در حال
جستجو...
توکسین بایندر در تغذیه دام و طیور
- توکسین بایندر چیست؟
- مایکوتوکسین (سموم قارچی) چیست؟
- انواع توکسین بایندر
- مکانیسم عمل توکسین بایندرها
- تاثیر افزودن توکسین بایندر به جیرههای آلوده
- اثرات عدم مصرف توکسین بایندر در تغذیه دام
- ارزیابی عملکرد توکسین بایندرها
- بهترین توکسین بایندر چیست؟
- قیمت توکسین بایندر
توکسین بایندر چیست؟
توکسین بایندرها موادی هستند که به خوراک دام افزوده میشوند تا با اتصال فیزیکی یا شیمیایی به مایکوتوکسینها (سموم قارچی) در دستگاه گوارش، جذب سیستمیک این سموم را کاهش دهند. هدف اصلی این افزودنیها جلوگیری از ورود سموم به خون و در نتیجه کاهش اثرات سوء بر سلامت و تولید حیوان است. در عمل، استفاده از توکسین بایندرها زمانی اهمیت پیدا میکند که کنترل کامل آلودگی خوراک به قارچها امکانپذیر نباشد و نیاز به یک اقدام پیشگیرانه جهت حفظ عملکرد گله وجود دارد.
مایکوتوکسین (سموم قارچی) چیست؟
مایکوتوکسینها متابولیتهای ثانویهای هستند که توسط کپکها و قارچها در مزرعه یا هنگام نگهداری غلات و علوفه تولید میشوند. بیش از 500 نوع مایکوتوکسین شناسایی شده است و تنها بخشی از کپکها توان تولید سم دارند. تأثیرات این سموم بر سلامت و عملکرد دام میتواند گسترده و بلندمدت باشد و اغلب بهصورت زیر بالینی بروز میکند؛ بنابراین حذف کامل آنها از جیره به سادگی امکانپذیر نیست و نیاز به برنامههای ترکیبی مدیریتی و استفاده از بایندرها دارد.
انواع توکسین بایندر
انواع اصلی توکسین بایندرها عبارتاند از:
- سیلیکاتها
- خاک رس
- مخمر و پلیمرهای آلی
- زغال فعال
ویژگی کلی انواع
سیلیکاتها و مواد رسی (مانند بنتونیت و زئولیت) جاذبهای طبیعی هستند که عمدتاً برای آفلاتوکسینها مؤثر گزارش شدهاند. اجزای دیواره سلولی مخمر و پلیمرهای آلی مانند گلوکومانانها میتوانند طیف وسیعتری از سموم را متصل کنند و در سطوح پایینتر کاربردی باشند. زغال فعال یک جاذب طیفگستر است ولی در شرایط عملی ممکن است در برخی موارد به اندازه ترکیبات رسی موثر نباشد.
مکانیسم عمل توکسین بایندرهای مختلف
سیلیکاتها
سیلیکاتها بر اساس ساختار بلوریشان دستهبندی میشوند (فیلوسیلیکاتها، تکتوسیلیکاتها و غیره). یکی از معروفترین مواد، سدیم-کلسیم آلومینوسیلیکات هیدراته (HSCAS) است که میتواند با برخی ساختارهای شیمیایی آفلاتوکسین تعامل برقرار کند. این اتصال معمولاً از طریق پیوندهای یون-آهن یا کیلیت سازی با گروههای دیکربونیل صورت میگیرد.
خاک رس
خاکهای رسی مانند بنتونیتها و مونتموریلونیت به دلیل سطح ویژه بالا و ساختمان ورقهای یا چهار وجهی، ظرفیت جذب قابلتوجهی دارند. عملکرد خاک رس بسته به نوع آن متفاوت است؛ برای مثال HSCAS غالباً به عنوان توکسین بایندر انتخابی برای آفلاتوکسین شناخته میشود و ممکن است نسبت به سایر مایکوتوکسینها عملکرد کمتری داشته باشد.
