عوامل عفونی ایجاد کننده سقط جنین در میشها

سقط جنین عارضه ای است که دام ماده قادر به نگهداری جنین نبوده و ان را از بدن دفع مینماید و در این ارتباط عوامل عفونی و غیر عفونی میتوانند منجر به سقط جنین گردند .

---

عوامل عفونی ایجاد کننده سقط جنین در میشها
سقط جنین عارضه ای است که دام ماده قادر به نگهداری جنین نبوده و ان را از بدن دفع می نماید و در این ارتباط عوامل عفونی و غیر عفونی می توانند مننجر به سقط جنین گردند . از جمله عوامل عفونی ایجاد کننده سقط جنین, کامپیلوباکترفتوس (ویبریو فتوس) کلامیدیا پستیس (عامل سقط جنین آنزئوتیک , لپتوسپیروز, بروسلوز ( گونه بروسلا اوویس , عامل ایجاد کننده تورم اپیدیدیم در قوچها ) تب کیو, بوردر دیزیزوبلو تانگ و از عوامل غیر عفونی می توان ضربه و ضغطه کمبودهای تغذیه ای و مسمومیت حاصله از گیاهان سمی را نام برد.
شیوع سقط جنین هایی که تا 3 هفته اول آبستنی رخ می دهند اغلب به دلیل کمبودهای مواد غذایی و یا ناشی از استرس است که معمولاً‌تا میزان 25 درصد می رسد سقط جنین هایی که بیش از میزان 5/1 الی 2 و حتی 5 درصد عادی بوده و چنانچه این میزان به حدود 20 الی 30 درصد برسد و اقدام بهداشتی لازم در مورد آن صورت نگیرد می تواند تا میزان 80درصد پیشرفت نماید که از این نظر باعث خسارات اقتصادی و بهداشتی در دامداری می گردد.
کمپیلوباکتریوزیس CAMPILOBACTERIOSIS
عامل بیماری باکتری ویرگولی شکلی است به نام کامپیلوباکترفتوس که قبلا ویبریوفتوس نامیده می شد و علت ویبریونی سقط جنین گوسفند با گاو فرق می کند .
انتقال بیماری از طریق خوردن مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده می باشد.
نشانه های بیماری : عارضه سقط جنین در 6 الی 8 هفتگی دوره ابستنی و نیز تلف شدن بره های تازه متولد شده از نشانه های بارز این بیماری باکتریایی می باشد . بیماری در دامداری شدیدا مسری بوده و دام مبتلا پس از بهبودی ممکن است برای همیشه ناقل بماند .
 تشخیص آزمایشگاهی
تهیه لام از محتویات شیردان جنین و کشت از محتویات شیردان جنین
 کنترل و درمان:
دامهایی که سقط نمودند بایستی سریعاً‌از سایر دامها جدا شده و سپس حذف شوند زیرا امکان دارد ناقل باقی بمانند.
بره های زنده متولد شده باید حذف شوند.
درمان سایر دامهای گله توسط تتراسیکلین انجام گیرد.
توکسو پلاسموزیس TOXOPLASMOSIS
عامل بیماری,‌انگلی پروتوزوایی است به نام توکسوپلاسما گنده ای که در سلولهای اپی تلیال روده دام آلوده زندگی می کند . بیماری توکسو پلاسموز قابل سرایت به انسان می باشد.
راه انتقال
از طریق خوردن مواد غذایی و آب آلوده به اووسیت انگل که از طریق مدفوع گربه دفع شده است.
تماس مستقیم دام با مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده  
نشانه های بیماری
عارضه سقط جنین در هر مرحله ای از دوران آبستنی می تواند رخ دهد و میزان شیوع آن ممکن است تا 80درصد برسد اگر آلودگی در ابتدای دوره آبستنی باشد موجب جذب و مرگ جنین می شود و اگر آلودگی در اواخر آبستنی باشد باعث سقط جنین مرده زایی و یا تولد بره های ضعیف می گردد.
تشخیص :
آزمایش فلورسنت انتی بادی مواد کوتیلدونها
آزمایش مایعات جنینی با استفاده از تست اگلوتیناسیون لاتکس
آزمایش هیستوپاتولوژیکی بافتهای جنین مانند: مغز,‌شش , کبد , قلب , کلیه , طحال
کنترل :
جلوگیری از ورود گربه ها به انبار غلات , آبشخوار و انبار علوفه
انهدام فوری مواد آلوده به ترشحات جنین سقط شده
کنترل جوندگان و پرندگان از نظر کاستن مخازن عفونی
اجتناب از نوشیدن شیر دامهای آلوده به ویژه توسط زنان آبستن و اطفال.
