معرفی و کاربرد چند علف کش در کشاورزی

اینکه چگونه علف‌کش‌ها توصیف یا طبقه‌بندى مى‌شوند بسته به سهولت کار است. قسمت عمدهٔ نحوهٔ تقسیم‌بندى بسته به صفات و خصوصیاتى است که مفسر بر آنها تأکید دارد.

---

معرفی و کاربرد چند علف کش در کشاورزی
طبقه‌بندى علف‌کش‌ها
اینکه چگونه علف‌کش‌ها توصیف یا طبقه‌بندى مى‌شوند بسته به سهولت کار است. قسمت عمدهٔ نحوهٔ تقسیم‌بندى بسته به صفات و خصوصیاتى است که مفسر بر آنها تأکید دارد. در حقیقت، معمولاً به‌طور حداقل علف‌کش‌ها به هشت روش تقسیم‌بندى شده‌اند. تمامى این تقسیم‌بندى‌ها و واژه‌ها را بایستى به‌طور دقیق یاد گرفت تا اطلاعات مربوط به علف‌کش‌ها مفهوم شده و به‌طور صحیحى مورد استفاده قرار گیرد. علف‌کش‌ها به‌شرح زیر تقسیم‌بندى شده‌اند:
عکس‌العمل‌هاى متفاوت بین گونه‌هاى گیاهى
یک علف‌کش انتخابی، یک مادهٔ شیمیائى است که درجهٔ سمیت آن براى بعضى گیاهان بیشتر از تعدادى دیگر است. علف‌کش‌هاى عمومى یا غیرانتخابى نسبت به کلیهٔ گونه‌ها سمى هستند.
پوشش گیاه یا خاک
علف‌کش‌هاى شاخ و برگ را مستقیماً بر روى شاخ و برگ گیاهان مى‌پاشند. علف‌کش‌هاى مورد استفاده در خاک را نیز به خاک مى‌پاشند.
طول مدت ثبات در خاک
به هنگام استفاده از مقادیر توصیه شده، علف‌کش‌هاى مقاوم (Persistent) باعث آسیب‌رسانى به گیاهان کشت شدهٔ حساس در تناوب معمولى پس از برداشت مزرعه تیمار شده مى‌شوند. علف‌کش‌هاى داراى پس‌مانده پایدار (Long residual - Soil sterliants عقیم‌کننده‌هاى خاک) علف‌کش‌هاى ماندگارى هستند که به مدت یک یا چند فصل علف‌هاى هرز را کنترل مى‌کنند. بیشتر اوقات از آنها براى کنترل کلیهٔ گیاهان استفاده مى‌کنند. بر طبق کتاب جیب علف‌کش‌هاى منتشر شده توسط WSSA علف‌کش‌هاى داراى پس‌مانده آنهائى هستند که براى مدت نسبتاً کوتاهى (کمتر از یک فصل) به گیاهچه‌هاى جوانه زده صدمه مى‌رسانند یا آنها را از بین مى‌برند.
پوشش منطقهٔ موردنظردر تیمارهاى سرتاسرى (Broodcast treatments) سطح کل منطقهٔ تحت پوشش قرار مى‌گیرد. در تیمارهاى نوارى (Band treatments)، علف‌کش را به‌صورت پیوسته بر روى بخشى از منطقه مثلاً روى ردیف‌ها یا بین ردیف‌هاى گیاهان مى‌پاشند. در تیمارهاى موضعى یا لکه‌اى (Spot treatments) علف‌کش‌زا (اغلب) به‌وسیلهٔ یک سمپاشى کوچک دستى بر روى مناطقى که علف‌هاى هرز به‌طور پراکنده مجتمع شده‌اند، مى‌پاشند. به این ترتیب بخش نسبتاً کوچکى از کل منطقهٔ تیمار مى‌شود.
استفاده از علف‌کش‌ها در ارتباط با رشد و نمو گیاهان زراعى و علف‌هاى هرز - علف‌کش‌هائى را که قبل از انجام شخم استفاده مى‌کنند، علف‌کش‌هاى قبل از شخم (Preplow) مى‌نامند. علف‌کش‌هاى پیش از کاشت (Preplant) علف‌کش‌هائى هستند که قبل از کاشت بذر یا نشاء در سطح خاک استفاده مى‌شوند. علف‌کش‌هاى قبل از سبز شدن، آنهائى هستند که قبل از جوانه‌زنى گیاه زراعى یا یک علف هرز به‌خصوص و نه الزاماً هر دو، به‌کار مى‌روند. زمانى‌که مقصود گیاه زراعى است قبل از سبز شدن عموماً به مفهوم مرحلهٔ پس از کاشت و قبل از سبز شدن گیاه زراعى اشاره دارد. در گیاهان زراعى چندساله (مثل چمن‌ها یا باغ‌ها) قبل از سبز شدن به مفهوم پیش از سبز شدن علف هرز است. علف‌کش‌هاى زمان شکاف (Cracking herbicides) آنهائى هستند که در زمان شروع شکاف خوردن سطح خاک بالاى گیاهچه در حال خروج استفاده مى‌شوند. این تیمارها را همچنین تیمارهاى خروج (At emergence) نیز مى‌نامند
علف‌کش‌هاى پس از سبز شدن آنهائى هستند که پس از سبز شدن گیاه زراعى یا علف هرزى مخصوص استفاده مى‌شوند. این علف‌کش‌ها را بر روى گیاهان استفاده مى‌کنند مگر اینکه طریقى دیگر تأکید شده باشد. تیمارهاى پس از سبز شدن را به کاربردهاى زود، دیر و هدایت‌شونده تقسیم مى‌کنند. علف‌کش‌پاشى زود پس از سبز شدن ولى در طى مرحلهٔ اول رشد انجام مى‌شود. علف‌کش‌پاشى دیر تیمارى است که پس از اینکه گیاه زراعى یا علف هرز به خوبى مستقر شد صورت مى‌پذیرد. سمپاشى هدایت‌شوند (Directed postemergence) قرار دادن علف‌کش درمحل به‌خصوصى است به این‌صورت که علف هرز را به‌طور کامل تحت پوشش قرار دهد و این پوشش در مورد گیاه زراعى به حداقل برسد. کابردهاى ذخیره (Layby application) هم‌زمان یا بعد از آخرین عمل وجین مکانیکى انجام مى‌شود.