پلیمرهای آلی و اجزای دیواره سلولی مخمر
کربوهیدراتهای پیچیده مانند گلوکومانانها و بتا-گلوکانهای دیواره سلولی مخمرها میتوانند با چندین نوع مایکوتوکسین پیوند برقرار کنند. مزیت این مواد، نیاز به مقادیر کمتر و پتانسیل اتصال به طیف وسیعی از سموم است. مطالعات نشان دادهاند که افزودن گلوکان استری شده میتواند باقیماندههای آفلاتوکسین در شیر را کاهش دهد.
زغال فعال
زغال فعال یک جذبکننده عمومی با ظرفیت بالاست که میتواند طیفی از سموم را جذب کند؛ اما در عمل گاهی پاسخهای نامنظمی نشان داده شده و بسته به منبع و دوز ممکن است اثربخشی آن متفاوت باشد. در برخی مدلها زغال فعال در کاهش دسترسی دئوکسینیوالنول موثر گزارش شده است.
تاثیر افزودن توکسین بایندر به جیرههای آلوده چیست؟
افزودن توکسین بایندرها روشی عملی و متداول برای کاهش عوارض مایکوتوکسینوز است و معمولاً منجر به بهبود شاخصهای تولیدی و سلامت میشود. مکانیزم عمده، اتصال مستقیم به سموم و کاهش جذب رودهای آنهاست؛ بنابراین این رویکرد ماهیتاً پیشگیرانه دارد و نباید بهعنوان تنها اقدام مدیریتی در نظر گرفته شود.
اثرات عدم مصرف توکسین بایندر در تغذیه دام چیست؟
عدم استفاده از توکسین بایندر در جیرههای آلوده میتواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات شود که اغلب تحت بالینی و غیر اختصاصی هستند. برخی از پیامدهای شایع عبارتاند از:
- کاهش مصرف خوراک
- کاهش تولید شیر و درصد چربی
- سرکوب سیستم ایمنی و افزایش حساسیت به بیماریها
- تغییر میکروبی شکمبه و روده و کاهش کارایی شکمبه
- التهاب و آسیب به دستگاه گوارش، کاهش جذب مواد مغذی
- اختلالات متابولیکی و تولیدی مانند ناباروری، سقط، مانایی جفت
- کاهش اثر واکسنها و آنتیبیوتیکها و کاهش طول عمر دام
ارزیابی عملکرد توکسین بایندرها چگونه انجام میشود؟
ارزیابی شامل آزمایشهای in vitro و in vivo است. آزمایشهای آزمایشگاهی برای غربالگری اولیه و تخمین میل و ظرفیت جذب مفیدند ولی دادههای in vitro نباید بهتنهایی برای تصمیمگیری در مورد مصرف در مزرعه استفاده شوند. مطالعات in vivo عموماً از نشانگرهای عملکردی و باقیماندههای بافتی برای تعیین اثربخشی واقعی استفاده میکنند. استانداردسازی روشهای آزمایشی و لحاظ کردن شرایط خوراک و دام در مطالعات، برای مقایسه بین محصولات ضروری است.
بهترین توکسین بایندر چیست؟
یک توکسین بایندر ایدهآل باید: بهطور مؤثر مایکوتوکسین(های) مورد نظر را جدا کند، اتصال آن برگشتناپذیر یا پایدار باشد، تنها یا عمدتاً مایکوتوکسینها را جذب کند (بدون جذب درشتمغذیهای ضروری)، بیخطر باشد و اثربخشیاش در مطالعات in vivo اثبات شده باشد. همچنین هزینه و سهولت استفاده در تولیدات تجاری از عوامل تعیینکننده انتخاب محسوب میشوند.
قیمت توکسین بایندر؟
عوامل مؤثر بر قیمت شامل ظرفیت جذب، اختصاصی بودن جذب، برگشتناپذیری اتصال، ایمنی و مدارک علمی پشتیبان (بهویژه مطالعات in vivo) هستند. هرچه یک محصول در این معیارها عملکرد بهتری داشته باشد، معمولاً قیمت آن بالاتر است. در انتخاب باید همواره نسبت هزینه به منافع و تاثیر بر عملکرد گله را مورد توجه قرار داد.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
