همه چیز درباره بیماری آنتریت کلستریدیائی و آنتروتوکسمی

آنتریت کلستریدیایی یکی از بیماری‌های مهم در پرورش شترمرغ است که خسارات اقتصادی قابل توجهی به مزارع پرورش شترمرغ وارد می‌کند.

---

مقدمه:
آنتریت(Enteritis) کلستریدیایی یکی از بیماری‌های مهم در پرورش شترمرغ است که خسارات اقتصادی قابل توجهی به مزارع پرورش شترمرغ وارد می‌کند. این بیماری عامل بیشترین تلفات باکتریایی در شترمرغ های ایران است. در این مقاله به بررسی دقیق عوامل این بیماری می‌پردازیم.

کلستریدیوم(Clostridium) چیست؟
کلستریدیوم ها جزو میکروارگانیسم های فلور طبیعی روده هستند. در مواردی مانند هر نوع استرس ناگهانی، این دسته میکروب‌ها با رشد و تکثیر سریع در روده‌ها باعث دفع مقادیر زیادی سم در محیط روده می‌شوند. بر اساس نوع سم تولیدی، باکتری‌ها را به تیپ های A,B,C,… تقسیم بندی می‌کنند.
کلستریدیوم های بیماری زا به میزان بسیار کم در فلور گوارشی وجود دارند، اما فاکتورهای دیگری موجب زیاد شدن این باکتری می‌شود. همانطور که گفته شد، از مهم‌ترین این فاکتورها می‌توان به تغییرات ناگهانی جیره، حضور برخی از اجزا در جیره، استرس شدید، سایر عوامل عفونی و بیماری‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی و ... اشاره کرد.

بیماری آنتریت کلستریدیایی
بیماری آنتریت کلستریدیایی دو فرم حاد و مزمن دارد. در فرم حاد درگیری و مرگ و میر بالا (حتی تا 100 درصد) و در فرم مزمن کاهش رشد، بی حالی و کاهش اشتها در میان شترمرغ‌های مزرعه دیده می‌شود.
سموم دفع شده باعث التهاب شدید و تخریب پوشش در روده‌ها (آنتریت) می‌شود و این سموم پس از جذب از جدار روده وارد جریان خون شده و موجب بروز آنتروتوکسمی و مرگ سریع و ناگهانی در شترمرغ می‌گردد. در کالبد گشایی‌ها، معمولا حیوان تلف شده را با معده‌ای پر از مواد غذائی، روده پر خون و ملتهب، ضخیم شدن موکوس روده و گاهی اوقات خونریزی در روده مشاهده می‌کنیم؛ معمولا نقاط نکروتیک بر روی لایه سروز دئودنوم(Duodenum) و ژئوژنوم(Jejunum) روده به رنگ سفید یا زرد دیده می‌شود. همچنین گاهی در حیوانات کوچکتر انباشتگی سنگدان و پر خونی ریه و کبد نیز به چشم می‌خورد.
درمان بیماری
بهترین راه مقابله با این بیماری همانطور که در ابتدا هم ذکر شد، پیشگیری است. در حال حاضر برای پیشگیری از این بیماری، استفاده از واکسن آنتروتوکسمی(Enterotoxemia) در سن 3 هفتگی حیوان و تکرار در 6 هفتگی پیشنهاد می‌شود. اما در کشور ما واکسن اختصاصی شترمرغ موجود نیست و از همان واکسن گوسفندی استفاده می‌شود. همچنین برای پیشگیری خوب است که مسائل بایوسکیوریتی در مزرعه رعایت شود. یعنی بهداشت مزرعه و سالن ها به بهترین شکل ممکن اجرا شود و اجزای استفاده در جیره با کیفیت و به میزان مناسب باشند.
کلستریدیا ها جزء فلور طبیعی روده‌اند و منتظر فرصتی برای رشد و تکثیر و بیماری زایی در این محیط هستند. با توجه به این نکته در هنگام تغییر جیره حتما باید در نظر داشته باشید که تغییر به مرور و طی 7 الی 10 روز انجام شود. تغییر ناگهانی جیره منجر به رشد این باکتری فرصت طلب شده و شترمرغ را بیمار می‌کند و مزرعه پرورش شترمرغ را دچار مشکل می‌‌سازد. وجود فیبر در جیره باعث تکامل روده شده و هرچه فلور طبیعی روده سریع‌تر شکل بگیرد مانع رشد و تکثیر عوامل بیماری زا خواهد شد.
به این نکته نیز توجه داشته باشید که مصرف پروبیوتیک اختصاصی شترمرغ در طول دوره پرورش، در هنگام تغییر جیره و یا مصرف آنتی بیوتیک (طبق دستور دامپزشک مزرعه) بسیار مفید بوده و مانع رشد باکتری‌های فرصت طلب و افزایش قدرت سیستم ایمنی نیز خواهد شد.
با این حال، در صورت درگیری شترمرغ با این عوامل، سریعاً فرایند درمانی و حمایتی با دستور دامپزشک انجام شود. ضمنا، هم زمان با شروع فرایند درمانی وحمایتی، عوامل ایجاد کننده این مشکل در مزرعه پرورش شترمرغ نیز باید رفع شوند.

در پایان:
در این مقاله از سری مقالات بهین پرور، به بررسی بیماری آنتریت کلستریدیایی پرداختیم. این بیماری در بین مزارع پرورش شترمرغ شایع است و از طرفی با پیشگیری‌های ساده‌ای قابل کنترل است. پروبیوتیک‌ ها و مکمل های شترمرغ نیز می‌توانند به شما در درمان این بیماری کمک کنند. امیدواریم این مقاله در زمینه پرورش شترمرغ برای شما مفید باشد.