تشکیل گله و خانواده های تولید مثلی در شتر مرغ

در مزارع صنعتی شترمرغ ها در صورت اعمال مدیریت متمرکز یا نیمه متمرکز به صورت خانواده های ۹-۳ قطعه ای و در محلهای محصور شده ای به نام پن نگهداری می گردند.

---

تشکیل گله و خانواده های تولید مثلی در شتر مرغ
در مزارع صنعتی شترمرغ ها در صورت اعمال مدیریت متمرکز یا نیمه متمرکز به صورت خانواده های ۹-۳ قطعه ای و در محلهای محصور شده ای به نام پن نگهداری می گردند که هر پن یا فضای مولدها براساس ظرفیت می تواند بین ۸۰۰ الی ۵۰۰۰ مترمربع مساحت داشته باشد. گروه بندی شترمرغ ها به مزرعه دار این توانایی را می دهد تا به آسانی تغذیه و تولید شترمرغ ها را تحت کنترل داشته و بتواند با آمارگیری دقیق شترمرغ های نا بارور یا بی ارزش را شناسایی و به موقع از چرخه تولیدی حذف نماید علاوه بر اینکه این نحوة مدیریت امکان اعمال برنامه های تغذیه ای ویژه و برنامه های اصلاح نژادی را نیز در اختیار مزرعه دار قرار خواهد داد.
معمولترین ترکیب هر خانواده تولیدمثلی شامل یک جفت نر و دو ماده یا دو نر و سه ماده خواهد بود. البته با توجه به خوی طبیعی شترمرغ و توجه به اجتماعی بودن آنها توصیه
می گردد تا در صورت امکان افزایش تعداد پرندگان در هر گروه علاوه بر کاهش هزینه های ساخت و ساز به ازاء هر پرنده، با نزدیک کردن سیستم نگهداری به شرایط موجود
در حیات وحش حداکثر آرامش روانی را برای پرنده بوجود آوریم.
البته در هر صورت بایستی توجه داشت تا نسبت موجود به بین پرندگان نر و ماده به بهترین نحو حفظ گردد. تا شاهد عدم باروری و یا کاهش نطفه داری تخم های تولیدی نباشیم.در هر مزرعه موفقیت در امر تولید با معیارهای زیر سنجیده خواهد شد:
۱ – تعداد تخم های تولیدی
۲ – درصد باروری ۳ – درصد جوجه آوری ۴ – درصد ماندگاری جوجه ها
کنترل این مولفه ها و دقت در رفتارهای جفتگیری می توان نتیجه گرفت که آیا جفتهای انتخاب شده مناسب یکدیگر هستند یا خیر.
جفتگیری و لقاح
شترمرغ ماده در سن ۳-۲ سالگی و شترمرغ نر در سن ۴-۳ سالگی به بلوغ جنسی کامل می رسند و در صورتیکه در شرایط مناسب و با امکانات کافی پرورش داده شوند تا بیش از ۴۰ سال باروری خود را حفظ خواهد کرد.در فصل جفتگیری شترمرغ های نر و ماده با علائم خاصی تمایل خود را به جفتگیری نشان می دهند که در نرها این علائم شامل قرمزی نوک و ساق پا و در ماده ها بروز رفتارهایی خاص مانند بال زدن با بالهایی افتاده، نوک زدن و افتادگی سر می باشد.
در زمان رقص جفتگیری شترمرغ نر بر روی زانو نشسته و با باز نمودن بالها و به حرکت در آوردن آنها از یکسو به سوی دیگر و همچنین تکان دادن گردن ماده را به جفتگیری دعوت می نماید و در این هنگام شترمرغ ماده با خوابیدن بر روی زمین و مالیدن گردن و سر خود به خاک تمایل خود را به دعوت شترمرغ نر اعلام می دارد، در این هنگام شترمرغ نر پای چپ خود را نزدیک شترمرغ ماده گذاشته و پای راست خود را دور کمر آن قرار می دهد و سپس آلت نرینه خود را وارد کلوآک ماده می نماید.
عملیات جفتگیری عموماً در صبح و یا بعدازظهر انجام گرفته و معمولاً ۳-۱ دقیقه به طول می انجامد.
طول فصل جفتگیری و تولیدمثل به طور معمول شش ماه و از اواسط اسفند تا اواسط شهریور می باشد که البته این مدت با توجه به آب و هوای منطقه و طول مدت گرما، نوع مدیریت و جیرة مصرفی می تواند افزایش یابد و در این مدت هر شترمرغ ماده می تواند بطور متوسط ۷۰-۴۰ تخم تولید نماید (در برخی موارد میزان تولید تخم به ازاء هر ماده حتی به بیش از ۱۰۰ عدد نیز می رسد.)
البته باید توجه داشت که بدون توجه به نوع آب و هوا و سایر عوامل ذکر شده، بهتر آن است که پس از یکدوره ۹-۶ ماهه تولید یکدوره کوتاه مدت حداقل سه ماهه را جهت استراحت پس از تولید و تمدید قوای جسمی شترمرغ نر و ماده در نظر گرفته و در این مدت با استفاده از تمهیدات ویژه مانند تغییرات اعمالی در جیره تولید تخم و جفتگیری را متوقف نموده و پس از جداسازی حبس نر و ماده و اعمال برنامه های تغذیه ای ویژه فصل استراحت اقدام به آماده سازی پرندگان جهت فصل تولید آینده نماییم که مطمئناً این امر علاوه بر افزایش کیفیت و کمیت تولیدات فصل آینده نقش به سزائی را در افزایش طول عمر تولیدی پرنده ایفا خواهد نمود بدین ترتیب دور از حقیقت نخواهد بود اگر عنوان کنیم که اعمال یک برنامه مدیریتی و تغذیه ای صحیح و علمی در فصل استراحت اهمیتی کمتر از فصل تولید نخواهد داشت ونحوه عملکرد ما در این دوره کوتاه تضمین کننده کیفیت و کمیت تولید در فصل تولیدی بعدی خواهد بود.
علاوه بر اینکه جدایی در هنگام استراحت باعث آرامش روانی پرنده و اشتیاق بیشتر در جفتگیری در فصل آینده خواهد داشت و همچنین این کنترل ها باعث همزمانی در تولید پرندگان و در نتیجه اعمال مدیریت بهتر و کاهش هزینه می گردد.
جایگاه های تولید مثلی
با توجه به رفتارشناسی این پرنده و همچنین طولانی بودن عمر تولیدی شترمرغ می توان نتیجه گرفت که نوع طراحی در ساخت و ساز مزارع و میزان فضای اختصاص داده شده به هر پرنده نقش بسیار مهمی را در افزایش یا کاهش کمیت و کیفیت تولید و همچنین سالهای ماندگاری یک پرنده در گلة تولیدی خواهد داشت.