روش‌هاى به‌کارگیرى علف‌کش در خاک
علف‌کش‌هاى مورد استفاده در خاک را ممکن است در سطح خاک، مخلوط در خاک، به‌صورت لایه‌اى در زیر خاک، و یا به‌صورت تزریق در خاک به‌کار برند. در حالت لایه‌گذارى یا تزریق علف‌کش را به‌وسیلهٔ تیغه یا یک دندانه تزریق زیر سطح خاک قرار دهند.
خصوصیات مرتبط با گیاه
مسیر حرکت علف‌کش در گیاهان و مکانیسمى که توسط آن علف‌کش‌ها گیاهان را از بین مى‌برند، معیارهائى دیگر براى تقسیم‌بندى هستند. اشاره به مسیرهاى حرکت علف‌کش به این مفهوم است که علف‌کش‌ها یا به‌صورت سیمپلاست (انتقال از طریق آوندهاى آبکش) و یا به‌صورت آپوپلاست (انتقال از طریق آوندهاى چوب) یا تماسى (Contact - غیرقابل انتقال) هستند
فرمولاسیون علف‌کش
واژهٔ فرمولاسیون در ارتباط با کنترل شیمیائى علف‌هاى هرز، دو مفهوم مرتبط باهم دارد:
یک فرمولاسیون، ساختار یک علف‌کش است که به‌وسیلهٔ سازنده براى استفادهٔ عملى تهیه مى‌شود. فرمولاسیون نشان‌دهندهٔ تمامى اجزاء ترکیبى محتوى ظرف است: مادهٔ فعال (مسموم‌کنندهٔ واقعی) به اضافهٔ مواد خنثى (هر چیز دیگر) همچون مواد حل‌شدنی، مواد رقیق‌کننده (Diluents) و مواد افزوده شدهٔ دیگر.
فرمولاسیون، همچنین شامل مراحلى است که به‌وسیلهٔ سازنده در جهت تهیهٔ علف‌کش براى استفادهٔ عملى انجام مى‌شود. در طى این مراحل، سازنده براى استفاده‌کننده علف‌کشى تهیه مى‌کند که به راحتى قابل حمل باشد و اگر به‌طرز صحیحى استفاده شود، بتواند به‌صورت یکنواخت و دقیقى بدون هیچ‌گونه ضررى براى استفاده‌کننده مصرف شود.
اکثر علف‌کش‌ها طورى فرموله شده‌اند که بتوان آنها را با یک حمل‌کنندهٔ مناسب و راحت به‌کار برد. علف‌کش‌هاى رایج که با قابلیت اسپرى (Spray) تهیه شده‌اند به‌گونه‌اى فرموله شده‌اند که مى‌توان آنها را با آب، با کودهاى مایع و یا با روغن‌هائى با غلظت گازوئیل به‌کار برد. بعضى علف‌کش‌ها به‌نحوى فرموله شده‌اند که سموم به‌صورت گرانوله‌هاى خشک یا ذرات پوشش‌دار (Pelleted) از مخازن خارج مى‌شوند. علف‌کش‌ها را معمولاً به‌صورت گرد (Dust) استفاده نمى‌کنند زیرا علاوه بر مشکل حمل و نقل، احتمال فرار (Drift) آنها به طرف گیاهان حساس غیر هدف نیز وجود دارد.
فرمولاسیون‌هاى قابل اسپرى
فرمولاسیون‌هاى قابل اسپرى شامل مایعات محلول در آب (Water Soluble)، پودرهاى محلول در آب (Water Soluble Powder) مواد امولسیونه در آب (Water emulsifiable concentrates)، پودرهاى وتابل (Wettable powders)، مایعات قابل پخش در آب (Water dispersable liquids) و گرانوله‌هاى قابل پخش در آب (Water dispersable granules) مى‌باشند.
مایعات محلول در آب
مایعات محلول در آب (S یا SL) کاملاً با حداقل به‌هم‌زنى در آب مخلوط مى‌شوند و زمانى‌که حل‌ شدند، نیازى به هم‌زدن بیشتر ندارند. این فرمولاسیون‌ها، محلول‌هاى اسپرى براى جذب بهتر در گیاهان نیاز به نوعى مویان دارند. بعضى از این سموم خود داراى مویان هستند، ولى در برخى بایستى مویان را به مخزن سمپاش اضافه نمود. اکثر این فرمولاسیون‌ها در هر ۸/۳ لیتر (یک گالن) خود داراى حدود ۹/۰ تا ۸/۱ کیلوگرم مادهٔ فعال هستند.
