در حال جستجو...بکارگیری تحقیقات در حل چالش های بخش کشاورزی ضروری است
دسته بندی: اخبار کشاورزی
پیش نیاز ورود به این موضوع، شناسایی، اهمیت چالش ها و تهدیدهای بخش
کشاورزی و همچنین استفاده بهینه از پتانسیل های موجود در جهت رفع تنگناها
در این بخش است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی بکارگیری تحقیقات در تصمیم گیری و سیاستگذاری بخش کشاورزی را برای حفظ امنیت غذایی حایز اهمیت دانست و سوق دادن راهبردهای تحقیقات کشاورزی ایران به سمت کاربردی شدن طرح های پژوهشی را برای رفع چالش ها ضروری عنوان کرد.
شاهرخ شجری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: پیش نیاز ورود به این موضوع، شناسایی، اهمیت چالش ها و تهدیدهای بخش کشاورزی و همچنین استفاده بهینه از پتانسیل های موجود در جهت رفع تنگناها در این بخش است.
به گفته وی بخش کشاورزی با سهم 14 درصدی درتولید ناخالص داخلی با قیمت های ثابت،سهم 23 درصدی در اشتغال، تأمین 80 درصد مواد غذایی مورد نیاز و 32 درصد صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شجری افزود:به دلیل شرایط خاص اقلیمی، امنیت غذایی کشور به طور فزاینده ای به کشاورزی آبی وابسته است که وابستگی شدید تولید محصولات کشاورزی به منابع آبی کشور را نشان می دهد.
وی ادامه داد: استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی در بسیاری از استان های کشور سبب شده است سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت های کشور با استمرار افت مواجه شود و کیفیت آب برداشتی نیز کاهش یافته و درنتیجه این دشت ها در وضعیت بحرانی قرار گیرد.
شجری تصریح کرد: پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی که در نتیجه خشکسالی سالهای اخیر نیز تشدید یافته، توام با کاهش کیفیت این منابع اثرات منفی بر تولید، هزینه و درآمد کشاورزان داشته و از سوی دیگر تغییرات اقلیمی و افزایش دمای کره زمین، تولید و تأمین محصولات کشاورزی را در کشور با مشکل مواجه ساخته است.
سردبیر فصلنامه مدیریت آب تاکید کرد سرمایه گذاری نامناسب در زیرساخت های توسعه کشاورزی و دسترسی پایین کشاورزان به دانش فنی و فناوری های برتر و نوین و شیوع آفات و بیماری های گیاهی و نحوه مقابله با آنها را می توان از دیگر عوامل محدودکننده این بخش برشمرد.
شجری تاکید کرد تمامی این عوامل و غیر اقتصادی بودن تولید محصولات کشاورزی، پایداری بخش کشاورزی را تهدید می کند.
وی افزود: محور نبودن تحقیقات و نبود ارتباط و هماهنگی بین مراکز تحقیقاتی و مراکز پژوهش دانشگاهی نیز باعث شده است تا مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی بدون هماهنگی با یکدیگر در فضای نبود یک مدیریت منسجم و یکپارچه تحقیقات کشاورزی، فعالیت های تحقیقاتی خود را برنامه ریزی و به پیش برند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اضافه کرد: در این شرایط ، تحقیقات کشاورزی انجام شده با صرف هزینه های گزاف به طور اصولی متمرکز بر حل چالش ها و مشکلات مبتلابه بخش کشاورزی نیست، بنابراین با تحقیقات پراکنده و تکراری عمده چالش ها و مشکلات بخش کشاورزی کماکان وجود خواهد داشت و برطرف نمی شود.
