکارچیها را بصورت پیشگیرانه و در چندین مقطع زمانی قبل از تشخیص اولین آفات یا خسارت آنها در گلخانه رهاسازی کرد. گهگاه از آنها برای پایین آوردن جمعیت بالای کنهها در گلخانه و بعنوان حشرهکشهای طبیعی در تعداد زیاد استفاده میشود. از آنجایی که این شکارچیها قیمت بالایی دارند میبایست قیمت تهیه و رهاسازی را نیز ملاحظه کنیم. از این گذشته بکارگیری آفتکشها قبل و بعد از رهاسازی شکارچیهای کنه ممکن است اثرات منفی در مبارزه داشته باشد.
کنترل زراعی
برخی از فعالیتها در گلخانه باعث جلوگیری از طغیان کنهها میِوند. استفاده از گیاهان غیر الوده و بدون آفت و بریدن قسمتهای آلوده الزامی است. دانستن اطلاعات کافی در مورد گونهها / واریتههای قابل طغیان میتواند به کشاورز در اجتناب از کاشت آن گیاهان یا آگاهی از گیاهان مستعد بعنوان گیاهان شاخص کمک کند. استفاده از روشهای آبیاری نیز میتواند روی جمعیت کنهها مؤثر باشد. استرس کم آبی بهترین روش برای جلوگیری کنههاست در حالیکه سیستم آبیاری (آبپاشی) از بالا مناسب جلوگیری از طغیان کنهها نیست.
کنترل فیزیکی
پاشیدن آب به مقدار زیاد و با فشار بالا بطوریکه در برخی کاربردها با دستگاههایی همچون Water Wand و Jet-All Water آزمایش شده میتواند بسیاری از کنهها را از میان شاخ و برگ گیاه بیرون براند و یا اینکه موقتاً آنها را در جای خود ثابت نگه دارد. بطوریکه در گزارشات میتوان دید پرورش دهندگان رز در شرق Texas از این ابزارها بطور موفقیتآمیزی علیه کنهها و جهت متوقف کردن آنها استفاده میکنند.
کمک کنندهها (مواد کمکی):
مواد افزودنی به مخزن (پخش کنندهها، چسبندهها، بافرها) میتوانند بازدهی کنهکش استفاده شده را بالا برند. یک دستورالعمل خوب به شرح زیر است: یک ماده کمکی را زمانی استفاده کنید که قابلیت افزایش دهنگی اثر سم در آن به اثبات رسیده باشد. استفاده از پخش کنندهها یا مرطوب کنندهها در افزایش اثر اکثر کنهکشها نقش مؤثری دارند. بخصوص بر روی گیاهانی که برگهیشان لایه مومی (Wax) دارد از شویندهها بعنوان افزایش دهنده قدرت نفوذ کنهکش در بدن کنه استفاده میشود. از طرف دیگر استفاده از برخی مواد کمکی در کنهکشها مثل (ie-Nu-Film-P plus Auid®) باعث کاهش اثر کنهکش میشود و یا استفاده از موادی همچون (ie-spreader-sticker materials or agricultural oil plus joust®) باعث گیاهسوزی میشود. همیشه قبل از استفاده از مواد کمکی برچسب پشت سموم و مواد کمکی را مطالعه کنید. تحقیقات در مورد اینکه آیا اضافه کردن موادی همچون تولیدات فرمونی باعث افرایش اثر کنهکشها میشود بینتیجه مانده است.
تریپس گلخانه
پراکندگی
اگرچه این آفت از اروپا منشأ گرفته است اما یک گونه مخصوص دنیای جدید (نیمکره غربی یا آمریکا) است. این آفت احتمالاً از نواحی گرمسیری آمریکا و بوسیله گیاهان زینتی به اروپا معرفی شد. این حشره در برزیل غرب هند و آمریکای مرکزی بر روی گیاهان زراعی و وحشی یا فت میشود. برخی اوقات در ماههای گرم سال از گلخانههای شمال فلوریدا خارج میشود. در اروپا، آلمان، انگلیس، فرانسه، ایتالیا، وین، فنلاند، فلسطین و شمال آفریقا یافت میشود. با توجه به عادت زندگی این تریپس احتمالاً میتواند در بیشتر گلخانههای دنیا وجود داشته باشد.
