تشریح عوامل بی‌انگیزه شدن کشاورزان نسبت به فروش گندم به دولت‏


دسته بندی: اخبار کشاورزی
تشریح عوامل بی‌انگیزه شدن کشاورزان نسبت به فروش گندم به دولت‏

نرخ پایین خرید تضمینی، تأثیر اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها بر قیمت تمام‌شده تولید، اختلاف بین نرخ خرید ‏تضمینی گندم با قیمت آن در بازار آزاد و .. ‏سبب بی‌انگیزه شدن کشاورزان به فروش گندم به دولت شده است‏‎.‎
نرخ پایین خرید تضمینی، تأثیر اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها بر قیمت تمام‌شده تولید، اختلاف بین نرخ خرید ‏تضمینی گندم با قیمت آن در بازار آزاد، نرخ ذرت و جو، نرخ مبادلاتی در کشورهای همسایه و ارزان بودن قیمت ‏گندم وارداتی، فقدان آمار دقیق تولید گندم و عدم تحقق برآورد اعلامی وزارت جهادکشاورزی از عواملی است که ‏سبب بی‌انگیزه شدن کشاورزان به فروش گندم به دولت شده است‏‎.‎
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در اجرای ماده (33) قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و ‏منابع طبیعی مصوب 23/4/1389 بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران از طریق بانکهای عامل مکلف است ‏تسهیلات لازم را برای خرید گـندم تولید داخلی تا سقف چـهل هزار میلیارد (40.000.000.000.000) ریال از ‏محل منابع داخلی بانکها قبل از شروع فصل برداشت در اختیار کارخانه‌های آرد بخش خصوصی و شرکتهای ‏تعاونی روستایی قرار دهد‏‎.‎
شرکت بازرگانی دولتی ایران موظف است با رعایت ماده (110) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری ‏اسلامی ایران، گندم خریداری نشده را با قیمت تضمینی خریداری و با احتساب هزینه‌های جانبی در اختیار بخش ‏خصوصی و کارخانجات آرد قرار دهد‏‎.‎
منابع مورد نیاز برای خرید گندم از محل اعتبارات یارانه نقدی نان موضوع ردیف 1ـ520000 جدول شماره (9) ‏این قانون به عنوان تنخواه‌گردان در اختیار شرکت بازرگانی دولتی ایران قرار می‌گیرد. شرکت مزبور موظف ‏است در پایان هر ماه وجوه تنخواه دریافت شده را از محل فروش گندم خریداری شده به خزانه‌داری کل کشور ‏واریز نماید‎.‎
گزارش تفریغ بوددجه‏
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم تعهد و تضمین تسهیلات موضوع این بند توسط دولت، جهت ‏تعیین سهم بانکهای عامل اقدامی ننموده و صرفاً موضوع را برای اجرا طی بخشنامه مورخ 4/4/1391 به ‏بانکهای عامل ابلاغ نموده است. عدم تعیین سهم بانکهای عامل توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جهت ‏پرداخت تسهیلات موضوع این جزء قبل از شروع فصل برداشت (15/1/1391) مبین عدم رعایت مفاد حکم این ‏بند می‌باشد‎.‎
بانکهای عامل حسب درخواست کارخانه‌های آرد بخش خصوصی و تعاونی روستایی از محل منابع داخلی خود ‏مبلغ چهار هزار و هشتصد و نود و یک میلیارد و نهصد و چهل و یک میلیون (4.891.941.000.000) ریال ‏تسهیلات پرداخت نموده‌اند‎.‎
در راستای اجرای مفاد حکم جزء (2-44) ماده واحده قانون بودجه سال 1391 کل کشور، مبلغ سی و پنج هزار ‏میلیارد (35.000.000.000.000) ریال از محل اعتبار ردیف متفرقه 1ـ520000 با عنوان « یارانه نقدی نان» ‏طی ابلاغیه مورخ 20/4/1391 در اختیار سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها قرار گرفته که توسط سازمان مزبور ‏جهت پرداخت یارانه نقدی خانوارها مصرف گردیده است‏‎.‎
بر اساس بند (1) تصویب‌نامه شماره 44568/ت48136هـ مورخ 7/3/1391 هیأت وزیران، سازمان مذکور ‏مکلف گردیده به منظور تأمین سرمایه در گردش شرکت بازرگانی دولتی ایران جهت خرید گندم در سال 1391 تا ‏سقف پانزده ‌هزار میلیارد (15.000.000.000.000) ریال از محل منابع در اختیار را به صورت تنخواه‌گردان ‏در اختیار شرکت مزبور قرار دهد؛ سازمان فوق‌الذکر مبلغ چهارهزار و پانصد میلیارد (4.500.000.000.000) ‏ریال از منابع در اختیار خود (درآمد حاصل از اصلاح قیمت حاملهای انرژی) را در قالب تنخواه‌گردان به شرکت ‏بازرگانی دولتی ایران پرداخت نموده است‏‎.|‎
