مروری اجمالی بر پرورش و کاشت پیاز

پیاز گیاهیست دو ساله یا سه ساله که به وسیله بذر زیاد می شود .محل اصلی و اولیه آن مشخص نیست و آنچه مسلم است در زمانهای قدیم در قاره آسیا کشت می شده است.

---

روش کاشت :
کشت پیاز ، به دو صورت انجام می گیرد :
1) کاشت پیازهای کوچک در زمین .
2 ) کاشت بذر در زمین .
کشت این گیاه دو نوبت در سال ، در بهار و پائیز صورت می گیرد .
به منظور کشت بهاره ، زمین را در پائیز آماده می سازند و کود کافی میدهند و در کشت پائیزه ، در بهار عملیات آماده سازی زمین انجام می پذیرد.
لازم است زمینی را که می خواهند بذر و یا پیازهای کوچک را در آن بکارند ، قبلا به مقدار کافی تقویت نموده و در زمان کاشت آن را بیل بزنند و در مساحت بزرگ شخم کنند و سپس بذر پیاز ، را به یکی از دو روش خطی و یا دستپاش بکارند .
مسلمآ در روش ردیفکاری ( خطی ) مقدار بذر مصرفی بسیار کمتر و در طریقه دستپاش میزان مصرف بذر زیاد خواهد بود .
به این منظور زمین را با کشیدن شن کش و یا هر وسیله دیگری که در اختیار باشد صاف نمایند تا بذرها زیر خاک بروند و سپس آبیاری کنند .
قبل از آنکه پیازها کاملا سبز شوند لازم است که زمین را وجین کنند و علف های هرز را خارج سازند تا آنها روی بوته های پیاز را نپوشانند .
در صورتی که بخواهند پیازهای کوچک را در زمین به صورت خطی بکارند ، فاصله خطوط و یا ردیف ها ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و فاصله پیازهای کوچک از یکدیگر بر روی خطوط ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر مناسب است .
بذر پیاز سیه رنگ است و روی آن چین هایی وجود دارد .مقدار بذر مورد نیاز برای کشت یک صد متر مربع زمین نسبت به محصولی که مورد نظر است متفاوت می باشد .
به این معنی که اگر منظور تهیه پیاز جهت مصرف به صورت خام و یا پخته باشد و لزومآ باید پیازها درشت باشند حدود ۲۵۰ گرم بذر لازم است .
ولی اگر برای تهیه پیاز ترشی و یا پیازهای کوچک برای کشت سال بعد باشد چون اندازه پیازها کوچک است ، لذا ۵۰۰ گرم بذرمورد نیاز خواهد بود .
به همین دلیل هر اندازه فاصله بوته های پیاز با یکدیگر کمتر باشد پیازها کوچکتر و هر اندازه که فاصله آنها از یکدیگر بیشتر باشد پیازها درشت تر خواهند بود.
بهترین روش کشت پیاز ، نوع خطی ( ردیفکاری ) می باشد که فاصله بین خطوط ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر و فاصله بین بوته ها روی خطوط ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر باشد .
لکن اگر منظور کاشت دستپاش باشد بهتر است بذر پیاز را تُنُک بپاشند تا در زمان برداشت هم پیازهای کوچک و هم پیازهای درشت داشته باشند و نیازی به تُنُک کردن و صرف هزینه زیاد و کار اضافی نباشند .
هرگاه در محلی که پیاز ، را می کارند ، هوا خشک باشد پیاز ممکن است زودتر به گل بنشیند و گاهی در چنین نقاط در همان سال اول پیازها گل می کنند و بذر می دهند که بذر این پیازها برای کاشت مناسب نخواهند بود.
بذرگیری :
پیازهایی را که می خواهند از آنها بذر تهیه کنند از بین بهترین و سالم ترین و خوش فرم ترین آنها انتخاب می کنند و در محلی خشک و هواگیر نگهداری می نمایند تا به موقع مجددآ بکارند .
در فروردین ماه پیازهای انتخاب شده را به فاصله ۴۰ سانتیمتر از هرطرف در زمینی که قبلآ آماده شده می کارند .
در اواخر تیرماه و مردادماه که بذرها در داخل غلاف های نازکی که حامل بذر هستند رسیدند ، غلاف ها را از ساقه جدا نموده و دسته می کنند و در محیط تاریک و هواگیری در محل خشکی نگهداری می نمایند .
یا آنکه غلاف ها را از بوته ها جدا ساخته و در کیسه کرده در محل خشکی نگهداری می کنند .مسلمآ روش اول در حفظ قوه نامیه ( رویش ) بذر پیاز اثر بهتری خواهد
آب و هوا و خاک :
این گیاه در هر آب و هوا و خاکی محصول می دهد .
لکن زمین های سخت مرطوب برای آن مناسب نیستند و از لحاظ درجه حرارت ، در هوای سرد طعم پیاز ، بسیار تند و زننده می شود .
در حالی که طعم پیاز هائی که در نواحی گرم کاشته می شوند ملایم و شیرین می باشند .
کود :
نیاز پیاز ، به مواد غذائی فراوان است و بایستی زمینی را که برای کاشت این گیاه در نظر می گیرند کاملا تقویت کنند .
ولی توجه داشته باشند که در زمان کاشت بذر پیاز و یا پیازهای کوچک از دادن کود حیوانی تازه خودداری شود .
چون باعث فساد و بیماری و پوسیدگی و کرم زدگی گیاه می شود .
بهترین روش تقویت زمین و یا کود دادن به محصول پیاز ، آن است که پیاز را پس از یک محصولی که برای کشت آن قبلا کود کافی به زمین داده شده است بکارند ، و کمبود مواد غذائی گیاه را با کودهای شیمیائی جبران نمایند.
پرورش پیاز
این گیاه یکی از مهمترین سبزیهایی است که قسمت متورم و گوشتی انتهائی آن مورد استفاده قرار می گیرد و همین قسمت گوشتی و مطبق را پیاز می نامند . بذر این گیاه پس از کاشت در زمین ابتداء پیازهای کوچکی تولید می کند و در سال دوم اگر این پیازهای کوچک را بکارند آنها درشت شده و به عنوان پیاز مورد استفاده قرار می گیرند .
در صورتی که پیازهای دوساله را که درشت شده اند مجددآ در سال سوم بکارند ، بوته آن به گل مینشیند و تولید بذر می کند .
البته اگر در میان پیازهای کوچک سال اول پیازهای درشتری وجود داشته باشد ، آنها نیز در سال دوم ممکن است تولید گل و بذر نمایند .ریشه های پیاز ، به صورت ساده و از انتهای ساقه خارج شده و در زمین فرو میروند .
در قسمت بالای ریشه های ساده گیاه ، پیاز که همان ورقه های گوشتی و مطبق گیاه است و شکل کُرَوی دارد قرار گرفته که تنها قشر روئی آن نازک و گاهی به رنگ های : سفید ، زرد ، قرمز و طلائی دیده می شود .
در سال دوم کشت از میان بوته پیاز ، ساقه گل خارج می شود و تا یک متر بلند شده و در انتهای ساقه ، گل پیاز ظاهر می گردد .
گل پیاز ، چتری شکل و به رنگ های : سفید مایل به سبز ، مایل به بنفش و یا ارغوانی می باشد