شجری تصریح کرد: از این رو با توجه به اهمیت بخش کشاورزی و تاکید اسناد بالادستی بر حفظ و ارتقای رتبه ایران در منطقه و جهان و تحقق برنامه های راهبردی وزارت جهاد کشاورزی به ویژه تامین امنیت پایدار کشاورزی، می توان به پژوهش های کاربردی و خصوصی سازی تحقیقات و لزوم توجه به امنیت غذایی آن هم در وضعیت بحرانی آب کشور و اقتصادی کردن تولید اشاره کرد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گفت: در این رابطه مهمترین اصل در راستای افزایش عملکرد تولید و تولید پایدار، وجود برنامه ریزی علمی و اجرای طرح های تحقیقاتی کاربردی در جهت افزایش پتانسیل تولید در واحد سطح با حفظ منابع پایه است و در برنامه های تحقیقاتی نیز از دو طریق تقویت برنامه های به نژادی در جهت دست یابی به ارقام پرپتانسیل و با نیاز آبی کم و همچنین تقویت برنامه های به زراعی می توان به بهبود پتانسیل تولید در واحد سطح کمک موثری کرد.
وی ادامه داد: در رابطه با این موضوع، لازم است برای کوتاه کردن دوره زمانی روش های کلاسیک معرفی ارقام با پتانسیل بالا، از تلفیق روش های بیوتکنولوژی با تکنیک های به نژادی نیز بهره برد.
شجری افزود: نخستین گام در کاربردی کردن طرح های پژوهشی، تقویت زیرساخت های ایستگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان محل اتصال بدنه تحقیقات با بخش کشاورزی و ایجاد مراکز هاب (محور ارتباط بین بخش های مختلف کشاورزی و مراکز پژوهشی) در جهت ارتباط مستمر و بهتر مراکز پژوهشی با بهره برداران کشاورزی، صنعتگران (تقویت پیوندهای پیشین و پسین بخش کشاورزی با بخش های دیگر اقتصاد به منظور انتقال تکنولوژی مناسب در بخش کشاورزی و رونق بخش های مختلف اقتصاد از جمله بخش کشاورزی) و تشکل های کشاورزی به منظور بررسی مشکلات و چالش های پیش روی آنها ضروری است.
به گفته وی از این طریق می توان با ارائه طرح های تحقیقاتی کاربردی و مشکل محور در جهت برون رفت از تنگناهای موجود و برنامه ریزی در جهت توسعه علمی بخش کشاورزی اقدام کرد.
وی تاکید کرد : استفاده از یافته های علمی، کاربردی و آموزش بهره برداران و ارتباط تنگاتنگ بخش تحقیقات و اجرا می تواند به درک واقعی از مشکلات موجود و ارائه راهکارهای علمی مناسب و بهینه سازی فعالیت های بخش تحقیقات کمک کند و همچنین خصوصی سازی فعالیت های تحقیقاتی گام دیگری در راستای افزایش اثربخشی تحقیقات کشاورزی است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی افزود: تقویت جایگاه فعالیت شرکت های دانش بنیان آب و کشاورزی تحت نظارت و هدایت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در جهت عملیاتی کردن ایده های جدید و بکارگیری یافته های تحقیقاتی آنها به منظور گذار از چالش های موجود بخش کشاورزی ضروری است و دیگر اینکه فعالیت های تحقیقاتی بخش کشاورزی به بخش خصوصی واگذار شود.
شجره افزود: البته به نظر می رسد با توجه به تجربیات موجود در سطح جهانی این طریق خیلی موفقیت آمیز نبوده مگر این که تحت نظارت و هدایت یک سازمان منسجم مانند سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی انجام شود.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی در راستای کاهش چالش های بخش کشاورزی پیشنهاداتی را مطرح کرد و گفت: نظر به اینکه پتانسیل افزایش بهره وری و کارایی مصرف آب در کشاورزی به طور کامل مورد استفاده قرار نگرفته است، انجام تحقیقات کاربردی و پایه ای به منظور تولید ارقام مقاوم به کم آبی، شوری و ابداع روش ها و فنون آبیاری سازگار با شرایط موجود هر منطقه و ناحیه توصیه می شود.