از آنجا که شترمرغ هنوز دارای خصوصیات طبیعی خود بوده و به طور کامل اهلی و رام نشده است این مسئله حائز اهمیت می باشد که در طراحی مزارع حداکثر نزدیکی و شباهت در محیط پرورشی احداثی و آنچه در طبیعت و حیات وحش شاهد هستیم بوجود آید که این امر تاثیر به سزایی را در آرامش روانی پرنده خواهد داشت.
طبق مطالعات بعمل آمده حداقل فضای مورد نیاز جهت نگهداری و پرورش هر قطعه شترمرغ معادل ۳۰۰-۲۰۰ مترمربع می باشد که ۱۰-۸ متر از این مساحت جهت محافظت پرنده از آب و هوای نامساعد و باران و برف و همچنین وزش باد بایستی مسقف گردد. در نتیجه ما جهت نگهداری هر خانواده ۵-۳ عضوی شترمرغ نیازمند ۱۵۰۰-۹۰۰ متر فضای گردشگاه و حدود ۵۰-۲۴ مترمربع فضای مسقف می باشیم که این فضا یا به اصطلاح پن بایستی توسط حصاری به ارتفاع ۲-۵/۱ متر محصور گردد.
جدا کردن پنهای تولیدمثلی از یکدیگر بوسیلة راهروهایی به عرض ۲-۱ متر می تواند در جلوگیری از مبارزات نرهای گروه های گوناگون موثر واقع گردد.
همچنین اگر مزرعه دارای امکانات لازم است می توان با گشت گیاهان درختچه ها و درختان مناسب در میان این راهروها علاوه بر ایجاد فضایی طبیعی و روح انگیز موجب آرامش بیشتر پرندگان و تاثیر مثبت در تولید می گردد.
پس از آماده سازی پنها و رها سازی پرندگان و پیش از شروع تولید بهتر است یک گودال ساده به ابعاد ۴/۱-۲ متر و عمق تقریبی ۲۰ سانتی متر جهت تهیة مکانی مناسب برای تخمگذاری حفر گردد و با ریختن ماسه یا شن در کف آن مکانی نرم و مناسب را جهت تخمگذاری بوجود آورد.
جوجه کشی
الف)طبیعی :
در حیات وحش هر شترمرغ پس از گذاشتن ۱۸-۱۲ عدد تخم اصطلاحاً روی آنها خوابیده و مبادرت به جوجه کشی می نماید. با توجه به مسئله استتار و اهمیت آن در طبیعت محافظت از تخمهای گذاشته شده در طول روز به عهدة شترمرغ ماده و در شب به عهدشترمرغ نر است و ناگفته پیداست که رنگ خاکستری پرندة ماده و همگونی آن با رنگ خاک و همچنین رنگ سیاه جنس نر در شب در این تقسیم کار موثر می باشد.پس از گذشت ۴۵-۴۲ روز از زمان اولین تخمگذاری ما شاهد بیرون آمدن جوجه ها از تخم خواهیم بود توجه داشته باشید که اجازه دادن به شترمرغ های ماده جهت خوابیدن بر روی تخمها در انتهای فصل تولید و انجام جوجه کشی طبیعی موجب رغبت بیشتر پرنده جهت تخمگذاری در فصل آینده و همچنین افزایش کیفیت و کمیت تخمهای تولیدی در فصول آینده خواهد شد.
ب) مصنوعی:
در مزارع صنعتی جهت بدست آوردن حداکثر جوجه از هر شترمرغ ماده اقدام به جمع آوری تخمها و جوجه کشی طبیعی می گردد که بدین ترتیب میزان جوجه های استحصالی به ازاء هر پرنده ماده تقریباً ۳-۲ برابر حالت طبیعی خواهد بود.
جهت انجام جوجه کشی مصنوعی نیاز اجرائی به تمهیدات ویژه ای می باشد که از آن جمله می توان به ساخت یک بنای جوجه کشی با تمامی مکانهای مورد نیاز و همچنین خرید و نصب دستگاههای مناسب می باشد.
اولین گام جهت شروع جوجه کشی جمع آوری و نگهداری تخمها می باشد. بایستی توجه داشت که تخمها با نهایت وقت جمع آوری گردیده و پس از تمیز کردن و ضدعفونی آنها را در انبار تخم قرار دهیم. توجه داشته باشید مکان مورد نظر جهت نگهداری تخمها بایستی دارای شرایط کاملاً بهداشتی بوده و دارای دما و دما و رطوبت کنترل شده باشد.
معمولاً دمای۲۰ -۱۵ درجه سانتیگراد جهت انبارداری تخم مناسب می باشد که البته این دو فاکتور می توانند با توجه به خصوصیات فیزیکی تخمها منجمله ضخامت پوسته و اندازه تخم و همچنین مدت انبارداری و در مقاطع زمانی مختلف فصل تولید متفاوت باشد، اما فاکتورهایی که در کلیة حالات ثابت می باشد موارد مربوط به بهداشت محل، رعایت کامل مسائل ایمنی، جلوگیری از ورود هر گونه موجودات اعم از حشرات، جوندگان و … به محل نگهداری و مواردی از این قبیل می باشد. در یک حالت طبیعی بایستی در طول روز حدود ۴ بار چرخانده شوند که این امر به تبادلات غذایی بین سفیده و جنین و تبادلات کاری بین محیط خارج و داخل تخم کمک می نماید و پس از گذشت حداکثر ۱۰-۸ روز از ورود تخمها به انبار آنها را جهت شروع مرحله جوجه کشی به دستگاههای ستر وارد نمود. توجه داشته باشید که پس از گذشت این مدت و در صورت نگهداری بیش از حد تخمها در انبار این امر می تواند منجر به کاهش قدرت جوجه در آوری تخمها و در مواردی مرگ جنین گردد.