پودرهاى محلول در آب (Water soluble powders)
پودرهاى محلول در آب (SP) به‌صورت خشک بوده و ذرات جامد ریزى هستند که کاملاً در آب حل مى‌شوند. اینها اکثراً نمک‌هاى قابل حل ترکیبات مختلف هستند. براى حل کردن این علف‌کش‌ها در آب بایستى به میزان زیادى آنها را به‌هم زد، اما پس از حل شدن تا ابد به همین صورت باقى مى‌مانند. این سموم در مخزن سمپاش به‌صورت زلال و صاف هستند و براى جذب بهتر نیاز به مویان دارند. معمولاً فرمولاسیون آنها حاوى ۴۰ تا ۹۰ درصد مادهٔ فعال است.
مواد امولسیونه در آب
این مواد (E یا EC) مایعاتى غیر قطبى (Non-Polar، روغنی) هستند که قابلیت امولسیونه دارند. این مایعات در آب پخش شده و به‌صورت امولسیون (Emulsion) درمى‌آیند (قطرات روغن که به‌وسیلهٔ آب محاصره مى‌شوند)، این سموم در مخزن شیرى‌رنگ بوده و به‌هم زدن براى جلوگیرى از جدا شدن اجزاء آنها اهمیت خاصى دارد. جریان یافتن آب در لولهٔ خروجى سمپاش براى جلوگیرى از این امر کافى است. این فرمولاسیون‌ها به‌ندرت به مویان‌ها براى استفاده بر روى شاخ و برگ نیاز دارند. اکثر فرمولاسیون‌هاى EC در هر ۸/۳ لیتر خوددارى ۹۰۰ تا ۲۷۰ و بعضى ۳۱۰ تا ۳۶۰ گرم مادهٔ فعال دارند. این نوع فرمولاسیون‌ها در روغن محلول هستند.
پودرهاى وتابل
پودرهاى وتابل (W تا WP) ذرات جامد ریزى هستند که حاوى نوعى حمل‌کنندهٔ خشک، علف‌کش و عوامل متفرق‌کنده هستند. اکثر این مواد مى‌توانند در آب پخش شوند، اما توصیهٔ معمول این است که آنها را قبل از ریختن به داخل مخزن با کمى آب مخلوط کرده و سپس آن را به مخزن سمپاش بریزند. در مخزن سمپاش آنها را بایستى به میزان زیاد و به‌طور مداوم به‌هم زد؛ به محض اینکه عمل هم زدن متوقف شود، لایه‌اى جامد در ته مخزن تشکیل مى‌شود که براى جلوگیرى از آن علاوه بر خط برگشت، احتیاج به یک به‌هم‌زن مکانیکى یا هیدرولیکى نیز مى‌باشد. مخلوط سم معمولاً به رنگ شیرى کدر است. این فرمولاسیون‌ها داراى ۵۰ تا ۸۰ درصد مادهٔ مؤثره هستند. بیشتر پودرهاى وتابل در خاک مورد استفاده قرار مى‌گیرند؛ با این وجود، آنها را گاهى بر روى شاخ و برگ نیز مى‌پاشند. هنگامى‌که آنها را به شاخ و برگ مى‌زنند، اضافه کردن مویان به سم ضرورى است.
مایعات با قابلیت پخش در آب
این مواد که به مایع یا مواد قابل جارى شدن (F - Flowables یا L و WDL) نیز معروف مى‌باشند، ذرات جامد کوچکى هستند که در یک سیستم مایع سوسپانسیونه (Suspension) شده‌اند. این ذرات از ذرات پودرهاى وتابل ریزتر هستند چون این مواد قبلاً سوسپانسیونه شده‌اند احتیاجى به حل کردن آنها با آب قبل از ریختن به داخل مخزن نیست زیرا به راحتى در آب پخش و سوسپانسیونه مى‌شوند. از آنجائى‌که ذرات این مواد از ذرات پودرهاى وتابل ریزتر هستند، میزان لازم به‌هم زدن آنها حد واسطى است از مقدار لازم براى پودرهاى وتابل و مواد امولسیون‌شونده. در صورتى‌که مخلوط سم بدون بهم‌زدن براى استفاده در زمان‌هاى بعد نگه داشته شود، هم به‌صورت خمیرى در مخزن ته‌نشین مى‌شود. این فرمولاسیون‌ها نیز در مخزن سم به رنگى شیرى کدر ظاهر مى‌شود. هر ۸/۳ لیتر این نوع سموم حاوى ۱۸۰۰ گرم مادهٔ مؤثره است.
گرانوله‌هاى قابل پخش در آب
گرانوله‌هاى قابل پخش در آب، مواد خشک روانپذیر (Flowables) یا گرانوله‌هاى محلول در آب (WDG، DF - Water soluble granules) نیز نامیده مى‌شوند. آنها فرمولاسیون‌هاى خشک گرانوله مى‌باشند. گرانوله‌ها ذرات بسیار ریز جامدى هستند که با عوامل سوسپانسیون‌کننده و پخش‌کننده مخلوط شده‌اند. این مواد را مى‌توان بدون حل کردن قبلى در آب مخزن سمپاشى اضافه نمود. برخلاف مایعات با قابلیت پخش در آب، گرانول‌ها به سهولت و سرعت در آب پخش مى‌شوند و به راحتى از قوطى خارج مى‌شوند. لذا کار کردن با آنها راحت‌تر از پودرهاى وتابل و مایعات با قابلیت پخش مى‌باشد. خصوصیات دیگر آنها شبیه مایعات با قابلیت پخش در آب است.