شجری تاکید کرد: با توجه به ضرورت اقدامات بیشتر برای بهره برداری مناسبتر از دانش علمی در بخش کشاورزی، پژوهشگران در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی باید طرح هایشان را بر مبنای نیازهای استفاده کنندگان و کاربرد یافته های تحقیقاتی در حل مشکلات و چالش های بخش کشاورزی متمرکز کنند.
به گفته وی در این رابطه، استمرار و شدت تعامل بین مراکز تحقیقات کشاورزی، مراکز دانشگاهی و استفاده کنندگان، ذینفعان بخش کشاورزی در سطوح مختلف تولید و بهره برداری از دانش به طور احتمالی باعث بهره برداری بیشتر از دانش کشاورزی خواهد شد. این مهم در چارچوب یک نظام مدیریت یکپارچه تحقیق و دانش کشاورزی به منظور تخصیص بهینه منابع محدود قابل دسترس امکان پذیر است.
سردبیر فصلنامه مدیریت آب ادامه داد: به منظور شناسائی وضعیت موجود تحقیق و دانش در وزارت جهاد کشاورزی، نیاز به پایگاه هائی از جمله پایگاه الگوی معماری مدیریت تحقیق و دانش کشاورزی (حیات دانش سازمانی) است.
به گفته شجری در این فرایند مطابق با حوزه مأموریت ها و وظایف این وزارتخانه، اهداف کیفی تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی در برنامه پنجم توسعه کشور به منظور دستیابی به راهبردهای اصلی تامین امنیت غذایی و خودکفایی نسبی کشور و توسعه دانش و فن آوری در بخش کشاورزی و نیز ترویج و توسعه فرآورده های حلال در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی تعریف می شود.
وی افزود: در حوزه تحقیقات می توان به ایجاد و توسعه فناوری های نوین در راستای بهبود چرخه تولید تا مصرف فرآورده های کشاورزی و منابع طبیعی، توسعه تحقیقات کاربردی جهت کاهش ضایعات و افزایش توان تولید محصولات سالم، تولید محصولات جدید و یا جایگزین، تولید محصولات با استفاده از شیوه های نوین تولید، حفاظت و پایداری منابع پایه و تولید، مدیریت صحیح منابع طبیعی و محیطی، استقرار نظام جامع کیفیت محصولی و منطقه ای در بخش کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آب زیرزمینی و سطحی و مدیریت خشکسالی و همچنین، شناسایی، ثبت و اصلاح ذخایر ژنتیکی اشاره کرد.
وی گفت: همچنین در حوزه ترویج می توان ارتقای بینش و مهارت بهره برداران و تولیدکنندگان بخش کشاورزی، ارتقاء بهره وری در به کارگیری منابع و عوامل تولید بخش کشاورزی، ساماندهی نظام اطلاعات و دانش بخش کشاورزی، سازماندهی، توسعه و نهادینه نمودن تشکل تولیدکنندگان و بهره برداران، توسعه فرهنگی برای حفظ و بهره برداری بهینه از منابع پایه بخش کشاورزی، سامان دهی و بهره برداری از دانش بومی در بخش کشاورزی و بسترسازی و تأمین شرایط مناسب برای توسعه مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های ترویجی بخش کشاورزی را خاطرنشان کرد.
شجری ضرورت های حوزه آموزش را ارتقاء سطح دانش، اطلاعات و آگاهی نیروی انسانی در بخش کشاورزی از طریق ارتقاء سطح تحصیلات تولیدکنندگان و بهره برداران، افزایش سطح بهره وری آموزشی و ارتقای مهارت های شغلی شاغلان بخش کشاورزی، ارتقاء سطح دانش، اطلاعات، آگاهی و توانمندی کارکنان و کارگزاران بخش کشاورزی و بسترسازی و تأمین شرایط مناسب برای توسعه مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های آموزشی بخش کشاورزی نام برد.