در پرواز بسیار ضعیف است و بیشتر اوقات را در مناطق سایهدار روی گیاهان میگذارند.
معرفی آفت
این تریپس توسط Bouche در سال 1833 از نمونههای گرفته شده در گلخانهای در اروپا و با نام علمی Thrips haemorrhoidalis معرفی شد. Packard این گونه را برای اولین بار در سال 1870 معرفی کرد و آنرا تریپس گلخانه نامید. این حشره با نام معمول تریپس گلخانه و با نام علمی Heliothrips haemorrhoidalis) Bouche) که توسط انجمن حشرهشناسی آمریکا موافقت شده شناخته شده میباشد.
میزبانها
در فلوریدا این تریپس مخصوص پنبه است اما از روی گیاهان Viburnum، زغال اخته، آزالیه، انگور، خرما، Ardisia، ارکیده، آواکادو، گل شیپوری Crinum SP.، Ficus nitida، خرمای زایشی، Coleus SP.، افرا، ماگتولیا، انبه، Aspidium SP.، کوکب، سرخس، Guavas، کنف فلوکس، Pink و بسیاری دیگر از گیاهان زینتی هم جمعآوری شده است. در فلسطین بر روی پرتقال و در Ceylon از روی Garcinia mangostana گزارش شده است.
خسارت تریپس گلخانه بر روی میوههای در حال رشد مرکبات بصورت ایجاد لکه بر روی پوست میوه است (لکههیا گرد یا لکههای ضخیم و نامنظم) همچنین این نوع خسارت بر روی میوههای دسته جمعی (گروهی)یا در جاهایی که یک برگ یا یک سرشاخه در تماس مستقیم با میوه است دیده میشود.
توصیف و زندگی آفت
تخمها سفید و موزی شکل هستند و بصورت انفرادی در بافت گیاه گذاشته میشوند. انتهای تخم معمولاً بوسیله یک لنز دستی دیده میشود. رنگ لارو در مراحل ابتدایی تا حدودی سفید و با چشمان قرم زاس. رنگ لارو پس از تغذیه متمایل به زرد میشود. لارو بالغ بطور متوسط 1 میلیمتر طول دا رد. این حشره دو مرحله لاروی دارد که سپس پوست اندازی میککند و به پیش شفیره (Prepupa) تبدیل میشود که دارای رنگ زرد، چشمان قرمز، بالهای کوتاه است.
حشره در مرحله شفیرگی کمی بزرگتر و دارای بالها و چشمان درشتتر است. در این مرحله هم رنگش متمایل به زرد است که با افزایش سن به تیرگی میگراید. در این مرحله شاخکها رو به بالا و عقب به روی سر قرار دارند حشره در مراحل پیش شفیرگی و شفیرگی تغذیهای ندارند.
سر و سینه (thorax) در حشره بالغ تیره مایل به مشکی هستند و شکم از زرد به زرد مایل به قرمز و سپس به قهوهای و در آخر به سیاه تغییر رنگ میدهد. دماهای خنک با عث تأخیر در تغییر رنگ میشود. پاها زرد کمرنگ باقی میمانند و شاخکها در حشره بالغ شامل 8 سگمنت میباشند.
تریپس در گلخانه بکرزا (parthenogenic) است یعنی اینکه بدون جفتگیری تولید نسل میکند و نرها بندرت دیده میشوند. مادهها تخمهای خود را در درون برگ یا میوه قرار میدهند. درست کمی قبل از باز شدن تخم، آنها تاول میزنند. اگر از یک تردستی استفاده کنیم میتواند تا حدی در بررسی چگونگی ظهور جمعیتهای تریپس و ارتباط آن به مکان آنها در برگ کمک کند.