جهت اخذ بهترین نتیجه و درصد درآوری مطلوب همیشه نکات زیر را مد نظر داشته و نسبت به اعمال آنها نهایت دقت را به عمل آورید:
۱ ) جمع آوری و حمل و نقل دقیق تخمها
۲ ) دقت در انبارداری تخمها در شرایط مطلوب ۳ ) دقت کافی در ضدعفونی تخمها جهت پیشگیری از آلودگی های احتمالی ۴ ) چرخاندن تخمها ۵ ) اعمال رطوبت و دمای مطلوب در هنگام انبارداری و در دستگاهها ۶ ) اطمینان از عملکرد مطلوب دستگاههاو کنترل مداوم آنها در طول مدت جوجه کشی
پس از قراردادن تخمها در دستگاههای ستر رطوبت و دمای دستگاه بر روی حالت مطلوب تنظیم می گردد که این در مورد دمای لازم معادل ۶/۳۷ – ۶/۳۵ درجه سانتی گراد و میزان رطوبت مطلوب معادل ۲۲-۱۶ % می باشد که باز هم بایستی توجه داشت تمامی این اعداد با توجه به خصوصیات فیزیکی و ظاهری تخمها مانند ضخامت پوسته، اندازه، تعداد و اندازه سوراخهای موجود روی تخم و همچنین تعداد تخمهای موجود در دستگاهها می توانند تغییر کنند.
تخمها حدود ۴۰-۳۸ روز در دستگاه ستر قرار گرفته و پس از گذشت این مدت و نزدیک شدن به انتهای مراحل رشد جنین چرخش تخمها در درون دستگاه متوقف شده و پس از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی داخل تخم آنها را به دستگاه هچر منتقل کرده و منتظر شکستن پوستة خارجی و خروج جوجه از تخم می گردیم.بعد از گذشت حدود ۴۲ روز از زمان جوجه کشی تخمها حدود ۱۵-۱۱% افت وزن خواهند داشت و در نتیجه کنترل وزن تخمها در طول دوره جوجه کشی می تواند به پیش بینی مراحل جوجه کشی کمک نماید.
در ادامه جهت کسب بهترین نتیجه در امر جوجه کشی موارد زیر را به دقت تحت کنترل داشته و اعمال نمایید:
۱ – نگهداری تخمها در دما و رطوبت مناسب و در شرایط بهداشتی کامل
۲ – قراردادن تخمها در اتاق پیشگرم جهت گرم کردن اولیة تخمها پیش از ورود به ستر ۳ – کنترل دقیق دستگاهها از لحاظ کارکرد و دما و رطوبت مناسب ۴ – ضدعفونی دقیق و کامل دستگاهها پیش از ورود تخمها ۵ – کنترل دقیق دما و رطوبت در طول دورة جوجه کشی و جلوگیری از نوسان شدید دو فاکتور مذکور ۶ – وزن کشی دقیق و مستمر در طول دوره جوجه کشی جهت اطلاع از روند جوجه کشی ۷ – انجام کندل در روزی ۱۴ و ۳۲ جوجه کشی جهت اطلاع از روند رشد جنین ۸ – توقف چرخش تخمها پس از روی ۳۸ ۹ – انتقال تخمها به هچر و کنترل روند هچ ۱۰ – ضدعفونی کامل بند ناف جوجه ها و انتقال به اتاق پس هچ و انجام مراقبتهای اولیه پیش از انتقال آنها به سالن اصلی ۱۱ – تهویه و حرارت مناسب در سالن و دستگاهها
پس از گذشت روز ۳۸ بایستی تخمها تحت کنترل دقیق قرار گیرند تا روند نوک زدن جوجه ها به کیسة هوایی دقیقاً کنترل گردد زیرا پس از طی این مدت و با اتمام اکسیژن موجود در تخم، جوجه ها با نوک زدن به کیسة هوایی اکسیژن مورد نیاز را تا زمان خروج از تخم تامین می کنند و گاهی ضعف ذاتی جوجه ها و یا قرارگیری ناصحیح جوجه ها در تخم مانند برگشتگی احتمالی یا وضعیت نامطلوب پا و سر مانع از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی می گردد که ادامه این وضع می تواند منجر به خفگی جوجه ها در تخم گردد لذا اطلاع از این حالات و کمک به موقع به جوجه ها می تواند مانع از مرگ آنها گردد.
۱۲ – تامین و در دسترس گذاشتن کلیه قطعات یدکی نظیر فیوزها، المنتها، رطوبت سنجها و …
مراقبتهای ویژه پس از هچ
پس از تخم در آمدن جوجه ها حدود ۶-۴ ساعت در دستگاه هچری باقیمانده تا به خوبی خشک شوند و پس از طی این مدت و به محض سرپا ایستادن جوجه ها آنها را به جایگاه مخصوص جوجه ها منتقل می کنیم.بهتر است سالن مخصوص جوجه ها دارای مشخصات زیر باشد:
۱- دیوارها تا سقف کاشی کاری شده باشند.
۲- کف سیمان زبر. ۳- بستر با ماسه بادی آماده شده باشد. ۴ – دارای نورگیر و پنجره کافی باشد. ۵ – هواکشهای دمنده و مکنده جهت تهویه مناسب. ۶ – دارای سیستم حرارتی کلی بعلاوه لامپهای حرارتی بعنوان مادر مصنوعی. ۷- آبخوری و دانخوریهای مناسب.
توجه داشته باشید که پیش از ورود جوجه ها بایستی سالن به طور کامل ضدعفونی شده و درجه حرارت در حدود ۳۵-۳۰ درجه سانتی گراد تنظیم شود سپس آبخوری و دانخوری ها شسته و ضدعفونی شده و در جاهای مخصوص خود قرار گیرند.
درجه حرارت سالن باید در هفته حدود ۳-۲ درجه کاهش یافته تا در نهایت به درجه هوای محیط طبیعی برسد.
در هنگام انتخاب دستگاههای حرارتی بایستی توجه داشت سیستمی انتخاب گردد که علاوه بر دارا بودن ضریب ایمنی بالا حتی المقدور اکسیژن لازم را از هوای خارج سالن تامین کرده و دی اکسید کربن تولیدی نیز به خارج از سالن هدایت گردد. همچنین برتری با سیستمهایی به روش تابش مستقیم باعث ایجاد گرما در اجسام می گردند. زیرا این سیستمها علاوه بر کاهش هزینه های طراحی نصب اجرا و نگهداری و استهلاک پایین هزینه های جاری کمتری نیز داشته و علاوه بر اینها باعث انتشار گرما در سطوح پایین سالن شده و با گرم کردن کف سالن و بستر علاوه بر ایجاد راحتی بیشتر برای جوجه ها از رشد قارچها و عوامل بیماری زا و همچنین ایجاد رطوبت در بستر و پیامدهای ناشی از آن جلوگیری می نماید که این امر در بازدهی و رشد و سلامت جوجه بسیار موثر می باشد.
انتقال جوجه به سالن پرورش
پس از رشد اولیه جوجه ها و انتقال آنها به سالن پرورش، مراحل اصلی شروع می گردد. حرکت و دویدن برای رشد و تقویت استخوانها و ماهیچه های جوجه شترمرغ ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین ایجاد گردشگاه برای جوجه ها نه تنها باعث کاهش استرس در جوجه ها می گردد بلکه از دفرمه شدن پا نیز جلوگیری می نماید.