خبرگزاری ایرنا – 92/8/25
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی بکارگیری تحقیقات در تصمیم گیری و سیاستگذاری بخش کشاورزی را برای حفظ امنیت غذایی حایز اهمیت دانست و سوق دادن راهبردهای تحقیقات کشاورزی ایران به سمت کاربردی شدن طرح های پژوهشی را برای رفع چالش ها ضروری عنوان کرد.
شاهرخ شجری روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا افزود: پیش نیاز ورود به این موضوع، شناسایی، اهمیت چالش ها و تهدیدهای بخش کشاورزی و همچنین استفاده بهینه از پتانسیل های موجود در جهت رفع تنگناها در این بخش است.
به گفته وی بخش کشاورزی با سهم 14 درصدی درتولید ناخالص داخلی با قیمت های ثابت،سهم 23 درصدی در اشتغال، تأمین 80 درصد مواد غذایی مورد نیاز و 32 درصد صادرات غیرنفتی در اقتصاد ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شجری افزود:به دلیل شرایط خاص اقلیمی، امنیت غذایی کشور به طور فزاینده ای به کشاورزی آبی وابسته است که وابستگی شدید تولید محصولات کشاورزی به منابع آبی کشور را نشان می دهد.
وی ادامه داد: استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی در بسیاری از استان های کشور سبب شده است سطح آب زیرزمینی در بسیاری از دشت های کشور با استمرار افت مواجه شود و کیفیت آب برداشتی نیز کاهش یافته و درنتیجه این دشت ها در وضعیت بحرانی قرار گیرد.
شجری تصریح کرد: پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی که در نتیجه خشکسالی سالهای اخیر نیز تشدید یافته، توام با کاهش کیفیت این منابع اثرات منفی بر تولید، هزینه و درآمد کشاورزان داشته و از سوی دیگر تغییرات اقلیمی و افزایش دمای کره زمین، تولید و تأمین محصولات کشاورزی را در کشور با مشکل مواجه ساخته است.
سردبیر فصلنامه مدیریت آب تاکید کرد سرمایه گذاری نامناسب در زیرساخت های توسعه کشاورزی و دسترسی پایین کشاورزان به دانش فنی و فناوری های برتر و نوین و شیوع آفات و بیماری های گیاهی و نحوه مقابله با آنها را می توان از دیگر عوامل محدودکننده این بخش برشمرد.
شجری تاکید کرد تمامی این عوامل و غیر اقتصادی بودن تولید محصولات کشاورزی، پایداری بخش کشاورزی را تهدید می کند.
وی افزود: محور نبودن تحقیقات و نبود ارتباط و هماهنگی بین مراکز تحقیقاتی و مراکز پژوهش دانشگاهی نیز باعث شده است تا مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی بدون هماهنگی با یکدیگر در فضای نبود یک مدیریت منسجم و یکپارچه تحقیقات کشاورزی، فعالیت های تحقیقاتی خود را برنامه ریزی و به پیش برند.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اضافه کرد: در این شرایط ، تحقیقات کشاورزی انجام شده با صرف هزینه های گزاف به طور اصولی متمرکز بر حل چالش ها و مشکلات مبتلابه بخش کشاورزی نیست، بنابراین با تحقیقات پراکنده و تکراری عمده چالش ها و مشکلات بخش کشاورزی کماکان وجود خواهد داشت و برطرف نمی شود.