اهمیت اقتصادی
این تریپس در درجه اول از شاخ و برگ گیاهان زینتی تغذیه میکند. در ابتدا به سطح زیرین برگ حمله میکند و با تغذیه بیشتر جمعیت خود را افزایش میدهد و به سطح بالایی برگ تغییر مکان میدهد. برگها بیرنگ و رنگ پریده میشوند و بین رگبرگهای فرعی (کناری) به شکلی دیده میشود. برگهایی که شدیداً آسیب دیدهاند زرد میشوند و میافتند. علاوه بر این بر اثر تغذیه تریپس قطرات بسیار کوچک مایع مایل به قرمز در هر دو سطح برگ دیده میشود که بوسیله تریپس ترشح شدهاند و رنگ این قطرات بتدریج سیاه میشود. این گلبولهای مایع (قطرات کوچک) از نظر اندازه بزرگ و سپس متوقل میشوند و بلافاصله یک گلبول دیگر شروع به تشکیل شدن میکند که در نتیجه این اعمال باعث بوجود آمدن لکههای سیاه در مناطق مورد هجوم است. این گلبولها ب عنوان بازدارندههای پرواتورها (شکارچیها) عمل میکنند.
در فلسطین تریپس گلخانه به برگها و میوههای مرکبات خسارت میزند اما باعث بوجود آمدن قطرات مذکور روی برگ نمیشود. خسارت روی میوه ممکن است قسمتهای مورد هجوم را بصورت فرو رفته و مشبک کند. این نوع خسارت بر روی میوههای نرسیده و کال دیده میشود.
مگس سفید
مگسهای سفید گلخانه به تعداد زیادی میزبان حمله میکنند. میزبانهای اقتصادی و مهم آن عبارتند از: لوبیا، کدوی چینی، خیار، کدوی خوراکی، بادمجان، لوبیای سبز، فلفل سبز، کاهو، گیاهان زینتی، بنت فنسول، سیبزمینی، کدو تنبل، رز، توت فرنگی. سیبزمینی شیرین، گوجه فرنگی، توتون، تنباکو، شاهی، هندوانه. همچنین بسیاری از علفهای هرز بعنوان میزبان ثا نویه برای این آفت عمل مینمایند.
پراکندگی
این آفت پراکندگی جهانی دارد. پراکندگی آن بطور گسترده در سرتاسر نواحی استوایی و زیر استوایی میباشد و در گلخانههایی که در مناطق معتدل قرار دارند ظاهر میشود. مگس سفید گلخانه اولین بار در سال 1907 در اوهایو گزارش ثبت شد و هم اکنون در تمام نقاط این جزیره پراکنده شده است.
خسارت
پورهها و حشرات کامل شیره گیاهی را از برگها میمکند. خسارت، اغلب قابل مشاهده نیست. جمعیت بالای حشره باعث کاهش قدرت گیاه میزبان میشود. حشرات بالغ و جوان از خود عسلک ترشح میکنند. این ماده چسبناک محیط گشت مناسبی برای قارچهای دودهای هستند. عسلک و قارچهای دودهای باقیمانده در گیاه بطور قابل توجهی بازار پسندگی گیاهان و میوهای را کاهش میدهند.
بیولوژی
طول سیکل زندگی این آفت (از تخم تا حشره بالغ) با دمای هوا تغییر میکند. در هاوایی سیکل زندگی آن بین 25ـ19 روز کامل میشود.
شفیرگی
منظور از آخرین مرحله پورگی اغلب “شفیره” نام دارد زیرا مگسهای سفید بالغ از این مرحله پدیدار میشوند. بدن حشرات در این مرحله ضخیمتر از دیگر مراحل است و تارهای مومی بلند در ناحیه بیرونی بدن در این مرحله دیده میشود. طول این دوره بین 7ـ3 روز میباشد.
تخمها
تخممها دوکی شکل، تقریباً اینچ طول و تخمگذاریهای اولیه تخمها برنگ زرد کمرنگ تا سبز میباشد که قبل از بیرون آمدن لاروها از تخم، این تخمها برنگ ارغوانی تیره تا سیاه درمیآیند. تخمها به ریز برگها چسبیدهاند که اغلب بصورت دایرهای یا نیم دایره قرار میگیرند. در تخمگذاریهای جدید تخمهای گذشته شده زرد هستند و چند روز قبل از بیرون آمدن لاروها تخمها برنگ سیاه تغییر مییابند. (7ـ6 روز پس از تخمگذاری)
به غیر از اندازه، در مرحله آخر پورگی از نظر ظاهری کاملاً شبیه بهم میباشند. مراحل پورگی بین 17ـ9 روز کامل میشود. اولین مرحله پورگی 7ـ3 روز، دومین مرحله 8ـ4 روز، سومین مرحله 4ـ2 روز، طول دوره لاروی با دمای هوا و میزان متغیر است. طول دوره زندگی در دماهای خنکتر افزایش مییابد.
