ورق پلی کربنات دو جداره

1. معرفی و تعریف
2. ساختار و مواد تشکیل‌دهنده
3. انواع و ضخامت‌ها
4. پوشش‌های سطحی و رنگ‌ها
5. مشخصات فنی (عبور نور، وزن، U‑value)
6. نکات نصب و نگهداری
7. مزایا
8. معایب
9. کاربردها
10. مقایسه دوجداره و چندجداره (جدولی)
11. راهنمای انتخاب و نکات اجرایی
12. جمع‌بندی و پیشنهادات

معرفی و تعریف

ورق پلی کربنات دو جداره (Twinwall) یک پانل پلاستیکی است که از دو لایه پلی کربنات جدا از هم تشکیل شده و بین آن‌ها فضای هوا یا ساختار شبکه‌ای قرار دارد؛ این ساختار باعث می‌شود ورق همزمان سبک، مقاوم و دارای خواص عایق حرارتی و صوتی باشد.

تولید تجاری این ورق‌ها عمدتاً با فرآیند اکستروژن انجام می‌شود و می‌توانند به شکل تخت یا با الگوهای داخلی مختلف (لانه‌زنبوری، کانالی یا شبکه‌ای) عرضه شوند که هر یک عملکرد حرارتی و مکانیکی متفاوتی دارند.

ساختار و مواد تشکیل‌دهنده

ماده پایه اغلب پلی کربنات ترموپلاستیک است که از واکنش بیس‌فنول-A و فسژن یا روش‌های مدرن‌تر تولید می‌شود؛ خصوصیات مهم شامل شفافیت بالا، مقاومت در برابر ضربه و پایداری حرارتی است.

در ساختار دو جداره، دو لایه اصلی پلی کربنات با «تکیه‌گاه» یا دیواره‌های داخلی فاصله‌گذار متصل می‌شوند؛ این فاصله‌گذارها باعث ایجاد فضای هوا می‌شوند که عملکرد عایق را افزایش می‌دهد.

انواع و ضخامت‌ها

ورق‌های دوجداره در ضخامت‌های رایج بین حدود 4 تا 35 میلی‌متر تولید می‌شوند؛ ضخامت کم‌تر برای پارتیشن‌ها و نورگیرهای سبک مناسب است و ضخامت بالاتر برای کاربردهای صنعتی و سقف‌های بادخیز توصیه می‌شود.

ساختار داخلی می‌تواند ساده (Twinwall)، سه‌جداره (Triple wall) یا چندجداره (Multiwall) باشد؛ هر افزایش لایه معمولاً باعث بهبود عایق حرارتی و مقاومت مکانیکی می‌گردد ولی عبور نور کاهش می‌یابد.

انتخاب ضخامت و ساختار باید مبتنی بر نیازهای پروژه از جمله تحمل بار بادی، میزان عبور نور مطلوب و نیازهای عایق‌بندی صورت گیرد.

پوشش‌های سطحی و رنگ‌ها

پوشش‌های متداول شامل ضد UV (برای افزایش عمر و جلوگیری از زرد شدن) و پوشش ضدخش (Hard Coat) برای کاربردهای پررفت‌وآمد است؛ بسیاری از تولیدکنندگان لایه محافظ UV را به‌صورت کوآکسترود شده ارائه می‌دهند.

رنگ‌بندی نیز متنوع است: شفاف (برای حداکثر عبور نور)، سفید مات یا اوپال (برای توزیع یکنواخت نور و کاهش تابش مستقیم)، برنزی و رنگ‌های تزئینی که هر کدام میزان عبور نور و کنترل حرارتی متفاوتی ایجاد می‌کنند.

مشخصات فنی (عبور نور، وزن، U‑value)

پارامترهای فنی مهم شامل درصد عبوردهی نور (%Transmittance)، وزن تقریبی (kg/m²)، و مقدار U (هدایت حرارتی معکوس یا ضریب انتقال حرارت) هستند؛ این پارامترها تابع ضخامت، رنگ و ساختار داخلی ورق‌اند.

مثلاً ورق دوجداره 4 میلی‌متر معمولاً عبوردهی حدود 80–85٪ دارد و وزن اسمی کمتر از 1 kg/m² است؛ در حالی که ورق‌های چندجداره با ضخامت‌های بیشتر، عبوردهی کمتری اما مقدار U پایین‌تر (عایق‌تر) دارند.

مقادیر نمونه (بسته به منبع تولید و رنگ): 4mm (~85%، وزن ~0.8 kg/m²)، 6mm (~82%، وزن ~1.2 kg/m²)، 10mm (~82% شفاف، وزن ~1.5 kg/m²)، 16mm (~85% شفاف، وزن ~2.5 kg/m²)، 25mm (~62% شفاف، وزن ~3.1 kg/m²).

نکات نصب و نگهداری

آماده‌سازی سکو یا زیرسازی، برش دقیق با تیغه مناسب، استفاده از میله لعاب یا پروفیل‌های اتصال متناسب با ضخامت، و اجرای نوارهای ضدنم در انتها از مهم‌ترین مراحل نصب صحیح هستند.

هنگام سوراخکاری برای پیچ‌ها، باید پیش‌سوراخ با قطر مناسب ایجاد شود تا اثر انبساط و انقباض ناشی از تغییر دما موجب ترک یا فشار ناخواسته بر ورق نشود.

فاصله‌گذاری برای انبساط طولی باید رعایت شود؛ استفاده از واشرهای مخصوص و پیچ‌های ضدزنگ و نصب پوشش UV رو به بیرون از الزامات اجرایی است.