شجری تصریح کرد: از این رو با توجه به اهمیت بخش کشاورزی و تاکید اسناد بالادستی بر حفظ و ارتقای رتبه ایران در منطقه و جهان و تحقق برنامه های راهبردی وزارت جهاد کشاورزی به ویژه تامین امنیت پایدار کشاورزی، می توان به پژوهش های کاربردی و خصوصی سازی تحقیقات و لزوم توجه به امنیت غذایی آن هم در وضعیت بحرانی آب کشور و اقتصادی کردن تولید اشاره کرد.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی گفت: در این رابطه مهمترین اصل در راستای افزایش عملکرد تولید و تولید پایدار، وجود برنامه ریزی علمی و اجرای طرح های تحقیقاتی کاربردی در جهت افزایش پتانسیل تولید در واحد سطح با حفظ منابع پایه است و در برنامه های تحقیقاتی نیز از دو طریق تقویت برنامه های به نژادی در جهت دست یابی به ارقام پرپتانسیل و با نیاز آبی کم و همچنین تقویت برنامه های به زراعی می توان به بهبود پتانسیل تولید در واحد سطح کمک موثری کرد.
وی ادامه داد: در رابطه با این موضوع، لازم است برای کوتاه کردن دوره زمانی روش های کلاسیک معرفی ارقام با پتانسیل بالا، از تلفیق روش های بیوتکنولوژی با تکنیک های به نژادی نیز بهره برد.
شجری افزود: نخستین گام در کاربردی کردن طرح های پژوهشی، تقویت زیرساخت های ایستگاه ها و مراکز تحقیقاتی به عنوان محل اتصال بدنه تحقیقات با بخش کشاورزی و ایجاد مراکز هاب (محور ارتباط بین بخش های مختلف کشاورزی و مراکز پژوهشی) در جهت ارتباط مستمر و بهتر مراکز پژوهشی با بهره برداران کشاورزی، صنعتگران (تقویت پیوندهای پیشین و پسین بخش کشاورزی با بخش های دیگر اقتصاد به منظور انتقال تکنولوژی مناسب در بخش کشاورزی و رونق بخش های مختلف اقتصاد از جمله بخش کشاورزی) و تشکل های کشاورزی به منظور بررسی مشکلات و چالش های پیش روی آنها ضروری است.
به گفته وی از این طریق می توان با ارائه طرح های تحقیقاتی کاربردی و مشکل محور در جهت برون رفت از تنگناهای موجود و برنامه ریزی در جهت توسعه علمی بخش کشاورزی اقدام کرد.
وی تاکید کرد : استفاده از یافته های علمی، کاربردی و آموزش بهره برداران و ارتباط تنگاتنگ بخش تحقیقات و اجرا می تواند به درک واقعی از مشکلات موجود و ارائه راهکارهای علمی مناسب و بهینه سازی فعالیت های بخش تحقیقات کمک کند و همچنین خصوصی سازی فعالیت های تحقیقاتی گام دیگری در راستای افزایش اثربخشی تحقیقات کشاورزی است.
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی افزود: تقویت جایگاه فعالیت شرکت های دانش بنیان آب و کشاورزی تحت نظارت و هدایت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در جهت عملیاتی کردن ایده های جدید و بکارگیری یافته های تحقیقاتی آنها به منظور گذار از چالش های موجود بخش کشاورزی ضروری است و دیگر اینکه فعالیت های تحقیقاتی بخش کشاورزی به بخش خصوصی واگذار شود.
شجره افزود: البته به نظر می رسد با توجه به تجربیات موجود در سطح جهانی این طریق خیلی موفقیت آمیز نبوده مگر این که تحت نظارت و هدایت یک سازمان منسجم مانند سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی انجام شود.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی در راستای کاهش چالش های بخش کشاورزی پیشنهاداتی را مطرح کرد و گفت: نظر به اینکه پتانسیل افزایش بهره وری و کارایی مصرف آب در کشاورزی به طور کامل مورد استفاده قرار نگرفته است، انجام تحقیقات کاربردی و پایه ای به منظور تولید ارقام مقاوم به کم آبی، شوری و ابداع روش ها و فنون آبیاری سازگار با شرایط موجود هر منطقه و ناحیه توصیه می شود.
شجری تاکید کرد: با توجه به ضرورت اقدامات بیشتر برای بهره برداری مناسبتر از دانش علمی در بخش کشاورزی، پژوهشگران در مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی باید طرح هایشان را بر مبنای نیازهای استفاده کنندگان و کاربرد یافته های تحقیقاتی در حل مشکلات و چالش های بخش کشاورزی متمرکز کنند.