حشرات بالغ
حشرات بالغ تقریباً طولشان اینچ است. رنگشان زرد کمرنگ و دارای دو جفت بال که با موم پودری سفید پوشیده شدهاند، می باشند. در حالت استراحت بالها بصورت مسطح و خوابیده قرار گرفتهاند. حشرات بالغ عموماً 40ـ21 روز عمر دارند. حشرات ماده بطور متوسط بیش از 100 تخم در طول زندگی خود میگذارند.
رفتار
مراحل مختلف زندگی این حشره عموماً بصورت طبقههای عمودی در روی گیاه میزبان دیده میشود. حشرات بالغ روی برگهای جوانتر دیده میشوند و تخمهایشان را در این سطوح میگذراند. مراحل مسنتر این حشره در سطوح پایینتر گیاه دیده میشوند. شفیرهها و حشرات جوان بالغ در سطوح و لایههای پائینی گیاه دیده میشوند.
پورهها
این آفت 3 تا 4 سن پورگی دارد. اولین مرحله لاروی Crawler نام دارد. این Crawlerها تقریباً اینچ طول رنگ، سبز روشن و چشمان قرمز براق دارند آنها پس از یافتن محل مناسب به زیر برگ متصل شده و تغذیه را شروع میکنند. پاها در بقیه سنین پورگی غیرفعال میشوند. بدین گونه پورهها غیر متحرک میشوند و در همان محلی از برگ که توسط Crawler انتخاب شده بدون حرکت به تغذیه ادامه میدهند. این مراحل در روی سطح برگ کاملاً صاف (همسطح برگ) هستند و دیدن آنها بدلیل رنگ شفاف سبز پورهها بسیار مشکل است.
مدیریت آفت
مگس سفید گلخانه در محصولات گلخانهای به طرق مختلف انتقال مییابد:
1ـ از طریق قلعهها و گیاهانی که از آنها گیاهان اصلی را در گلخانه تکثیر میدهیم.
2ـ از طریق گیاهان مسنتر همان گیاه در گلخانه
3ـ از طریق علفها یهرز یا گیاهان آلوده در گلخانه
4ـ از طریق گیاهان یا علفهای هرز اطراف و بیرون گلخانه
5ـ از طریق پرسنل گلخانه و کسانی که گلهای سفید بالغ را در لباسهایشان به درون گلخانه منتقل میکنند و بدین طریق بعنوان یک اینکولوم اولیه عمل مینمایند.
ـ برنامه کنترل میبایست زمان مشاهده، اولین مگسهای سفید در گلخانه آغاز شود.
ـ برای کنترل بیولوژیک یک عملیات Monitoring (پیش آگهی) پیوسته انجام دهیم. به این علت که ممکن است جمعیتی از پارازیتها بطور خودکار تشکیل شده باشند و یا بهر علتی پارازیتها قادر به کنترل مگسهای سفید نباشند.
ـ دما نقش بسزایی در توسعه پارازیتهای Encarsia دارد و بنابراین تأثیر دما در اثر متقابل پارازیت و میزبانش (مگس سفید) میباشد. دمای گلخانه باید در یک حد مطلوب حذف شود تا اثر متقابل پارازیت و میزبان افزایش یابد. بعنوان مثال دمای بحرانی برای پارازیت روی گوجه فرنگی و نسبت قنسول تقریباً 74 فارنهایت است.
کنترل شیمیایی
مگل سفید گلخانه به بسیاری از حشرهکشهای ترکیبی مقاوم است. صابونهای (شویندههای) حشرهکش و روغنها در مقابل این آفت بسیار مؤثر هستند. شواهدی وجود دارد که سمپاشی زینهای سیلیسی نیز بسیار مؤثر است.