فرمولاسیون‌هاى خشک براى استفادهٔ مستقیم
براى استفادهٔ مستقیم سموم به‌صورت خشک، فرمولاسیون آنها به‌صورت گرانوله و گاهى به‌صورت حبه هستند. از آنجا که این فرمولاسیون‌ها را مى‌توان بدون رقیق کردن در آب مستقیماً از بستهٔ حاوى سم در مزرعه پاشید، معمولاً درصد مادهٔ مؤثر آنها پائین است.
گرانوله‌ها
گرانوله‌ها (G) فرمولاسیون خشک علف‌کش‌ها هستند که داراى ذراتى مجزاء به اندازهٔ ۱۰ میلى‌متر مکعب مى‌باشند. مواد متفاوتى همچون مینرال‌هاى رس، پلیمرهاى نشاسته، کودهاى شیمیائى و بقایاى گیاهى به‌عنوان ترکیبات گرانول استفاده مى‌شوند. اساساً غلظت این‌گونه علف‌کش‌ها ۲ تا ۲۰ درصد است.

به‌طور کلى علف‌کش‌هاى گرانوله در مقایسه با فرمولاسیون‌هاى قابل اسپری، احتیاج بیشترى به باران براى نفوذ در خاک دارند. از طرف دیگر، علف‌کش‌هاى گرانوله زیان فراریت علف‌کش‌هاى دیگر را ندارند. اخیراً تلاش‌هائى به‌منظور کند کردن سرعت آزاد شدن علف‌کش‌ها در خاک با استفاده از ترکیبات گرانوله به‌عنوان حمل‌کننده انجام شده است، البته تولیدکنندگان علف‌کش هنوز به این تکنولوژى علف‌کش‌ها تمایل چندانى نشان نمى‌دهند.
حبه‌ها
این حبه‌ها (P) فرمولاسیون‌هاى خشک علف‌کش‌ها با ذرات مجزاء در مخلوط هستند که معمولاً اندازهٔ آنها بزرگتر از ۱۰ میلى‌متر مکعب است. از حبه‌ها اغلب براى کنترل موضعى علف‌هاى هرز در مزرعه استفاده مى‌شود. غلظت این علف‌کش‌ها بین ۵ تا ۲۰ درصد است
آترازین Atrazine
آترازین Atrazine
یکی از پر مصرفترین علفکشهای رایج دنیا است جهت کنترل بسیاری از کشیده برگها وپهن برگها (سلمه، خرفه، تاج خروس، پیچک صحرایی، سوروف، قیاق، گاو چاق کن و...) استفاده می شود. آترازین علفکشی است از گروه تری آزین که به سرعت توسط ریشه جذب و از طریق آپوپلاست انتقال می یابد. آترازین همچنین از طریق برگ نیز جذب می شود ولی انتقال آن صفر می باشد. آترازین درایران با نام تجاری گزاپریم (Gesaprim) و با فرمولاسیون WP80% به بازار عرضه می گردد.
کاربرد
آترازین
موارد مصرف:
1) آترازین+ آلاکلر جهت مبارزه باعلفهای هرز مزارع ذرت
2) آترازین+ آمترین جهت مبارزه باعلفهای هرز مزارع نیشکر
3) آترازین+ بروماسیل جهت مبارزه باعلفهای مناطق غیرمزروعی
مقدار مصرف درهکتار:
1) یک تا 1.5 کیلوگرم آترازین+ 5لیتر آلاکلر قبل از کاشت ذرت مخلوط با خاک ویا بلافاصله بعد از کاشت و قبل از رویش ذرت
2) پنج کیلوگرم آترازین به تنهائی یا مخلوط با 4 کیلوگرم آمترین هنگام کشت بعد از ظهور علفها در کشت نیشکر
3) 30کیلوگرم آترازین+15کیلوگرم بروماسیل پس از رشد علفها در مناطق غیرمزروعی
آلاکُلرAlachlor
آلاکلر علفکشی است برای کنترل کشیده برگهای یکساله وتعدادی از پهن برگهای یکساله و اویارسلام. آلاکلر از گروه 2کلرواستاینیلید(آمید) که به صورت انتخابی، سیستمیک وباز دارنده رشد مریستم عمل می کند. کشیده برگها عمدتاً از راه اندام هوائی وپهن برگها از طریق ریشه این علفکش را جذب می کنند. انتقال عمدتاً آپوپلاستیک است اما به صورت معمول در سیتوپلاسم نیز صورت می پذیرد. آلاکلر با نام تجاری لاسو(Lasso) وبا فرمولاسیون EC48% به بازار عرضه می شود.
کاربرد آلاکلر
موارد مصرف:
همراه آترازین جهت مبارزه با علفهای هرز ذرت
مقدار مصرف:
5لیتر آلاکلر+ 1تا1.5کیلوگرم آترازین قبل از کاشت بصورت مخلوط با خاک و یا بلافاصله بعد از کاشت قبل از رویش علف هرز
آمترین
آمترین Ametryn
علفکشی است دو منظوره که جهت کنترل بسیاری از کشیده برگها وپهن برگها (سلمه، خرفه، تاج خروس، پیچک صحرایی، سوروف، قیاق، گاو چاق کن،پنیرک و...) به خصوص در مزارع نیشکراستفاده می شود. آمترین علفکشی است از گروه تری آزین که به سرعت توسط ریشه جذب و از طریق آپوپلاست انتقال می یابد؛ وبه صورت انتخابی، سیستمیک و بازدارنده عمل فتوسنتزموثر است. آمترین با نام تجاری گزاپاکس(Gesapax) وبا فرمولاسیون WP50% به بازار عرضه می شود.