فضای لازم برای جوجه ها در سنین گوناگون متفاوت است اما حداقل فضای لازم برای جوجه های کوچک ۲۵/۰ متر بوده که در سه ماهگی به ۲ متر افزایش می یابد. جوجه ها بایستی فضای لازم جهت گردش در زیر نور آفتاب و هوای آزاد را داشته باشند زیرا در سنین پایین وجود ویتامین D3 جهت رشد و توسعه استخوانها بسیار ضروری می باشد و یکی از منابع طبیعی این ویتامین نور خورشید می باشد.
در هنگام استفاده از بستر بایستی دقت داشت که مناسبترین نوع مواد موادی که موجب به حداقل رساندن خطر عفونتها و جلوگیری از یبوست و بروز صدمات پا می گردد. البته بایستی توجه داشت که استفاده از بسترهایی نظیر شن و ماسه در حالات عادی بهترین گزینه است اما در صورتیکه پرورش دهندگان نتوانند مدت زمان زیادی را با جوجه ها صرف نمایند ترجیحاً بایستی پوششی مثل بتون، حصیر یا موادی از این قبیل را انتخاب نمایند تا خطر بلع و بروز انباشتگی و یا یبوست کاهش پیدا کند. همچنین در هر صورت بایستی کاملاً دقت داشت که وجود هر گونه اشیاء خارجی مثل چوب، میخ، سیم و … می توانند توسط پرنده بلع و موجبات صدمات جدی و گاهی مرگ را بوجود آوردند.
در طول دوره پرورش بایستی دقت داشت که جوجه ها به طور دقیق و کامل تحت مراقبت قرار گیرند و کلیه حالات و موارد غیرمعمول ثبت گردند. ممکن است در یک گله جوجه هایی مشاهده گردند که علاقه ای به راه رفتن و خوردن و آشامیدن ندارد در اینصورت قرار دادن جوجه شترمرغ های مسن تر در کنار جوجه های جوان در رفع این مشکل کمک خواهد کرد.
همچنین بایستی کلیه جوجه های تولیدی را بوسیله پلاک گذاری و شماره زنی مشخص نموده و جهت هر جوجه فرم ثبت مشخصات خاصی تهیه نمود و کلیه موارد را از جمله وزن جوجه در ابتدای دورة پرورش، بیماریهای احتمالی درمان احتمالی و نوع درمان و داروهای مصرفی، مشاهدات روزانه و کلیه مشاهدات در آنها ثبت گردند زیرا این اطلاعات امکان خوبی را جهت تشخیص به موقع مشکلات و پیدا کردن راه های مقابله با آنها در اختیار پرورش دهنده قرار می دهند.
در هفته های ابتدائی پرورش و در صورت استفاده از منابع حرارتی تابشی مانند مادرهای مصنوعی برقی و لامپهای حرارتی بایستی توجه داشت که سرد بودن محیط سبب تجمع جوجه های جوان در زیر این لامپها شده و در اینصورت احتمال خفگی و صدمه جوجه های زیرین زیاد خواهد بود لذا در اینگونه موارد با افزایش دمای محیط و کنترل کردن جوجه ها بایستی از بروز این مسائل جلوگیری نمود.
در مورد خوراک دهی و آبدهی جوجه ها بایستی دقت داشت که همیشه آب و غذای کافی و تازه در اختیار جوجه ها قرار گیرد و از قرار دادن آب و غذای مانده در ظرفهای ویژه اجتناب نمود زیرا این عمل می تواند موجب رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مضر در خوراک شده و باعث مسمومیت گردند.جهت جلوگیری از این مسئله بایستی آب و غذا کاملاً کنترل شده و در صورت وجود آلودگی سریعاً اقدام به تعویض آنها نمود.جوجه های شترمرغ تا سن سه ماهگی دارای حساسیت ویژه ای می باشند اما پس از گذر از این سن جوجه ها بسیار مقاوم شده و در مقابل عوامل نامساعد محیطی حساسیت کمی از خود نشان می دهند.
در یک مزرعه موفق که برنامه های تغذیه مدیریت و اصلاح نژادی را به خوبی رعایت می کند تولید جوجه های خوب از اهمیت ویژه ای برخودار می باشد. یک مزرعه دار خوب پس از رشد اولیه جوجه ها آنها را به دقت مورد بررسی قرار داده و با توجه به برنامه های اصلاح نژادی مزرعه خود اقدام به تفکیک جوجه های تولیدی در دو گروه متفاوت می نماید. گروه اول جوجه هایی هستند که جهت ادامه روند تولید و اصلاح نژاد و جایگزینی در گله مادر انتخاب می گردند که این گروه شامل جوجه هایی با کیفیت بسیار بالا و از پد ران و مادرانی دارای تولید مناسب خواهند بود.
گروه دوم جوجه هایی هستند که جهت پروار و نهایتاً تولید گوشت و پوست وارد برنامه های کشتاری خواهند شد.
در این صورت جوجه های گروه اول تا سن بلوغ و پس از آن بطور کامل مورد نظارت و بررسی قرار گرفته و از هر جهت کنترل می گردند تا بالاترین کیفیت وارد چرخه تولیدی گردند. اما جوجه های گروه دوم تنها از حیث سرعت رشد و وزن دهی مناسب مورد توجه می باشند.
به طور معمول جوجه ها ۱۲-۹ ماهگی به وزن ۱۲۰-۹۰ کیلو رسیده و در این هنگام آماده کشتار می گردند.
شایان ذکر است که در برخی موارد، بعضی از مزرعه دارها اقدام به کشتار پرندگان در سنین پایین و بصورت نیمچه می نمایند که در این حالت حتی پرندگانی در سن سه چهار ماهگی نیز کشتار می گردند و تبعاً در این حالت گوشت گرانتری خواهند داشت.
در صورت داشتن گله پرواری بایستی توجه داشت که بروز برخی بیماریها می تواند باعث بروز کندی در وزن گیری و کاهش پتانسیل تولید پرندگان گردد که در اینصورت تولید در این پرندگان دارای توجیه اقتصادی نبوده و همچنین گوشت آنها به دلیل توسعه ناقص ماهیچه ها دارای کیفیت مطلوب نخواهد بود علاوه بر اینکه رعایت نکردن برخی مسائل ایمنی می تواند موجب آسیب دیدگی پرنده گردد که در اینصورت نیز پوست استحصالی از پرندگان آسیب دیده افت ارزش بسیار زیادی را خواهند داشت. لذا برای رسیدن به بهترین بازدهی اقتصادی بایستی رعایت کامل مسائل مدیریتی، بهداشتی و ایمنی همراه با تغذیه مناسب توامان مد نظر قرار گیرند.