حلزون
یک حلزون بالغ گلخانه حدود70-50 میلیمتر طول دارد.رنگ بدن آنها خاکستری با سیاه و بدون علائم مشخص(نقش و نگارهایی )است.
پوشش بدن دارای دانه های کمی است.بخش مرکزی بدن که برهنه است(بدون صدف)ذارای یک شیار نعلی شکل می باشد.سوراخ تنفسی قسمت راست نیمه عقبی بدن قرار گرفته.ماده مخاطی هم بیرنگ است.
خسارت:
حلزون گلخانه با تمام حلزون های دیگر از نظر اینکه در خاک پنهان می شوند متفاوت است.این آفت می تواند باعث ایجاد خساراتی به ریشه و ساقه می شود.اگد تعداد اندکی از این حلزونها در روی گیاهان دیده شود بدین معنی است که تعداد زیادی از این آفت در سطح زیرین خاک وجود دارند.
کنترل:
اولین مرحله از کنترل این آفت گذاشتن طعمه بر سر راه این آفت است.اگر بخواهیم اثر این طعمه ها افزایش یابد بهتر است آنها را در زیر یک تخته ، صفحه ،گلدان یا در زیر یک سطح هموار قرار دهیم.برای مبارزه شیمیایی بهتر است که به نشریه های شرکت تعاونی یا مدیریت آفات رجوع نماییم یا با آژانسهای توصیه سموم مشورت کنیم.
تخم ها:
تخمهای این آفت کدر و تا اندازه ای سفید، بیضی شکل و حدود 5/2 میلیمتر ضخامت دارند.
زیست شناسی:
پراکندگی:این حلزون اولین بار از آمریکا به اروپا معرفی شد و در تمام مناطق معتدل دنیا یافت می شود.
چرخه زندگی:
تخمهایشان را در یک تونل در 5-3 سانتی متری سطح خاک می گذارند که ممکن است بصورت انفرادی یا خوشه ای(حدود 16تایی)می گذارد.حشره بالغ انتهای این تونل را توسط ماده ای لزج می پوشاند که پس از خشک شدن شبیه سطح خاک می شود.تخمها بسته به دمای محیط پس از 24-11 محیط باز می شوند.بکرزایی در این آفت دیده شده است.مطالعات چنین نشان می دهد که حلزونها قسمتهای خشک را در طول روز ترجیح می دهند و در شب به مناطق مرطوب تغییر مکان میدهند.
کنههای پهن:
این نوع کنهها تخمهایشان را با تعداد زیادی برجستگی یا مفصل تولید میکنند.
که در زیر میکروسکوپ بشکل جواهرآلات بنظر میرسند. پورهها در میان درز و شکافهای برگها و گیاهان میمانند. پس از مقداری رشد پورهها وارد یک مرحله ساکن از چرخه زندگی میشوند. مادهها در ابتدای ظهور بسیار شفاف و براق هستند اما پس از مدت کمی کاهی رنگ میشوند و یک برجستگی نواری شکل سفید رنگ در پشت بدن آنها ظاهر میشود.
خسارت آنها در سطح زیرین برگهای جوان دیده میشود که لبه برگها بحالت کنگرهدار درمیآید و شبیه به علائم خسارت فیزیولوژیک است.
این کنهها تخمهایشان شفاف و دوکی شکل است. در سنین پورگی بدن در پشت پاهای سوم جمع شده خسارت باعث بد شکل شدن جوانهها میشود و این کنهها را نمیتوان بر روی سطح باز برگها یافت. این کنهها به گل داوودی حمله نمیکند.
کنههای تار عنکبوتی کاذب یا کنههای صاف:
این نوع کنهها چرخه زندگی طولانیتری را نسبت به کنههای دو نقطه تار عنکبوتی دارند. تخمهایشان به رنگ قرمز براق و بیضی شکل است که در هر دو سطح برگ و بصورت دسته جمعی تخمگذاری میکنند. کنههای بالغ قرمز و سیاه هستند و تار تولید نمیکنند. خسارت آنها شامل نقاط نقرهای روی برگ است اما ساقهها هم برخی اوقات مورد حمله قرار میگیرند.