کاربرد آمترین
موارد توصیه:
جهت کنترل علفهای مزارع نیشکر
مقدار مصرف:
5کیلوگرم آترازین+ 4کیلوگرم آمترین هنگام کشت بعد از ظهور علفها قبل از رویش یا بعد از رویش
اتال فلورالین
اتال فلورالین Ethalfluralin
علفکشی است دومنظوره، انتخابی، بازدارنده رشد مریستم انتهائی که در خاک کاربرد دارد. اتال فلورالین علفکشی از گروه دی نیتروآنیلین که حتی یک سال بعد از استفاده به گیاه بعدی (در صورت حساسیت) خسارت وارد می کند. برای جلوگیری از خسارت قبل از کشت گیاه بعدی از شخم عمیق استفاده میشود. اتال فلورالین برای کنترل تاجریزی، انواع تاج خروس، سلمه، انواع ارزن وحشی، سوروف، پنیرک، گاوپنبه و قیاق موثر است. اتال فلورالین با نام تجاری سونالان(Sonalan) و فرمولاسیون EC33.3% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد توصیه:
جهت کنترل علفهای هرز پنبه، آفتابگردان و سویا (قبل از کاشت)
مقدار مصرف:
1) برای علفهای هرز پنبه وآفتابگردان2 تا 3 لیتردر هکتار(عمق 8تا10 سانتیمتر)
2) برای علفهای هرز سویا 2تا3 لیتر اتال فلورالین + 600گرم متری بوزین در هکتار قبل از کاشت مخلوط با خاک
استوکلر
استوکلر Acetochlor
علفکشی است انتخابی، بازدارنده سنتز پروتئین و مانع تقسیم سلولی. علفهای پهن برگ مزارع ذرت بخصوص تاج ریزی رابه خوبی کنترل می کند. استوکلر از گروه استامید می باشد. این سم با نامهای تجاری اسنیت(Acenit) به فرم EC50% و سورپاس(Surpass) با فرمولاسیونEC76% به بازار عرضه می شود. سورپاس دارای 5.7% ایمن کننده(Safener) به نام دای کلرامید است.
کاربرد
موارد مصرف:
کنترل علفهای هرز مزارع ذرت
مقدار مصرف:
1) اسنیت 4تا5 لیتر در هکتار
2) سورپاس 3.5-2.75 لیتر در هکتار بسته به نوع خاک
اگزادیــازون
اگزادیــازون Oxadiazon
علفکشی است تماسی، انتخابی که در مزارع برنج علیه سوروف، تیرکمان آبی، انواع سیرپوس(پیزور)، انواع اویارسلام و قاش واش استفاده می شود. این علف کش از گروه اگزا دی آزول می باشد. اگزادیازون با نام تجاری رونستار(Ronstar) وبه فرمولاسیونهای G2% و SL12% و EC25% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد مصرف:
علیه علفهای هرز مزارع برنج
مقدار مصرف:
4- 3.5 لیتر در هکتارSL12% تا قبل از دو برگی شدن سوروف
ای پی تی سی(eptc)
ای پی تی سی(EPTC)
علفکشی از گروه تیوکاربامات که به صورت انتخابی، سیستمیک عمل کرده وعلیه علفهای هرز کشیده برگ وپهن برگ یک ساله و اویارسلام استفاده می شود. مصرف تنهایی آن در ذرت باعث ازبین رفتن گیاه محصول می شود بنابراین به آن safner اضافه می کنند. جذب آن توسط بذرها، ریشه ها و اندامهای هوایی در حال رویش صورت می گیرد. EPTC با نام تجاری ارادیکان (Eradican) و به فرم EC82% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد مصرف:
کنترل علفهای هرز یونجه، شبدر، اسپرس و ذرت
مقدار مصرف:
1) 6-3 لیتر در هکتار در مزارع یونجه، شبدر، اسپرس
2) 6-4 لیتر در هکتار قبل از کشت مخلوط با خاک جهت علفهای هرز ذرت
ایمازامتابنزمتیل(Imazamethabenz methyl)
ایمازامتابنزمتیل(Imazamethabenz methyl)
علفکشی دو منظوره از گروه ایمیدازول، انتخابی، سیستمیک و بازدارنده رشد مریستم انتهایی است. این علفکش به صورت پس رویشی، بیشتر برای کنترل کنگر وحشی استفاده می شود. ایمازامتابنزمتیل با نام تجاری آسِرت(Assert) و با فرمولاسیون SC25% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد مصرف:
کنترل علفهای پهن برگ وکشیده برگ گندم
مقدار مصرف:
2.5 – 2 لیتر پس رویشی، در مراحل اولیه رشد
بروموکسینیل(Bromoxynil)
بروموکسینیل(Bromoxynil)
علف کشی از گروه نیتریل(Nitril) که به صورت تماسی(کمی سیستمیک)، انتخابی، پس رویشی برای کنترل علفهای هرز پهن برگ یک ساله استفاده می شود. جذب توسط برگها به آسانی صورت می گیرد اما انتقال محدود است. برموکسینیل با نامهای تجاری پاردنر(Pardner) و برومینال(Brominal) وبا فرمولاسیون SL22.5% به مصرف می رسد.