مزایا

از مزایای کلیدی می‌توان به مقاومت بسیار بالا در برابر ضربه (نسبت به شیشه)، وزن سبک، عایق حرارتی و صوتی، و تنوع رنگ و ضخامت اشاره کرد.

ورق‌های پلی کربنات دو جداره باعث کاهش هزینه‌های سازه‌ای به دلیل کاهش نیاز به زیرسازی سنگین می‌شوند و در عین حال دست طراح را برای ایجاد نورگیرها و سازه‌های منحنی باز می‌گذارند.

معایب

معایبی مانند حساسیت به خش و خراشیدگی سطح، قیمت نسبتاً بالاتر نسبت به برخی پلاستیک‌ها، و انبساط/انقباض در دماهای متغیر وجود دارد که با طراحی و نگهداری صحیح می‌توان آن‌ها را مدیریت کرد.

در کاربردهایی که تماس مستقیم با مواد تیز یا حرکت مکانیکی مداوم وجود دارد، استفاده از پوشش ضدخش یا انتخاب ورق‌های ضخیم‌تر و مقاوم‌تر توصیه می‌شود.

کاربردها

کاربردهای متداول شامل سقف‌های نورگیر، گلخانه‌ها، پارتیشن‌بندی داخلی، پوشش سوله‌ها و استادیوم‌ها، ایستگاه‌های حمل‌ونقل و تابلوهای تبلیغاتی است.

در گلخانه‌ها مزیت اصلی تأمین نور طبیعی یکنواخت و بهبود کنترل دماست، و در استادیوم‌ها و ایستگاه‌ها مزیت مهم مقاومت ضربه‌ای و ایمنی است.

مقایسه دوجداره و چندجداره

برای تصمیم‌گیری بین Twinwall و Multiwall باید پارامترهایی مانند عبور نور، عایق حرارتی، وزن، قابلیت خم شدن و هزینه را مقایسه کرد؛ جدول زیر خلاصه‌ای از این مقایسه را نشان می‌دهد.

راهنمای انتخاب و نکات اجرایی

برای انتخاب مناسب ابتدا باید مشخصات پروژه (میزان عبور نور مطلوب، بارهای وارده، شرایط آب‌وهوایی و محدودیت هزینه) را مشخص کنید؛ سپس بین ضخامت‌ها و نوع ساختار تصمیم بگیرید.

اگر نیاز به نور زیاد و امکان خم‌پذیری دارید، ورق‌های دوجداره نازک‌تر گزینه بهتری‌اند؛ اگر عایق حرارتی و صوتی اهمیت بیشتری دارد، سراغ چندجداره با ضخامت بالاتر بروید.

در انتخاب پوشش، در فضاهای بیرونی پوشش ضد UV الزامی است؛ برای اماکن عمومی و پررفت‌وآمد، پوشش ضدخش می‌تواند عمر مفید و ظاهر را حفظ کند.

حین نصب از پروفیل‌ها و آب‌بندهای اختصاصی استفاده کنید تا از نفوذ آب و تجمع رطوبت بین جداره‌ها جلوگیری شود؛ عدم رعایت این نکات می‌تواند عملکرد حرارتی را کاهش دهد.

جمع‌بندی و پیشنهادات

پلی کربنات دو جداره گزینه‌ای بسیار مناسب به‌عنوان جایگزین شیشه در مواردی است که ایمنی، وزن کم، عایق حرارتی و عبور نور طبیعی مورد توجه باشد؛ انتخاب دقیق نوع و ضخامت، کلید بهره‌برداری موفق است.

پیشنهاد می‌شود پیش از خرید، مشخصات فنی تولیدکنندگان مختلف را مقایسه و نمونه‌های واقعی را بررسی کنید؛ همچنین هزینه کل چرخه عمر (شامل نگهداری و انرژی) را در محاسبات وارد نمایید.

در پروژه‌های حساس به خراش و سایش یا در مجاورت منابع حرارتی قوی، از ورق‌های پوشش‌دار یا جایگزین‌های مناسب استفاده کنید و نکات نصب استاندارد را رعایت نمائید.

در نهایت، برای پروژه‌هایی که ترکیب نور طبیعی، محافظت UV و صرفه‌جویی انرژی مهم است، ترکیب ورق‌های دوجداره یا چندجداره با سیستم‌های سایه‌اندازی و تهویه کنترل‌شده، نتایج مطلوبی خواهد داد.

منابع اطلاعاتی مورد تطبیق در این مرور شامل داده‌های تولیدکنندگان ورق، مطالعات فنی و راهنماهای نصب بود؛ برای داده‌های دقیق‌تر فنی (مثلاً مقدار U و وزن هر مدل) به شیت فنی تولیدکننده مراجعه کنید.

در صورت نیاز به تدوین مشخصات فنی پروژه یا تهیه لیست خرید متناسب با پروژه شما، می‌توان یک چک‌لیست فنی تهیه نمود که شامل ضخامت، پوشش UV، رنگ، پروفیل‌های اتصال و فاصله‌های مجاز پیچ‌ها باشد.

این مقاله تلاش کرد تا با ترکیب اطلاعات فنی و راهنمایی‌های اجرایی دیدی کاربردی و قابل استفاده برای تصمیم‌گیری در پروژه‌های واقعی فراهم آورد؛ بازخوردها و سوالات تخصصی می‌تواند مبنای تکمیل و به‌روزرسانی این مرجع باشد.