کنه دو نقطه تار عنکبوتی:
این نوع کنهها دارای تخمهای کروی هستند که رنگشان زرد کمرنگ متمایل به قرمز است در سطح زیرین برگها تخمگذاری میکنند. در بدن پورهها و حشرههای بالغ در نقطه برجسته برنگ سبز متمایل به قهوهای دیده میشود. این کنهها تارهایی را برای محافظت خودشان میتنند. خسارتشان شامل نقاط برنزه بر روی برگهاست.
کنترل شیمیایی
بسیاری از حشرهکشها نیز خاصیت کنهکشی دارند، در حالیکه برخی از حشرهکشها فقط بر روی گروه معینی از گونههای کنهها مؤثر هستند. یا اینکه هیچ وجه اثری روی کنهها ندارند. در واقع استفاده بیش از اندازه برخی از حشرهکشها میتواند باعث طغیان کنهها در آینده شود. زمانیکه در گلخانه هم کنه و هم حشره آفت وجود دارد استفاده از یک ترکیب حشرهکش ـ کنهکش بهترین روش کنترل شیمیایی بحساب میاید.
قبل از رهاسازی شکارچیهای کنه، برای کاهش جمعیت کنهها میتوان از صابونهای حشرهکش استفاده کرد زیرا که این ترکیبات پس از خشک شدن هیچ نوع باقیمانده مضری برای دشمنان طبیعی برجا نمیگذارند.
کنه کشهای مختلف ویژگیهای کاربردی مختلفی دارند. بعنوان مثال کنهکش Avid® از برخی جوانب سیستمیک است زیرا که بداخل سلولهای گیاه تیمار شده نفوذ میکند اما همین کنهکش اگر در سطح برگ باقی بماند. سرعت تجزیه میشود. همچنین یک نحوه اثر بینظیر را بر روی سیستم عصبی کنه دارد مشلات گیاهسوزی کمی ایجاد میکند. کنهکش Pentac® به آرامی اثر میکند به پرتوهای ماوراء بنفش حساس است، مشکلات گیاهسوزی کمی هم ایجاد میکند. مقاومتی هم در کنهها گزارش نشده است. Thiodan® بر روی برخی از واریتههای داودی گیاهسوزی ایجاد میکند. صابونهای کنهکش ـ حشرهکش هیچ نوع با قیماندهای ایجاد نمیکنند. Sulfar بعنوان یک کنهکش ثبت شده، بر روی سبزیجات و گیاهان زراعی باعث گیاهسوزی بالایی میشود، باقیماندههایی بر روی گیاهان ایجاد میکند، مقداری خاصیت قارچکشی دارد و قیمت ارزانی دارد. برخی از تولیدات سمی هم نسبت به بقیه اثرات بسیار زیانبار بیشتری بر روی دشمنان طبیعی ایجاد میکنند و برخی از گونههای شکارچی کنهها هم نسبت به آفتکشها از خود مقاومت نشان دادهاند.
کنترل بیولوژیک
تعدادی گونه شک ارچی علیه کنههای تار عنکوبی در گلخانه در دسترس میباشد. گونههای Phytoseiulus Persimilis، Mesoseiulus longipes، (Galendromus Occidentalis) و Neoselius Californicus، (Amblyseius Californicus) در بازار تحت نام تجاری Spidex® (بصورت بطری) و Spidex-Plus® (بصورت کیسههای کاغذی) این شکارچیهای کنه خواص بینظیری دارند. بعنوان مثال M.occidentalis میتواند دامنه بزرگ یا رطوبت و بخار را میتواند تحمل کند و یا برخی از گونههای دیگر میتوانند سمومی مثل azinphosmethyl (Guzathion®) و Carbaryl (Sevin®) را تحمل کنند. گونه M.longipes شرایط گرم و خشک را بهتر میتواند تحمل کند. گونه M. Californicus در تراکم کمتر کنههای تار عنکوبتی بهتر میتواند زندگی کند و در دوره طولانیتری با کنهها مبارزه میکند.