کلامیدیوز CHLAMYDIOSE
پسیتاکوزیس لنفوگرائولوم PSITTACOSIS LYM PHOGRANULOMA VENEREUM
میاگاوانلار MIYAGAWANELLA و بدسونی BEDSONIA
باکتریهایی هستند که فقط در سلولهای زنده می توانند رشد و تکثیر کنند و از این جهت از سایر باکتریها متمایزاند .
تاکنون 2 گ ونه از کلامیدیاها را شناسایی کرده اند کلامیدیاتراکو ماتیس (CH. Trachomatis) که انسان را نیز آلوده می سازد و دیگری کلامیدیاپسیتاسی (CH.Psittaci) که فقط دامها را آلوده می سازد . گونه اخیر می تواند با سایر بیماریها از قبیل کراتوکونژنکتیویت (kratoconjunctivitis), ارتریت (arthritis) و پنومونی (pneumonia) همراه بوده ولی به ندرت در یک گله تواما دیده می شود .در سال 1950 برای اولین بار سقط جنین حاصل از کلامید یا به نام سقط انزوئوتیک (abortion enzootic) در اسکاتلند معرفی شد و سپس در سال 1958 در ایالات متحده و آنگاه در سال 1976 در آلبرتا و بالاخره در سال 1977 در اونتاریو گزارش شد. میزان‌ آلودگی کلامیدیایی در بز و گوسفند تقریبا یکسان گزارش می شود .
نشانه های درمانگاهی
از علایم این بیماری سقط جنین بوده است که معمولاً در اواخر دوران آبستنی رخ می دهد و نیز تولد بره ها و بزغاله های ضعیف از دیگر نشانه های این بیماری می باشد. باکتری اغلب جفت را گرفتار ساخته و پس از اینکه عارضه سقط رخ داد. در رحم باقی می ماند .پرده های جفت شفاف نبوده , کدر و قرمز رنگ می شوند و قوامی سفت و چرمی شکل پیدا می کنند . کوتیلدونها سفت و سخت و ضخیم شده و قابلیت انعطاف پذیری را از دست می دهد و فتوس ها به علت بزرگ شدن کبد و پر شدن محوطه داخل شکم از مایع , بادکرده به نظر می رسند تحقیقات نشان داده است که میزان شیوع سقط جنین میشها در گله آلوده 30 درصد و در بزها بیشتر است ولی قائدتاً میزان 5 الی 10 درصد را معمولی تلقی می نمایند .
راه انتقال
انتقال اولیه باکتری از قوچ به میش است ولی با اینحال منابع آلودگی جنینهای سقط شده جفت , ترشحات واژن و فضولات آلوده می باشد . باکتری از راه های استنشاق هوای آلوده و یا مصرف مواد الوده نظیر اب ‎غذا, وارد بدن دام شده و دام را الوده می سازد . میش سقط کرده ممکن است مادام العمر حامل باقی بماند و باکتری در روده و در بعضی از بافتهای لنفوئیدی نگهداری و حمل گرددد آلودگی با کلامیدیا به خصوص درهواس سرد می تواند بسیار شدید باشد.
تشخیص
با توجه به اینکه نشانه ها در گله مشخص می باشد ولی اغلب با نشانه های سقط جنین های حاصله از تب کیو (کوکسیلا) و ویبریوز مشابه بوده لذا برای تشخیص افتراقی بایستی به انجام تستهای آزمایشگاهی پرداخت برای این موضوع 3 نوع آزمایش بکار می رود :
1- آزمایش محتویات معده جنین و جفت و مشاهده میکروسکوپی باکتری
2- آزمایش بافتی جفت در محیط تخم مرغ جنین دار
3- آزمایش خون که در 2 مرحله انجام می شود ( در اوایل سقط و 2 الی 3 هفته بعد از مرحله اول ) در این آزمایش میزان آنتی بادی اندازه گیری می گیرند که تیتر آن در مرحله اول کمتر از مرحله دوم است. متذکر می گردد که اگر سقط جنین در سالهای متوالی رخ دهد. لازم است تشخیص افتراقی بین عوامل ایجاد کننده سقط از قبیل توکسوپلاسما ویبریو , کلامیدیا و کوکسیلا انجام گردد.
کنترل و پیشگیری :
اصولاً برای کنترل و پیشگیری بایستی نکات ذیل را مد نظر قرار داد.
جداسازی میشهای سقط کرده از سایر دامها.
جمع آوری و سوزاندن و یا دفن کردن جنین های سقط شدن و جفت های آلوده
ضد عفونی و یا شعله دادن آغل و جایگاه دامهای مبتلا
میشهای سقط کرده نبایستی تا زمانکیه علل مولد سقط از محیط حذف نشده است به بره های ماده متولد شده را شیر بدهند .
میشهای آبستن در روی زمین تغذیه نشوند
قوچ نباید از گله با سابقه سقط جنین خریداری گردد.