تشکیل گله و خانواده های تولید مثلی
در مزارع صنعتی شترمرغ ها در صورت اعمال مدیریت متمرک یا نیمه متمرکز به صورت خانواده های ۹-۳ قطعه ای و در محلهای محصور شده ای به نام پن نگهداری می گردند که هر پن یا فضای مولدها براساس ظرفیت می تواند بین ۸۰۰ الی ۵۰۰۰ مترمربع مساحت داشته باشد. گروه بندی شترمرغ ها به مزرعه دار این توانایی را می دهد تا به آسانی تغذیه و تولید شترمرغ ها را تحت کنترل داشته و بتواند با آمارگیری دقیق شترمرغ های نا بارور یا بی ارزش را شناسایی و به موقع از چرخه تولیدی حذف نماید علاوه بر اینکه این نحوة مدیریت امکان اعمال برنامه های تغذیه ای ویژه و برنامه های اصلاح نژادی را نیز در اختیار مزرعه دار قرار خواهد داد.معمولترین ترکیب هر خانواده تولیدمثلی شامل یک جفت نر و دو ماده یا دو نر و سه ماده خواهد بود. البته با توجه به خوی طبیعی شترمرغ و توجه به اجتماعی بودن آنها توصیه می گردد تا در صورت امکان افزایش تعداد پرندگان در هر گروه علاوه بر کاهش هزینه های ساخت و ساز به ازاء هر پرنده، با نزدیک کردن سیستم نگهداری به شرایط موجود در حیات وحش حداکثر آرامش روانی را برای پرنده بوجود آوریم.البته در هر صورت بایستی توجه داشت تا نسبت موجود به بین پرندگان نر و ماده به بهترین نحو حفظ گردد. تا شاهد عدم باروری و یا کاهش نطفه داری تخم های تولیدی نباشیم.در هر مزرعه موفقیت در امر تولید با معیارهای زیر سنجیده خواهد شد:۱ – تعداد تخم های تولیدی۲ – درصد باروری ۳ – درصد جوجه آوری ۴ – درصد ماندگاری جوجه هاکنترل این مولفه ها و دقت در رفتارهای جفتگیری می توان نتیجه گرفت که آیا جفتهای انتخاب شده مناسب یکدیگر هستند یا خیر.جفتگیری و لقاح
شترمرغ ماده در سن ۳-۲ سالگی و شترمرغ نر در سن ۴-۳ سالگی به بلوغ جنسی کامل می رسند و در صورتیکه در شرایط مناسب و با امکانات کافی پرورش داده شوند تا بیش از ۴۰ سال باروری خود را حفظ خواهد کرد.در فصل جفتگیری شترمرغ های نر و ماده با علائم خاصی تمایل خود را به جفتگیری نشان می دهند که در نرها این علائم شامل قرمزی نوک و ساق پا و در ماده ها بروز رفتارهایی خاص مانند بال زدن با بالهایی افتاده، نوک زدن و افتادگی سر می باشد.در زمان رقص جفتگیری شترمرغ نر بر روی زانو نشسته و با باز نمودن بالها و به حرکت در آوردن آنها از یکسو به سوی دیگر و همچنین تکان دادن گردن ماده را به جفتگیری دعوت می نماید و در این هنگام شترمرغ ماده با خوابیدن بر روی زمین و مالیدن گردن و سر خود به خاک تمایل خود را به دعوت شترمرغ نر اعلام می دارد، در این هنگام شترمرغ نر پای چپ خود را نزدیک شترمرغ ماده گذاشته و پای راست خود را دور کمر آن قرار می دهد و سپس آلت نرینه خود را وارد کلوآک ماده می نماید. عملیات جفتگیری عموماً در صبح و یا بعدازظهر انجام گرفته و معمولاً ۳-۱ دقیقه به طول می انجامد. طول فصل جفتگیری و تولیدمثل به طور معمول شش ماه و از اواسط اسفند تا اواسط شهریور می باشد که البته این مدت با توجه به آب و هوای منطقه و طول مدت گرما، نوع مدیریت و جیرة مصرفی می تواند افزایش یابد و در این مدت هر شترمرغ ماده می تواند بطور متوسط ۷۰-۴۰ تخم تولید نماید (در برخی موارد میزان تولید تخم به ازاء هر ماده حتی به بیش از ۱۰۰ عدد نیز می رسد.) البته باید توجه داشت که بدون توجه به نوع آب و هوا و سایر عوامل ذکر شده، بهتر آن است که پس از یکدوره ۹-۶ ماهه تولید یکدوره کوتاه مدت حداقل سه ماهه را جهت استراحت پس از تولید و تمدید قوای جسمی شترمرغ نر و ماده در نظر گرفته و در این مدت با استفاده از تمهیدات ویژه مانند تغییرات اعمالی در جیره تولید تخم و جفتگیری را متوقف نموده و پس از جداسازی حبس نر و ماده و اعمال برنامه های تغذیه ای ویژه فصل استراحت اقدام به آماده سازی پرندگان جهت فصل تولید آینده نماییم که مطمئناً این امر علاوه بر افزایش کیفیت و کمیت تولیدات فصل آینده نقش به سزائی را در افزایش طول عمر تولیدی پرنده ایفا خواهد نمود بدین ترتیب دور از حقیقت نخواهد بود اگر عنوان کنیم که اعمال یک برنامه مدیریتی و تغذیه ای صحیح و علمی در فصل استراحت اهمیتی کمتر از فصل تولید نخواهد داشت ونحوه عملکرد ما در این دوره کوتاه تضمین کننده کیفیت و کمیت تولید در فصل تولیدی بعدی خواهد بود. علاوه بر اینکه جدایی در هنگام استراحت باعث آرامش روانی پرنده و اشتیاق بیشتر در جفتگیری در فصل آینده خواهد داشت و همچنین این کنترل ها باعث همزمانی در تولید پرندگان و در نتیجه اعمال مدیریت بهتر و کاهش هزینه می گردد.
