در حال
جستجو...
انواع خوراک آبزیان:SFT,FFT,GFT,BFT
- نیازهای تغذیهای گونههای آبزی
- روشهای مختلف غذادهی به آبزیان
- انواع خوراک آبزیان
- خوراک تر
- خوراک مرطوب
- خوراک خشک
نیازهای تغذیهای گونههای آبزی
در تولید و تأمین خوراک آبزیان باید ویژگیهای زیستی گونهها مانند اندازه دهان، رفتار تغذیهای (شناور یا بستر)، نیازهای پروتئینی و طول دستگاه گوارش در نظر گرفته شود. قبل از انتخاب و تهیه خوراک باید نوع ماهی از نظر تغذیهای مشخص شود تا چگالی خوراک و اندازه پلتها متناسب تعیین گردد.
تقسیمبندی کلی گونهها از نظر تغذیه
گونههای آبزی بر اساس الگوی غذایی به سه گروه اصلی تقسیم میشوند: گوشتخواران، گیاهخواران و همهچیزخواران. شناخت این دستهها در تعیین ترکیب پروتئین، انرژی و فیبر خوراک اهمیت دارد.
گوشتخواران
ماهیانی که نیاز به رژیم با پروتئین بالا دارند، مانند قزلآلا، به منابع پروتئینی با کیفیت مثل آرد ماهی نیازمندند. برای مثال نیازهای پروتئینی قزلآلا در مراحل مختلف عبارتاند از خوراک آغازین (SFT): بیش از 45–50%، رشد (FFT): حدود 40–45%، پرواری (GFT): حدود 35–40% و مولدین (BFT): حدود 40–45%. رژیم متعادل سیستم ایمنی را تقویت و رفتارهای نامطلوب مانند همنوعخواری را کاهش میدهد.
گیاهخواران
گونههای گیاهخوار نیاز پروتئینی کمتری دارند و روده بلندتری برای هضم فیبرهای گیاهی دارند. افزودن منابع فیبری و ترکیب مواد گیاهی متنوع میتواند ارزش غذایی خوراک آنها را افزایش دهد. نمونهای از این دسته کپورماهیان (از جمله آمور) است.
همهچیزخواران
این گونهها در میانه دو گروه قبلی قرار دارند و به پروتئین متوسط (حدود 30%) نیاز دارند. انعطافپذیری رژیم غذایی آنها امکان بهرهبرداری در سیستمهای مختلف آبزیپروری را فراهم میکند. نمونههایی مانند کپور معمولی و تیلاپیا از این دستهاند.
روشهای مختلف غذادهی به آبزیان
انتخاب روش مناسب غذادهی تأثیر مستقیم بر کارایی مصرف خوراک، هزینه نیروی کار و سلامت جمعیت دارد. دو روش اصلی شامل غذادهی دستی و خودکار است که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
روش دستی
در این روش پرورشدهندگان خوراک را بهصورت دستی پخش میکنند. غذادهی دستی برای عملیاتهای کوچک یا مطالعات تحقیقاتی مفید است زیرا امکان نظارت دقیق بر رفتار ماهیها را فراهم میآورد. اما در مزارع بزرگ هزینه نیروی کار بالا و پیگیری برنامه غذایی مشکل خواهد شد.
روش خودکار
در روش خودکار از غذادههای پاسخدهنده یا اتوماتیک استفاده میشود که جریان خوراک را کنترل میکنند. این سیستمها میتوانند هزینه نیروی کار را کاهش داده و برنامه غذایی منظم ایجاد کنند، اما امکان نظارت آنی بر اشتها یا رفتار ماهیها کمتر است. غذادهی خودکار همچنین میتواند ضایعات را کاهش و نسبت تبدیل خوراک را بهبود دهد.
انواع خوراک آبزیان
با پیشرفتهای تکنولوژیک و تحقیقاتی، فرمولاسیون و فرم خوراکها توسعه یافته است. بهطور کلی خوراکها در سه دسته کلی قرار میگیرند: خوراک تر، خوراک مرطوب و خوراک خشک (پلت). هر دسته ویژگیها، معایب و موارد کاربرد خاص خود را دارد.
خوراک تر
خوراک تر که امروزه کمتر کاربرد دارد، رطوبتی بین 60–80% دارد و از ضایعات کشتارگاهی و ماهیان ارزان تشکیل میشود. این نوع خوراک بهصورت خمیر استفاده شده و در آب ثبات پایین دارد. اگرچه به رژیم طبیعی برخی گونهها نزدیک است، اما ریسک بالای آلودگی میکروبی، رشد باکتریها و هدررفت مواد مغذی، کارایی آن را کاهش داده است.
برخی گونههای مورد استفاده در خوراک تر دارای آنزیمهایی مانند تیامیناز هستند که میتواند میزان ویتامین تیامین را کاهش دهد؛ گرم کردن مواد یا افزودن مکملهای ویتامین میتواند این مشکل را کاهش دهد. استفاده از خوراک تر در بسیاری از گونهها محدود شده اما در برخی گونههای خاص همچنان کاربرد دارد.
خوراک مرطوب
خوراک مرطوب با رطوبت حدود 30–50% از ترکیب خوراک خشک و تر تشکیل میشود و معمولاً بهصورت پلت تولید میگردد. این خوراک ثبات بیشتری در آب نسبت به خوراک تر دارد و فشار استرس را در گونههایی مانند قزلآلا کاهش میدهد. ترکیبات معمول شامل آرد ماهی، روغن ماهی، آرد جلبک، آرد میگو و مکملهای ویتامینی و معدنی است.
کیفیت خوراک مرطوب به دسترسی مواد اولیه و زمان تولید وابسته است. ضریب تبدیل غذایی در این خوراکها معمولاً بیش از 3 است و بهدلیل فسادپذیری باید بهطور روزانه یا با دورههای کوتاه آمادهسازی شوند.
خوراک خشک
خوراک خشک بهصورت پلت و معمولاً از طریق فرآیندهایی مانند اکستروژن تولید میشود که دمای خوراک را در چند ثانیه به بیش از 100°C میرساند. این دما باعث کاهش بار میکروبی و افزایش ایمنی خوراک میگردد. اندازه پلت بر اساس اندازه دهان ماهی و ترکیب مواد بر اساس مرحله رشد تعیین میشود.
از اهداف تولید خوراک خشک میتوان به تولید جیرههای با انرژی بالا و حفظ ریزمغذیها اشاره کرد. برخی ویتامینها ممکن است در برابر دما حساس باشند؛ بنابراین یا فرم مقاوم به حرارت انتخاب میشود یا ویتامینها پس از فرآیند به سطح پلت افزوده میشوند.
جمعبندی و توصیههای عملی
- همواره خوراک را بر اساس گونه و مرحله رشد انتخاب کنید. - برنامههای غذادهی منظم و پایش رفتار تغذیهای باعث کاهش ضایعات و بهبود رشد میشود. - استفاده از خوراک خشک پلت برای اغلب مزارع باعث افزایش بهداشت و کاهش ریسکهای میکروبی میگردد، در حالی که خوراک مرطوب میتواند در موارد خاص باعث کاهش استرس شود. - افزودن مکملهای ویتامینی و معدنی متناسب با نیاز گونه به خصوص در دورههای حساس (لاروی و مولدین) ضروری است.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