کاربرد
موارد مصرف:
علیه علفهای پهن برگ گندم
مقدار مصرف:
2.5 لیتر در هکتار در مرحله 4-2 برگی به صورت پس رویشی
بنسولفورون متیل(Bensulfuron methyl)
بنسولفورون متیل(Bensulfuron methyl)
علفکشی از گروه سولفونیل اوره است. که انتخابی،سیستمیک است و مانع از تقسیم سلولی ورشد گیاه می شود. برای کنترل بسیاری از پهن برگها و جگنها وکشیده برگهای یکساله در مزارع برنج استفاده می شود. این سم با نام تجاری لونداکس(Londax) وبا فرمولاسیون DF60% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد مصرف:
علیه علفهای هرز پهن برگ و جگنها در مزارع برنج
مقدار مصرف:
75-50گرم در هکتار از یک تا سه برگی شدن برنج و مراحل اولیه رویشی علفها تا زمان 3 برگی شدن علف
نتـازون(Bentazone)
نتـازون(Bentazone)
علفکشی از گروه بنزوتیودیازون که نحوه اثر آن تماسی انتخابی است. این سم در کنترل پهن برگهایی چون تربچه وحشی، توق ، گاوپنبه و اویارسلام درمزارع لوبیا وسویا موثر است. مصرف آن پس رویشی می باشد. برای سمپاشی با بنتازون آب مزرعه برنج باید تخلیه شود. بنتازون با نام تجاری بازاگران(Basagran) و فرمولاسیون SL48% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
موارد مصرف:
جهت کنترل پهن برگها و اویارسلام در زراعت برنج، سویا، یونجه و لوبیا
مقدار مصرف:
1) 5-3 لیتر در هکتار در مزارع برنج در مرحله 5 تا7 برگی
2) 2.5 -2 لیتر درهکتار در مزارع سویا بعد از 3-2 برگی شدن سویا
3) 2.5 تا 3 لیتردر هکتار در مزارع یونجه و شبدر
بوتاکلر
بوتاکلر(Butachlor)
علفکشی از گروه کلرواستانیلید(آمید) که نحوه اثر آن به صورت انتخابی سیستمیک است. بوتاکلر روی کشیده برگهای یکساله(سوروف و...) و بعضی ازپهن برگها در زراعت برنج موثر است. اثر این سم به میزان آبی که در دسترس گیاه می باشد بستگی دارد لذا برای کسب نتیجه بهتر باید بعد از بارندگی و یا بعد از آبیاری و در زراعتهای برنج بعد از آب تخت نمودن برنج مصرف شود. بوتاکلر بانامهای تجاری ماچتی- ای ان(Machete-EN) به فرم EW60% و ماچتی(Machete) به فرمولاسیون EC60% در بازار موجود است.
کاربرد
موارد مصرف:
جهت کنترل علفهای هرز یکساله کشیده برگ وبعضی پهن برگهادر زراعت برنج، قبل از رویش درمزرعه وخزانه
مقدار مصرف:
4-3 لیتر درهکتار، 7-4 روز پس از نشا
پاراکوات
پاراکوات(Paraquat)
علفکشی از گروه بی پیریدیل(Bipyridyliums) که نحوه اثر آن تماسی با کمی اثر جابجایی و انتقال آن فقط از راه آپوپلاستیک می باشد. پاراکوات از طریق اندام سبز هوایی به سرعت جذب می شود بطوری که بعد از 5ساعت ریزش باران دیگر بروی علف هرز تاثیر منفی در جذب سم ندارد. پاراکوات به غشاء سلولی و سیتوپلاسم آسیب می رساند در نتیجه بسرعت باعث پژمردگی و خشک شدن اندام هوایی می شود. پاراکوات خیلی سریع در خاک غیر فعال میشود. سمپاشی بهتر است در ساعات آفتابی وغیرابری انجام شود. گزارشهایی گویای و مرگ در نتیجه ی خوردن میزانی اندک از کنسانتره ی مایع داده شده است. مرگ و میر، عمدتاً براثر فیبره شدن پیشرفته ی ششها همراه با آسیب کبد و کلیه نتیجه شده است.
پاراکوات با نام تجارتی گراماکسون(Gromoxone) و فرمولاسیون SL20% در بازار موجود است.
کاربرد
موارد مصرف:
علیه علفهای هرز(پهن برگ و باریک برگ) درختان میوه هسته دار و مرکبات، سس یونجه و شبدر و اسپرس، نیشکر و سیب زمینی
مقدار مصرف:
برای درختان رزاسه و مرکبات 5-3 لیتر در هکتار وقتی ارتفاع علفها 15-10 سانتی متر است.
برای سس یونجه وشبدر5-3 لیتر در هکتار بعد از رویش سس
برای نیشکر 5-3 لیتر در هکتار
برای سیب زمینی 3 لیتر در هکتار بعد از سبز شدن علف و قبل از رویش سیب زمینی
پرومترین
پرومترین(Prometryn)
از گروه تری آزین است. علفکشی انتخابی است، مه برای مهار بسیاری علفهای هرز یک ساله ی کشیده برگ و پهن برگ در کرفس، پنبه و نخود مورد استفاده قرار میگیرد. پرومترین بازدارنده عمل فتولیز آب در پدیده فتوسنتز است. این سم با نام تجاری Gesagard وفرمولاسیون WP80% مصرف می شود.