جایگاه های تولید مثلی
با توجه به رفتارشناسی این پرنده و همچنین طولانی بودن عمر تولیدی شترمرغ می توان نتیجه گرفت که نوع طراحی در ساخت و ساز مزارع و میزان فضای اختصاص داده شده به هر پرنده نقش بسیار مهمی را در افزایش یا کاهش کمیت و کیفیت تولید و همچنین سالهای ماندگاری یک پرنده در گلة تولیدی خواهد داشت. از آنجا که شترمرغ هنوز دارای خصوصیات طبیعی خود بوده و به طور کامل اهلی و رام نشده است این مسئله حائز اهمیت می باشد که در طراحی مزارع حداکثر نزدیکی و شباهت در محیط پرورشی احداثی و آنچه در طبیعت و حیات وحش شاهد هستیم بوجود آید که این امر تاثیر به سزایی را در آرامش روانی پرنده خواهد داشت. طبق مطالعات بعمل آمده حداقل فضای مورد نیاز جهت نگهداری و پرورش هر قطعه شترمرغ معادل ۳۰۰-۲۰۰ مترمربع می باشد که ۱۰-۸ متر از این مساحت جهت محافظت پرنده از آب و هوای نامساعد و باران و برف و همچنین وزش باد بایستی مسقف گردد. در نتیجه ما جهت نگهداری هر خانواده ۵-۳ عضوی شترمرغ نیازمند ۱۵۰۰-۹۰۰ متر فضای گردشگاه و حدود ۵۰-۲۴ مترمربع فضای مسقف می باشیم که این فضا یا به اصطلاح پن بایستی توسط حصاری به ارتفاع ۲-۵/۱ متر محصور گردد. جدا کردن پنهای تولیدمثلی از یکدیگر بوسیلة راهروهایی به عرض ۲-۱ متر می تواند در جلوگیری از مبارزات نرهای گروه های گوناگون موثر واقع گردد. همچنین اگر مزرعه دارای امکانات لازم است می توان با گشت گیاهان درختچه ها و درختان مناسب در میان این راهروها علاوه بر ایجاد فضایی طبیعی و روح انگیز موجب آرامش بیشتر پرندگان و تاثیر مثبت در تولید می گردد. پس از آماده سازی پنها و رها سازی پرندگان و پیش از شروع تولید بهتر است یک گودال ساده به ابعاد ۴/۱-۲ متر و عمق تقریبی ۲۰ سانتی متر جهت تهیة مکانی مناسب برای تخمگذاری حفر گردد و با ریختن ماسه یا شن در کف آن مکانی نرم و مناسب را جهت تخمگذاری بوجود آورد.جوجه کشی
الف)طبیعی : در حیات وحش هر شترمرغ پس از گذاشتن ۱۸-۱۲ عدد تخم اصطلاحاً روی آنها خوابیده و مبادرت به جوجه کشی می نماید. با توجه به مسئله استتار و اهمیت آن در طبیعت محافظت از تخمهای گذاشته شده در طول روز به عهدة شترمرغ ماده و در شب به عهدشترمرغ نر است و ناگفته پیداست که رنگ خاکستری پرندة ماده و همگونی آن با رنگ خاک و همچنین رنگ سیاه جنس نر در شب در این تقسیم کار موثر می باشد.پس از گذشت ۴۵-۴۲ روز از زمان اولین تخمگذاری ما شاهد بیرون آمدن جوجه ها از تخم خواهیم بود توجه داشته باشید که اجازه دادن به شترمرغ های ماده جهت خوابیدن بر روی تخمها در انتهای فصل تولید و انجام جوجه کشی طبیعی موجب رغبت بیشتر پرنده جهت تخمگذاری در فصل آینده و همچنین افزایش کیفیت و کمیت تخمهای تولیدی در فصول آینده خواهد شد.
ب) مصنوعی: در مزارع صنعتی جهت بدست آوردن حداکثر جوجه از هر شترمرغ ماده اقدام به جمع آوری تخمها و جوجه کشی طبیعی می گردد که بدین ترتیب میزان جوجه های استحصالی به ازاء هر پرنده ماده تقریباً ۳-۲ برابر حالت طبیعی خواهد بود. جهت انجام جوجه کشی مصنوعی نیاز اجرائی به تمهیدات ویژه ای می باشد که از آن جمله می توان به ساخت یک بنای جوجه کشی با تمامی مکانهای مورد نیاز و همچنین خرید و نصب دستگاههای مناسب می باشد. اولین گام جهت شروع جوجه کشی جمع آوری و نگهداری تخمها می باشد. بایستی توجه داشت که تخمها با نهایت وقت جمع آوری گردیده و پس از تمیز کردن و ضدعفونی آنها را در انبار تخم قرار دهیم. توجه داشته باشید مکان مورد نظر جهت نگهداری تخمها بایستی دارای شرایط کاملاً بهداشتی بوده و دارای دما و دما و رطوبت کنترل شده باشد. معمولاً دمای۲۰ -۱۵ درجه سانتیگراد جهت انبارداری تخم مناسب می باشد که البته این دو فاکتور می توانند با توجه به خصوصیات فیزیکی تخمها منجمله ضخامت پوسته و اندازه تخم و همچنین مدت انبارداری و در مقاطع زمانی مختلف فصل تولید متفاوت باشد، اما فاکتورهایی که در کلیة حالات ثابت می باشد موارد مربوط به بهداشت محل، رعایت کامل مسائل ایمنی، جلوگیری از ورود هر گونه موجودات اعم از حشرات، جوندگان و … به محل نگهداری و مواردی از این قبیل می باشد. در یک حالت طبیعی بایستی در طول روز حدود ۴ بار چرخانده شوند که این امر به تبادلات غذایی بین سفیده و جنین و تبادلات کاری بین محیط خارج و داخل تخم کمک می نماید و پس از گذشت حداکثر ۱۰-۸ روز از ورود تخمها به انبار آنها را جهت شروع مرحله جوجه کشی به دستگاههای ستر وارد نمود. توجه داشته باشید که پس از گذشت این مدت و در صورت نگهداری بیش از حد تخمها در انبار این امر می تواند منجر به کاهش قدرت جوجه در آوری تخمها و در مواردی مرگ جنین گردد. جهت اخذ بهترین نتیجه و درصد درآوری مطلوب همیشه نکات زیر را مد نظر داشته و نسبت به اعمال آنها نهایت دقت را به عمل آورید:۱ ) جمع آوری و حمل و نقل دقیق تخمها