بکارگیری چندین گونه از شکارچیها نتیجه بهتری را دربر خواهد داشت. بهترین راه کاربرد اینست که این شکارچیها را بصورت پیشگیرانه و در چندین مقطع زمانی قبل از تشخیص اولین آفات یا خسارت آنها در گلخانه رهاسازی کرد. گهگاه از آنها برای پایین آوردن جمعیت بالای کنهها در گلخانه و بعنوان حشرهکشهای طبیعی در تعداد زیاد استفاده میشود. از آنجایی که این شکارچیها قیمت بالایی دارند میبایست قیمت تهیه و رهاسازی را نیز ملاحظه کنیم. از این گذشته بکارگیری آفتکشها قبل و بعد از رهاسازی شکارچیهای کنه ممکن است اثرات منفی در مبارزه داشته باشد.
کنترل زراعی
برخی از فعالیتها در گلخانه باعث جلوگیری از طغیان کنهها میِوند. استفاده از گیاهان غیر الوده و بدون آفت و بریدن قسمتهای آلوده الزامی است. دانستن اطلاعات کافی در مورد گونهها / واریتههای قابل طغیان میتواند به کشاورز در اجتناب از کاشت آن گیاهان یا آگاهی از گیاهان مستعد بعنوان گیاهان شاخص کمک کند. استفاده از روشهای آبیاری نیز میتواند روی جمعیت کنهها مؤثر باشد. استرس کم آبی بهترین روش برای جلوگیری کنههاست در حالیکه سیستم آبیاری (آبپاشی) از بالا مناسب جلوگیری از طغیان کنهها نیست.
کنترل فیزیکی
پاشیدن آب به مقدار زیاد و با فشار بالا بطوریکه در برخی کاربردها با دستگاههایی همچون Water Wand و Jet-All Water آزمایش شده میتواند بسیاری از کنهها را از میان شاخ و برگ گیاه بیرون براند و یا اینکه موقتاً آنها را در جای خود ثابت نگه دارد. بطوریکه در گزارشات میتوان دید پرورش دهندگان رز در شرق Texas از این ابزارها بطور موفقیتآمیزی علیه کنهها و جهت متوقف کردن آنها استفاده میکنند.
کمک کنندهها (مواد کمکی):
مواد افزودنی به مخزن (پخش کنندهها، چسبندهها، بافرها) میتوانند بازدهی کنهکش استفاده شده را بالا برند. یک دستورالعمل خوب به شرح زیر است: یک ماده کمکی را زمانی استفاده کنید که قابلیت افزایش دهنگی اثر سم در آن به اثبات رسیده باشد. استفاده از پخش کنندهها یا مرطوب کنندهها در افزایش اثر اکثر کنهکشها نقش مؤثری دارند. بخصوص بر روی گیاهانی که برگهیشان لایه مومی (Wax) دارد از شویندهها بعنوان افزایش دهنده قدرت نفوذ کنهکش در بدن کنه استفاده میشود. از طرف دیگر استفاده از برخی مواد کمکی در کنهکشها مثل (ie-Nu-Film-P plus Auid®) باعث کاهش اثر کنهکش میشود و یا استفاده از موادی همچون (ie-spreader-sticker materials or agricultural oil plus joust®) باعث گیاهسوزی میشود. همیشه قبل از استفاده از مواد کمکی برچسب پشت سموم و مواد کمکی را مطالعه کنید. تحقیقات در مورد اینکه آیا اضافه کردن موادی همچون تولیدات فرمونی باعث افرایش اثر کنهکشها میشود بینتیجه مانده است.
محصولات مرتبط
جدیدترین نوشته ها
پیت ماس و کاربردهای آن
دسته بندی:
تغذیه گیاه
انواع بذر خیار و نحوهی کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
راهنمای کامل خرید علف زن
دسته بندی:
مکانیزاسیون
انواع بذر گوجه فرنگی و نحوه کاشت آن
دسته بندی:
زراعت
ادوات کشاورزی مخصوص کاشت
دسته بندی:
مکانیزاسیون
آشنایی با نحوه کاشتن انواع بذر گل
دسته بندی:
متفرقه
بهترین نوع نایلون گلخانه
دسته بندی:
گلخانه
هر آنچه که باید در مورد بذر پیاز بدانیم
دسته بندی:
زراعت
کاملترین اطلاعات در مورد کوکوپیت
دسته بندی:
باغبانی