پیکلورام
پیکلورام(Picloram)
علفکشی از گروه پیریدین کربوکسیلیک اسید است که بصورت انتخابی سیستمیک اثر می گذارد. بروی بسیاری از علفهای چوبی وپهن برگ یکساله وچندساله موثر است در حالی که کشیده برگها را مهار نمی کند. پیکلورام به آسانی هم در سیمپلاست وهم آپوپلاست انتقال می یابد. نشانه سمیت آن حالت اپی ناستی در برگ علف هرز می باشد(شبیه2 4 D). یکی از دلایل محدودیت آن پایا بودن آن در خاک است. قابل توجه است تا شعاع 20 متری از محل سمپاشی کلیه گیاهان خشک می شوند؛ این سم بیشتر در فرودگاه ها مصرف می شود. پیکلورام با نام تجاری توردون22کا (Tordon 22K) و با فرمولاسیون L21.6% در بازار وجود دارد.
کاربرد
موارد مصرف:
علیه علفهای هرز پهن برگ اراضی غیر مزروعی و تاسیسات صنعتی
مقدار مصرف:
10تا15 لیتر درهکتار. بعد از سمپاشی آبپاشی مستقیم شود
توفوردی(2,4-d)
توفوردی(2,4-d)
علف کشی از گروه فنوکسی استیک اسید(اکسین) است که مهمترین فنوکسی ها است. توفوردی اساساً به عنوان یک علف کش پس رویشی، برای مهار علفهای هرز یکساله و چند ساله ی پهن برگ (خردل و تربچه وحشی، انواع شقایق، پنیرک، سلمه تره، پیچک، ماستونک،کنگر وحشی، شیرین بیان و ...) در گیاهان زراعی کشیده برگ و زمینهای غیر زراعی استفاده می شود. همچنین برای مهار علفهای هرز آبزی مصرف می شود. در غلظتهای خیلی اندک، به عنوان یک ماده تنظیم کننده رشد مورد استفاده قرار می گرفته است. هر دو نوع انتقال اپوپلاست وسیمپلاست را دارا می باشد.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز پهن برگ مزارع گندم، جـــو، برنج، ذرت و نیشکر
مقدار مصرف:
1) در مزارع گندم و جو2-1 لیتر در هکتار از پنجه زدن تا تشکیل ساقه
2) در مزارع برنج 3-1.5 لیتر، 7-5 برگی شدن برنج
3) در مزارع ذرت 1.5 لیتر توفوردی بعد از رویش علفها و7-5 برگی شدن ذرت
4) برای نیشکر محلول 2تا2.5 درصد و مخلوط با دالاپون برای کنترل علفهای هرز پهن برگ
دالاپون(Dalapon)
دالاپون(Dalapon)
دالاپان از گروه Aliphatic بازدارنده رشد و نمو ریشه و ساقه گیاه می باشد که در گیاهان انتخابی به صورت سیستمیک در می آید. دالاپون بر ضد کشیده برگها به ویژه لویی و حلفه موثر است. جذب آن از راه ریشه و اندام هوایی و انتقال آن هم از طریق اپوپلاستیک و هم از راه سیمپلاستیک صورت می گیرد. دالاپان بسیار جاذب الرطوبه است وحتماً باید در ظروف عایق نگهداری شود.
دالاپان با نام تجاری باسفاپن(Basfapon) و به فرمولاسیون SP80% موجود است.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز کشیده برگ باغات میوه، نیشکر و زمینهای غیرمزروعی
مقدار مصرف:
1) برای درختان میوه Kg10- 8 sp80% درهکتار بعد از رویش علفها
2) برای علفهای هرز نیشکر محلول 2% هنگام کشت بعد از ظهور علفها
3) برای اراضی غیر مزروعی30-50 kg در هکتار پس از رشد علفها
دینیترامین(Dinitramine)
دینیترامین(Dinitramine)
علفکشی از گروه دی نیتروآنیلین ها که جذب آن از طریق ریشه است اثر آن مانع جوانه زدن بذر و بازدارنده رشد ریشه است. در کنترل کشیده و پهن برگها (تاج خروس، خرفه، آفتاب پرست، ...) در پنبه و سویا موثر است. دی نیترامین با نام تجاری کوبکس(Cobex) با فرمولاسیون EC25% موجود می باشد.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای پهن برگ پنبه و سویا
مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار برای پنبه و سویا به صورت PPI
دیورون(Diuron)
دیورون(Diuron)
دیوران از گروه اوره ها است. دیوران در میزانهای اندک، به صورت علفکشی انتخابی سیستمیک و خاک مصرف در بسیاری از گیاهان زراعی برای مهار بسیاری از علفهای هرز پهن برگ یکساله بهره جویی گسترده دارد. دیورون به فرمولاسیون WP80% و نام تجارتی کارمکس(Karmex) در بازار عرضه می شود.
کاربرد
توصیه شده:
علیه علفهای هرز نیشکر و پنبه
مقدار مصرف:
3-1.5 کیلوگرم در هکتار قبل از رویش علفهای هرز
ستـــوکسیـــدیــم (Sethoxydim)
ستـــوکسیـــدیــم (Sethoxydim)
علفکشی از گروه سیکلوهگزیندیون، که روی کشیده برگها در مزارع محصولات پهن برگ موثر است. با جلوگیری از رشد جوانه انتهایی و به صورت سیستمیک و انتخابی عمل می کند. قابل ذکر است که مصرف ستوکسیدیم در زراعت نخود ایجاد گیاه سوزی می کند. ستوکسیدیم به فرمولاسیون EC12.5% وبانام تجارتی نابو- اس به بازار عرضه می شود.