۲ ) دقت در انبارداری تخمها در شرایط مطلوب ۳ ) دقت کافی در ضدعفونی تخمها جهت پیشگیری از آلودگی های احتمالی ۴ ) چرخاندن تخمها ۵ ) اعمال رطوبت و دمای مطلوب در هنگام انبارداری و در دستگاهها ۶ ) اطمینان از عملکرد مطلوب دستگاههاو کنترل مداوم آنها در طول مدت جوجه کشیپس از قراردادن تخمها در دستگاههای ستر رطوبت و دمای دستگاه بر روی حالت مطلوب تنظیم می گردد که این در مورد دمای لازم معادل ۶/۳۷ – ۶/۳۵ درجه سانتی گراد و میزان رطوبت مطلوب معادل ۲۲-۱۶ % می باشد که باز هم بایستی توجه داشت تمامی این اعداد با توجه به خصوصیات فیزیکی و ظاهری تخمها مانند ضخامت پوسته، اندازه، تعداد و اندازه سوراخهای موجود روی تخم و همچنین تعداد تخمهای موجود در دستگاهها می توانند تغییر کنند. تخمها حدود ۴۰-۳۸ روز در دستگاه ستر قرار گرفته و پس از گذشت این مدت و نزدیک شدن به انتهای مراحل رشد جنین چرخش تخمها در درون دستگاه متوقف شده و پس از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی داخل تخم آنها را به دستگاه هچر منتقل کرده و منتظر شکستن پوستة خارجی و خروج جوجه از تخم می گردیم.بعد از گذشت حدود ۴۲ روز از زمان جوجه کشی تخمها حدود ۱۵-۱۱% افت وزن خواهند داشت و در نتیجه کنترل وزن تخمها در طول دوره جوجه کشی می تواند به پیش بینی مراحل جوجه کشی کمک نماید. در ادامه جهت کسب بهترین نتیجه در امر جوجه کشی موارد زیر را به دقت تحت کنترل داشته و اعمال نمایید:۱ – نگهداری تخمها در دما و رطوبت مناسب و در شرایط بهداشتی کامل
۲ – قراردادن تخمها در اتاق پیشگرم جهت گرم کردن اولیة تخمها پیش از ورود به ستر ۳ – کنترل دقیق دستگاهها از لحاظ کارکرد و دما و رطوبت مناسب ۴ – ضدعفونی دقیق و کامل دستگاهها پیش از ورود تخمها ۵ – کنترل دقیق دما و رطوبت در طول دورة جوجه کشی و جلوگیری از نوسان شدید دو فاکتور مذکور ۶ – وزن کشی دقیق و مستمر در طول دوره جوجه کشی جهت اطلاع از روند جوجه کشی ۷ – انجام کندل در روزی ۱۴ و ۳۲ جوجه کشی جهت اطلاع از روند رشد جنین ۸ – توقف چرخش تخمها پس از روی ۳۸ ۹ – انتقال تخمها به هچر و کنترل روند هچ ۱۰ – ضدعفونی کامل بند ناف جوجه ها و انتقال به اتاق پس هچ و انجام مراقبتهای اولیه پیش از انتقال آنها به سالن اصلی ۱۱ – تهویه و حرارت مناسب در سالن و دستگاهها پس از گذشت روز ۳۸ بایستی تخمها تحت کنترل دقیق قرار گیرند تا روند نوک زدن جوجه ها به کیسة هوایی دقیقاً کنترل گردد زیرا پس از طی این مدت و با اتمام اکسیژن موجود در تخم، جوجه ها با نوک زدن به کیسة هوایی اکسیژن مورد نیاز را تا زمان خروج از تخم تامین می کنند و گاهی ضعف ذاتی جوجه ها و یا قرارگیری ناصحیح جوجه ها در تخم مانند برگشتگی احتمالی یا وضعیت نامطلوب پا و سر مانع از نوک زدن جوجه به کیسة هوایی می گردد که ادامه این وضع می تواند منجر به خفگی جوجه ها در تخم گردد لذا اطلاع از این حالات و کمک به موقع به جوجه ها می تواند مانع از مرگ آنها گردد.۱۲ – تامین و در دسترس گذاشتن کلیه قطعات یدکی نظیر فیوزها، المنتها، رطوبت سنجها و …مراقبتهای ویژه پس از هچ
پس از تخم در آمدن جوجه ها حدود ۶-۴ ساعت در دستگاه هچری باقیمانده تا به خوبی خشک شوند و پس از طی این مدت و به محض سرپا ایستادن جوجه ها آنها را به جایگاه مخصوص جوجه ها منتقل می کنیم.بهتر است سالن مخصوص جوجه ها دارای مشخصات زیر باشد: ۱- دیوارها تا سقف کاشی کاری شده باشند.
۲- کف سیمان زبر. ۳- بستر با ماسه بادی آماده شده باشد. ۴ – دارای نورگیر و پنجره کافی باشد. ۵ – هواکشهای دمنده و مکنده جهت تهویه مناسب. ۶ – دارای سیستم حرارتی کلی بعلاوه لامپهای حرارتی بعنوان مادر مصنوعی. ۷- آبخوری و دانخوریهای مناسب.توجه داشته باشید که پیش از ورود جوجه ها بایستی سالن به طور کامل ضدعفونی شده و درجه حرارت در حدود ۳۵-۳۰ درجه سانتی گراد تنظیم شود سپس آبخوری و دانخوری ها شسته و ضدعفونی شده و در جاهای مخصوص خود قرار گیرند. درجه حرارت سالن باید در هفته حدود ۳-۲ درجه کاهش یافته تا در نهایت به درجه هوای محیط طبیعی برسد. در هنگام انتخاب دستگاههای حرارتی بایستی توجه داشت سیستمی انتخاب گردد که علاوه بر دارا بودن ضریب ایمنی بالا حتی المقدور اکسیژن لازم را از هوای خارج سالن تامین کرده و دی اکسید کربن تولیدی نیز به خارج از سالن هدایت گردد. همچنین برتری با سیستمهایی به روش تابش مستقیم باعث ایجاد گرما در اجسام می گردند. زیرا این سیستمها علاوه بر کاهش هزینه های طراحی نصب اجرا و نگهداری و استهلاک پایین هزینه های جاری کمتری نیز داشته و علاوه بر اینها باعث انتشار گرما در سطوح پایین سالن شده و با گرم کردن کف سالن و بستر علاوه بر ایجاد راحتی بیشتر برای جوجه ها از رشد قارچها و عوامل بیماری زا و همچنین ایجاد رطوبت در بستر و پیامدهای ناشی از آن جلوگیری می نماید که این امر در بازدهی و رشد و سلامت جوجه بسیار موثر می باشد.انتقال جوجه به سالن پرورش