به گفته وی در این رابطه، استمرار و شدت تعامل بین مراکز تحقیقات کشاورزی، مراکز دانشگاهی و استفاده کنندگان، ذینفعان بخش کشاورزی در سطوح مختلف تولید و بهره برداری از دانش به طور احتمالی باعث بهره برداری بیشتر از دانش کشاورزی خواهد شد. این مهم در چارچوب یک نظام مدیریت یکپارچه تحقیق و دانش کشاورزی به منظور تخصیص بهینه منابع محدود قابل دسترس امکان پذیر است.
سردبیر فصلنامه مدیریت آب ادامه داد: به منظور شناسائی وضعیت موجود تحقیق و دانش در وزارت جهاد کشاورزی، نیاز به پایگاه هائی از جمله پایگاه الگوی معماری مدیریت تحقیق و دانش کشاورزی (حیات دانش سازمانی) است.
به گفته شجری در این فرایند مطابق با حوزه مأموریت ها و وظایف این وزارتخانه، اهداف کیفی تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی در برنامه پنجم توسعه کشور به منظور دستیابی به راهبردهای اصلی تامین امنیت غذایی و خودکفایی نسبی کشور و توسعه دانش و فن آوری در بخش کشاورزی و نیز ترویج و توسعه فرآورده های حلال در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی تعریف می شود.
وی افزود: در حوزه تحقیقات می توان به ایجاد و توسعه فناوری های نوین در راستای بهبود چرخه تولید تا مصرف فرآورده های کشاورزی و منابع طبیعی، توسعه تحقیقات کاربردی جهت کاهش ضایعات و افزایش توان تولید محصولات سالم، تولید محصولات جدید و یا جایگزین، تولید محصولات با استفاده از شیوه های نوین تولید، حفاظت و پایداری منابع پایه و تولید، مدیریت صحیح منابع طبیعی و محیطی، استقرار نظام جامع کیفیت محصولی و منطقه ای در بخش کشاورزی و استفاده بهینه از منابع آب زیرزمینی و سطحی و مدیریت خشکسالی و همچنین، شناسایی، ثبت و اصلاح ذخایر ژنتیکی اشاره کرد.
وی گفت: همچنین در حوزه ترویج می توان ارتقای بینش و مهارت بهره برداران و تولیدکنندگان بخش کشاورزی، ارتقاء بهره وری در به کارگیری منابع و عوامل تولید بخش کشاورزی، ساماندهی نظام اطلاعات و دانش بخش کشاورزی، سازماندهی، توسعه و نهادینه نمودن تشکل تولیدکنندگان و بهره برداران، توسعه فرهنگی برای حفظ و بهره برداری بهینه از منابع پایه بخش کشاورزی، سامان دهی و بهره برداری از دانش بومی در بخش کشاورزی و بسترسازی و تأمین شرایط مناسب برای توسعه مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های ترویجی بخش کشاورزی را خاطرنشان کرد.
شجری ضرورت های حوزه آموزش را ارتقاء سطح دانش، اطلاعات و آگاهی نیروی انسانی در بخش کشاورزی از طریق ارتقاء سطح تحصیلات تولیدکنندگان و بهره برداران، افزایش سطح بهره وری آموزشی و ارتقای مهارت های شغلی شاغلان بخش کشاورزی، ارتقاء سطح دانش، اطلاعات، آگاهی و توانمندی کارکنان و کارگزاران بخش کشاورزی و بسترسازی و تأمین شرایط مناسب برای توسعه مشارکت بخش غیردولتی در فعالیت های آموزشی بخش کشاورزی نام برد.
خبرگزاری ایرنا – 92/8/25
توئیتر
فیس بوک
لینکدینمحصولات مرتبط
جدیدترین نوشته ها