کاربرد
توصیه شده:
علیه علفهای کشیده برگ در مزارع پهن برگ(سورف در چغندر قند)
مقدار مصرف:
1) 3 لیتر درهکتار هنگام 5-3 برگی علف در چغندر قند
2) 3- 2 لیتر در هکتار هنگام 5- 3 برگی کشیده برگها در مزرعه پیاز
3) 3 لیتر در هکتار 6-3 برگی باریک برگها در کلزا، دما بالاتر از 10درجه سانتیگراد
سیکلوکسیدیم(Cycloxydim)
سیکلوکسیدیم(Cycloxydim)
علفکشی از گروه سیکلوهکزیندیون ها است. این علفکشها پس رویشی انتخابی هستند. بیشتر کشیده برگهای یکساله و چندساله را بدون آسیب رساندن به بیشتر گیاهان پهن برگ ویا جگن ها مهار می کنند. سیکلوکسیدیم به فرمولاسیون EC10% و نام تجاری فوکوس Focus در ایران عرضه می شود.
کاربرد
توصیه شده:
علیه علفهای کشیده برگ در مزارع پیاز
مقدار مصرف:
1.5- 1 لیتر درهکتار بعد از رویش علفهای هرز، 5- 4 برگه بودن علف
فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل (Flam prop-M-isopropyl)
فلم پروپ-ام-ایزوپروپیل (Flam prop-M-isopropyl)
سمی است از گروه آریل آلانین، سیستمیک، انتخابی و بازدارنده تقسیم سلولی. علفکشی پس رویشی جهت کنترل کشیده برگها است. بانام تجاری سافیکس Suffix BW موجود است.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز به ویژه یولاف وحشی در مزارع جو و گندم
مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار از سه برگی شدن تا ساقه رفتن گندم
فلوآزیفوپ پی بوتیل (Fluazifop-P-butyl)
فلوآزیفوپ پی بوتیل (Fluazifop-P-butyl)
علفکشی از مشتقات پروپیونیک اسید است که از رشد مریستم انتهایی جلوگیری می کند. روی نازک برگها(قیاق، سوروف، دورنه، انواع یولاف و ارزن وحشی، انواع خونی علف) به صورت پس رویشی موثر است. به فرم EC12.5% و نام تجارتی فوزیلید Fusilad در بازار عرضه می گردد.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز نازک برگ چغندر قند
مقدار مصرف:
3لیتر در هکتار هنگام 5- 3 برگی شدن علف
کلریدازون
کلریدازونChloridazon
علفکشهای کلریدازون، نورفلورازون و پیرازون از گروه پیریدازینون ها می باشند. انتقال آن در آپوپلاست و به صورت انتخابی سیستمیک است. با نام تجارتی پیرامینPyramin وبا فرمولاسیون DF65% به بازار عرضه می گردد.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز پهن برگ یکساله در مزارع چغندرقند و چغندرلبویی، قبل از کاشت یا قبل از رویش و یا بعداز رویش چغندرقند
مقدار مصرف:
قبل از جوانه زدن علف هرز تا مرحله 4برگی چغندر 5- 4 کیلوگرم درهکتار
کلودینافوپ پروپارژیل
کلودینافوپ پروپارژیل Clodinafop propargyl
علفکشهای کلودینافوپ پروپارژیل، فنوکاساپروپ، فلوازیفوپ، هالوکسی فوپ و کویزالوفوپ از گروه آریلوکسی فنوکسی می باشند. علف کش های این گروه پس رویشی انتخابی برای مهار کشیده برگها در گیاهان زراعی پهن برگ هستند. برخی نیز در کنترل علفهای هرز کشیده برگ غلات استفاده می شوند. کلودینافوپ پروپارژیل در کنترل علفهای هرز کشیده برگ مزارع گندم استفاده می شود؛ در صورتی که گیاه زراعی جــو به این علفکش حساس است. ازاین خصوصیت انتخابی جهت کنترل گیاه خودرو جـــو در مزارع گندم می توان استفاده کرد.
کلودینافوپ پروپارژیل با نام تجارتی تاپیکTopik وبه فرمولاسیون EC8% به بازار عرضه می شود.
کاربرد
توصیه شده:
علیه کشیده برگهای یکساله(یولاف وحشی، خونی علف، چچم و دم روباهی) در مزارع گندم. از مصرف آن در مزارع جــــو خوداری شود.
مقدارمصرف:
1 لیتر در هکتار حداکثر تا پنجه زنی. با استفاده از سمپاش پشت تراکتوری
لینورون
لینورون Linuron
علفکشی از گروه اوره ها ، مانع عمل فتوسنتز، قابل استفاده در خاک و روی شاخ و برگ گیاه هرزه که به صورت انتخابی سیستمیک عمل می کند. لینورون با نام تجاری آفــالن Afalon موجود است.
کاربرد
توصیه شده:
جهت کنترل علفهای هرز (دومنظوره) مزارع هویج، نخود، ذرت، سیب زمینی، آفتاب گردان، سویا، نیشکر و پنبه
مقدارمصرف:
2 لیتر در هکتار برای مزارع نخود جهت کنترل پهن برگها