پس از رشد اولیه جوجه ها و انتقال آنها به سالن پرورش، مراحل اصلی شروع می گردد. حرکت و دویدن برای رشد و تقویت استخوانها و ماهیچه های جوجه شترمرغ ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین ایجاد گردشگاه برای جوجه ها نه تنها باعث کاهش استرس در جوجه ها می گردد بلکه از دفرمه شدن پا نیز جلوگیری می نماید. فضای لازم برای جوجه ها در سنین گوناگون متفاوت است اما حداقل فضای لازم برای جوجه های کوچک ۲۵/۰ متر بوده که در سه ماهگی به ۲ متر افزایش می یابد. جوجه ها بایستی فضای لازم جهت گردش در زیر نور آفتاب و هوای آزاد را داشته باشند زیرا در سنین پایین وجود ویتامین D3 جهت رشد و توسعه استخوانها بسیار ضروری می باشد و یکی از منابع طبیعی این ویتامین نور خورشید می باشد. در هنگام استفاده از بستر بایستی دقت داشت که مناسبترین نوع مواد موادی که موجب به حداقل رساندن خطر عفونتها و جلوگیری از یبوست و بروز صدمات پا می گردد. البته بایستی توجه داشت که استفاده از بسترهایی نظیر شن و ماسه در حالات عادی بهترین گزینه است اما در صورتیکه پرورش دهندگان نتوانند مدت زمان زیادی را با جوجه ها صرف نمایند ترجیحاً بایستی پوششی مثل بتون، حصیر یا موادی از این قبیل را انتخاب نمایند تا خطر بلع و بروز انباشتگی و یا یبوست کاهش پیدا کند. همچنین در هر صورت بایستی کاملاً دقت داشت که وجود هر گونه اشیاء خارجی مثل چوب، میخ، سیم و … می توانند توسط پرنده بلع و موجبات صدمات جدی و گاهی مرگ را بوجود آوردند. در طول دوره پرورش بایستی دقت داشت که جوجه ها به طور دقیق و کامل تحت مراقبت قرار گیرند و کلیه حالات و موارد غیرمعمول ثبت گردند. ممکن است در یک گله جوجه هایی مشاهده گردند که علاقه ای به راه رفتن و خوردن و آشامیدن ندارد در اینصورت قرار دادن جوجه شترمرغ های مسن تر در کنار جوجه های جوان در رفع این مشکل کمک خواهد کرد.همچنین بایستی کلیه جوجه های تولیدی را بوسیله پلاک گذاری و شماره زنی مشخص نموده و جهت هر جوجه فرم ثبت مشخصات خاصی تهیه نمود و کلیه موارد را از جمله وزن جوجه در ابتدای دورة پرورش، بیماریهای احتمالی درمان احتمالی و نوع درمان و داروهای مصرفی، مشاهدات روزانه و کلیه مشاهدات در آنها ثبت گردند زیرا این اطلاعات امکان خوبی را جهت تشخیص به موقع مشکلات و پیدا کردن راه های مقابله با آنها در اختیار پرورش دهنده قرار می دهند. در هفته های ابتدائی پرورش و در صورت استفاده از منابع حرارتی تابشی مانند مادرهای مصنوعی برقی و لامپهای حرارتی بایستی توجه داشت که سرد بودن محیط سبب تجمع جوجه های جوان در زیر این لامپها شده و در اینصورت احتمال خفگی و صدمه جوجه های زیرین زیاد خواهد بود لذا در اینگونه موارد با افزایش دمای محیط و کنترل کردن جوجه ها بایستی از بروز این مسائل جلوگیری نمود. در مورد خوراک دهی و آبدهی جوجه ها بایستی دقت داشت که همیشه آب و غذای کافی و تازه در اختیار جوجه ها قرار گیرد و از قرار دادن آب و غذای مانده در ظرفهای ویژه اجتناب نمود زیرا این عمل می تواند موجب رشد و تکثیر میکروارگانیسمهای مضر در خوراک شده و باعث مسمومیت گردند.جهت جلوگیری از این مسئله بایستی آب و غذا کاملاً کنترل شده و در صورت وجود آلودگی سریعاً اقدام به تعویض آنها نمود.جوجه های شترمرغ تا سن سه ماهگی دارای حساسیت ویژه ای می باشند اما پس از گذر از این سن جوجه ها بسیار مقاوم شده و در مقابل عوامل نامساعد محیطی حساسیت کمی از خود نشان می دهند. در یک مزرعه موفق که برنامه های تغذیه مدیریت و اصلاح نژادی را به خوبی رعایت می کند تولید جوجه های خوب از اهمیت ویژه ای برخودار می باشد. یک مزرعه دار خوب پس از رشد اولیه جوجه ها آنها را به دقت مورد بررسی قرار داده و با توجه به برنامه های اصلاح نژادی مزرعه خود اقدام به تفکیک جوجه های تولیدی در دو گروه متفاوت می نماید. گروه اول جوجه هایی هستند که جهت ادامه روند تولید و اصلاح نژاد و جایگزینی در گله مادر انتخاب می گردند که این گروه شامل جوجه هایی با کیفیت بسیار بالا و از پد ران و مادرانی دارای تولید مناسب خواهند بود. گروه دوم جوجه هایی هستند که جهت پروار و نهایتاً تولید گوشت و پوست وارد برنامه های کشتاری خواهند شد. در این صورت جوجه های گروه اول تا سن بلوغ و پس از آن بطور کامل مورد نظارت و بررسی قرار گرفته و از هر جهت کنترل می گردند تا بالاترین کیفیت وارد چرخه تولیدی گردند. اما جوجه های گروه دوم تنها از حیث سرعت رشد و وزن دهی مناسب مورد توجه می باشند. به طور معمول جوجه ها ۱۲-۹ ماهگی به وزن ۱۲۰-۹۰ کیلو رسیده و در این هنگام آماده کشتار می گردند. شایان ذکر است که در برخی موارد، بعضی از مزرعه دارها اقدام به کشتار پرندگان در سنین پایین و بصورت نیمچه می نمایند که در این حالت حتی پرندگانی در سن سه چهار ماهگی نیز کشتار می گردند و تبعاً در این حالت گوشت گرانتری خواهند داشت. در صورت داشتن گله پرواری بایستی توجه داشت که بروز برخی بیماریها می تواند باعث بروز کندی در وزن گیری و کاهش پتانسیل تولید پرندگان گردد که در اینصورت تولید در این پرندگان دارای توجیه اقتصادی نبوده و همچنین گوشت آنها به دلیل توسعه ناقص ماهیچه ها دارای کیفیت مطلوب نخواهد بود علاوه بر اینکه رعایت نکردن برخی مسائل ایمنی می تواند موجب آسیب دیدگی پرنده گردد که در اینصورت نیز پوست استحصالی از پرندگان آسیب دیده افت ارزش بسیار زیادی را خواهند داشت. لذا برای رسیدن به بهترین بازدهی اقتصادی بایستی رعایت کامل مسائل مدیریتی، بهداشتی و ایمنی همراه با تغذیه مناسب توامان مد نظر قرار گیرند.