وزارت صنعت، معدن و تجارت (شرکت بازرگانی دولتی ایران) در راستای اجرای مصوبه شماره ‏‏16959/48007 مورخ 3/2/1391 شورای اقتصاد و تصویب‌نامه شماره 45539/ت48136هـ مورخ ‏‏8/3/1391 هیأت وزیران و تصمیم نمایندگان ویژه رییس جمهور به شماره 12258/ت47405ن مورخ ‏‏28/1/1391 و به استناد ماده (110) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، گندم‌های ‏خریداری نشده تولید داخلی را طبق جدول خرید تضمینی موضوع ردیف (6) تصمیم نمایندگان ویژه رییس جمهور ‏به شماره 163341/ت47405ن مورخ 21/8/1391 با توجه به قیمت تضمینی و درصد افت مفید و افت غیرمفید ‏و سن‌زدگی، به قیمت گندم معمولی حداقل مبلغ سه هزار و هشتصد و نود و یک (3.891) ریال و حداکثر مبلغ ‏چهار هزار و سیصد و چهل و شش (4.346) ریال و گندم دوروم حداقل چهار هزار و پنجاه و چهار (4.054) ریال ‏و حداکثر چهار هزار و پانصد و شصت و چهار (4.564) ریال از طریق شرکتهای غله و خدمات بازرگانی ‏مناطق چهارده‌گانه خریداری نموده است‏‎.‎
بر اساس مفاد این بند شرکت بازرگانی دولتی ایران موظف بوده با احتساب هزینه‌های جانبی، گندم خریداری شده ‏را به بخش خصوصی و کارخانجات آرد بفروشد، لیکن شرکت مذکور از تاریخ 5/2/1390 لغایت 14/3/1391 ‏بر اساس ابلاغیه مورخ 3/2/1390 دبیر ستاد هدفمند‌سازی یارانه‌ها، گندم خریداری شده را با نرخ هر کیلوگرم به ‏مبلغ سه هزار و ششصد (3.600) ریال و از تاریخ 15/3/1391 بر اساس تصویب‌نامه شماره ‏‏45539/ت48136هـ مورخ 8/3/1391 هیأت وزیران، گندم‌های مزبور را هر کیلوگرم گندم معمولی با نرخ ‏چهار هزار و ششصد و پنجاه (4.650) ریال و هر کیلوگرم گندم دوروم با نرخ چهار هزار و هشتصد و پنجاه ‏‏(4.850) ریال به بخش خصوصی و کارخانجات آرد فروخته است‏‎.‎
بر اساس بند (2) تصویب‌نامه شماره 44568/ت48136هـ مورخ 7/3/1391 هیأت وزیران، شرکت بازرگانی ‏دولتی ایران موظف به تسویه کامل تنخواه‌گردان دریافتی، پس از فروش گندم‌های خریداری شده حداکثر تا پایان ‏بهمن ماه بوده که در این راستا شرکت مذکور علی‌رغم مفاد حکم اخیر این بند، مبلغ تنخواه‌گردان دریافتی را در ‏پنج مرحله از محل منابع حاصل از فروش گندم به شرح جدول زیر به حساب سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها واریز ‏و تسویه نموده که مبین عدم رعایت مفاد حکم قسمت اخیر این بند می‌باشد‎.‎
شایان ذکر است، نرخ پایین خرید تضمینی و تأخیر در زمان اعلام آن، تأثیر اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها بر ‏قیمت تمام‌شده در تولید، اختلاف موجود بین نرخ خرید تضمینی گندم با قیمت آن در بازار آزاد، نرخ ذرت و جو، ‏نرخ مبادلاتی در کشورهای همسایه و قیمت تمام‌شده گندم وارداتی، فقدان آمار دقیق تولید گندم و عدم تحقق برآورد ‏اعلامی وزارت جهادکشاورزی از جمله عواملی است که سبب بی‌انگیزه شدن کشاورزان نسبت به فروش گندم به ‏دولت، کاهش سطح زیر ‌کشت، افزایش روند جایگزینی مصرف گندم به عنوان خوراک دام، ایجاد رانت و بروز ‏پدیده قاچاق و گسترش تخلفات صنفی گردیده است. کسری موجودی گندم و الزام به تأمین میزان ذخیره استراتژیک ‏‏(سه میلیون تن)، بالتبع منجر به واردات حدود شش میلیون و ششصد و هشتاد و یک هزار و پانصد و شصت و سه ‏‏(6.681.563) تن گندم از کشورهای آمریکا، کانادا، آلمان، اکراین، روسیه، استرالیا، قزاقستان، آرژانتین و ... ‏گردیده که بالغ بر پنج میلیون و هفتصد و چهل و پنج هزار و سیصد و هفتاد و نه (5.745.379) تن از آن توسط ‏شرکت بازرگانی دولتی ایران صورت پذیرفته است‏‎.‎
بر اساس تکلیف مقرر در تبصره (6) الحاقی به قانون «تضمین خرید محصولات اساسی کشاورزی» مصوب ‏‏30/3/1384، بایستی قیمت خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی حداقل معادل نرخ تورم سالیانه محاسبه ‏گردد، فلذا قیمت خرید تصمینی در سال 1391 می‌بایست حداقل مبلغ پنج هزار و پنجاه و دو (5.052) ریال تعیین ‏می‌گردید. اعلام به موقع و افزایش قابل توجه نرخ خرید تضمینی گندم به موجب تصویب‌نامه شماره ‏‏118989/ت49277هـ مورخ 24/6/1392 برای سال 1393 (گندم معمولی ده هزار و پانصد (10.500) ریال و ‏گندم دوروم ده هزار و هشتصد (10.800) ریال) نیز مؤید اهمیت این موضوع بوده و می‌تواند بر تولید و میزان ‏خرید تضمینی گندم مؤثر باشد‏‎.‎

خبرگزاری فارس – 92/11/2‏