استفاده فوری از آنتی بیوتیکها هنگام رخداد سقط جنین صورت گیرد ( شروع درمان با استفاده آنتی بیوتیک تزریقی ( تتراسیکلین ها) و ادامه آن با آنتی بیوتیک خوراک به همراه مواد غذایی).
مراقبتهای بهداشتی ویژه از نظر انتقال عوامل سقط به انسان مانند استفاده از پوششهای محافظ در موقع ارتباط با دام یا دامداری و مواد آلوده اجتناب ورزیدن از خوردن شیر غیر پاستوریزه و یا پنیر دوری جستن زنان آبستن از گربه ها و یا دام های الوده , جنین های سقط شده و مواد آلوده باید مد نظر قرار گیرد.
درمان
از آنجاییکه کلامیدیا ها به کلرتتراسیکلین بسیار حساس اند لذا از این دارو به عنوان داروی پیشگیری کننده و درمانی استفاده می شود. مقدار مصرف به عنوان مقدار پیشگیری کننده در دوران ابستنی 80 میلی گرم برای هر راس میش در هر روز بمدت 3 هفته و مقدار درمانی در دام سقط کرده 2500 میلی گرم برای هر راس میش در هر روز برای مدت 3 هفته .
دستور العمل اجرایی پیرامون سقط جنین در گوسفندان
چنانچه در گله ای سقط جنین اتفاق افتاد لازم است به نکات ذیل توجه شود:
1- میشهایی که سقط جنین نموده اند از بقیه دامهای موجود در گله جدا شوند.
2- جنین های سقط شده و بره هایی که مرده متولد شده اند جمع آوری و برای ارسال به مرکز تشخیص آزمایشگاهی دامپزشکی سوزاندن و یا دفن کردن آنان آماده گردند به طوریکه در این مرحله مراقبت های بهداشتی از نظر دست کاری به مواد آلوده انجام گیرد و حتما از دستکش استفاده شده و شستشوی دستها هرگز فراموش نشود و همچنین زنان آبستن نباید در تماس با بره اندازی میشها قرار گیرند.
3- در مورد تشخیص احتمالی و راههای کنترلی لازم است با دامپزشک معالج مشورت کرده و در صورت لزوم نسبت به ارسال جنین و بره مرده زاییده شده و نیز دام سقط کرده به مرکز تشخیص آزمایشگاهی,‌اقدام شود.
نکته مورد توجه : هنگامی که جنین سقط شده به همراه برده مرده زا به آزمایشگاه تشخیص ارسال می گردد. میزان دقت تشخیص 4 برابر زمانی خواهد بود که فقط , فتوس سقط شده فرستاده می شود.
در اینجا در مورد 3 عامل عفونی ایجاد کننده سقط جنین که از معمولی ترین عوامل می باشند دستورهای اجرایی ارائه می گردد.
سقط جنین انزئوتیک (کلامیدیایی)
میشهای سقط داده شده را باید از سایر دامها برای مدت یک الی دو ماه جدا نگه داشت و چنانچه رخداد سقط جنین هنوز در گله وجود دارد این جداسازی را باید ادامه داد.
یک برنامه اجرایی واکسیناسیون در گله برای آینده تدوین نمود و در عین حال بایستی توجه داشت که میشهای سقط داده شده بر علیه این بیماری ایمن خواهند بود ولی اندسته از میشهایی که توسط میشهای سقط داده شده الوده شده اند, علیرغم واکسیناسیون انجام شده, در سال اینده مبتلا خواهند شد.
دامهای مبتلا را پس از مشورت با دامپزشک معالج, تحت درمان قرار داد.
توکسو پلاسموزیس
میشهای سقط داده شده به فوریت از میشهای آبستن جدا شوند.
مراقبت بهداشتی از نظر کنترل رفت و آمد گربه ها و آلودگیهای مواد غذایی دام با فضولات گربه ها شدیداً انجام پذیرد .
یک برنامه واکسیناسیون برای سال آینده تدوین گردد.
کامپیلو باکترفتوس
میشهای سقط داده شده از سایر دامها جدا شوند و باید توجه داشت که :
میشهای سقط داده شده برای سال اینده از سطح ایمنی بالایی برخوردارند .
تاکنون هیچ واکسن قابل مصرفی عرضه نشده است.
قابل توجه :هر چه تعداد نمونه های ارسالی به آزمایشگاه تشخیص بیشتر باشد, از نظر نزدیک شدن به نتیجه ارزشمند است ولی قبل از این کار لازم است با دامپزشک معالج راجع به سیستم مدیریت و تغذیه دام مشورت گردد زیرا علل مولد سقط, ممکن است از عوامل عفونی نبوده بلکه در این صورت به ازمایشگاه نیاز ندارد.