در حال
جستجو...
تغذیه ماهیان پرورشی گرم‌آبی؛ کلید رشد، سلامت و سودآوری در آبزی‌پروری
تغذیه، یکی از مهم‌ترین و هزینه‌برترین بخش‌های پرورش ماهیان گرم‌آبی است که مستقیماً بر نرخ رشد، ضریب تبدیل خوراک، کیفیت نهایی محصول، مقاومت در برابر بیماری‌ها و سود نهایی مزرعه تأثیر می‌گذارد. در پرورش ماهی، حدود 60 تا 70 درصد هزینه‌ها مربوط به تغذیه است. به همین دلیل انتخاب درست جیره غذایی، نوع خوراک و شیوه تغذیه، نقشی حیاتی در موفقیت اقتصادی آبزی‌پرور دارد.
ماهیانی مانند کپور معمولی (Cyprinus carpio)، آمور (Grass Carp)، بیگ‌هد (Bighead Carp) و فیتوفاگ (Silver Carp) از جمله گونه‌های رایج در پرورش گرم‌آبی هستند که هر کدام نیازهای غذایی خاصی دارند:
| گونه ماهی | نوع تغذیه غالب | میزان پروتئین مورد نیاز (%) | نوع خوراک توصیه‌شده |
|---|---|---|---|
| کپور معمولی | همه‌چیزخوار | 25–30٪ | پلت ترکیبی + مواد طبیعی |
| آمور | گیاه‌خوار | 20–25٪ | علوفه + پلت گیاهی |
| بیگ‌هد | فیتوپلانکتون‌خوار | 25–30٪ | غذای مکمل با انرژی بالا |
| فیتوفاگ | پلانکتون‌خوار | 25–28٪ | پودر ماهی + ویتامین‌ها |
پروتئین مهم‌ترین ماده مغذی برای رشد ماهی‌هاست و منابع پروتئینی شامل پودر ماهی، پودر سویا، کنجاله‌ها و ضایعات فرآوری‌شده حیوانی است.
چربی منبع انرژی و اسیدهای چرب ضروری است و باید بین 5 تا 8 درصد جیره را تشکیل دهد.
کربوهیدرات منبع انرژی ارزان‌قیمت برای ماهی‌هاست و بیش از 30٪ از جیره را تشکیل می‌دهد، به‌ویژه در خوراک‌های گیاهی.
ویتامین‌ها و مواد معدنی برای افزایش مقاومت به بیماری و متابولیسم بدن ضروری‌اند. کمبود آن‌ها باعث کاهش رشد و بروز بیماری‌های متابولیکی می‌شود.
رایج‌ترین نوع خوراک، به‌ویژه در مراحل رشد و پرورشی، پلت (Pellet) است که باید شناور یا نیمه‌غوطه‌ور باشد تا هدررفت کمتر شود.
خوراک زنده یا طبیعی مانند کرم، زئوپلانکتون، فیتوپلانکتون در مراحل اولیه رشد لارو و بچه‌ماهی‌ها استفاده می‌شود.
خوراک دستی (خانگی) که ترکیبی از سبوس، کنجاله، آرد، ضایعات کشاورزی یا غذایی است، ارزان‌تر ولی کمتر کنترل‌شده می‌باشد.
| مرحله رشد | تعداد وعده در روز | درصد خوراک نسبت به وزن بدن |
|---|---|---|
| لارو | 4–6 بار | 15–20٪ |
| بچه‌ماهی | 3–4 بار | 5–8٪ |
| ماهی پرواری | 2–3 بار | 2–3٪ |
| نزدیک برداشت | 1–2 بار | 1–1.5٪ |
دمای آب برای تغذیه فعال ماهیان گرم‌آبی بین 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد بهترین شرایط را فراهم می‌کند.
میزان اکسیژن محلول باید بالاتر از 5 میلی‌گرم بر لیتر باشد؛ کمبود آن باعث کاهش اشتها می‌شود.
کیفیت آب شامل تعادل pH، شفافیت، میزان نیترات و آمونیاک باید به طور مداوم کنترل شود.
بهترین زمان تغذیه، صبح زود و عصر است؛ زمان‌هایی که اکسیژن محلول در آب بالاتر است.
با مدیریت صحیح تغذیه می‌توان ضریب تبدیل غذایی (FCR) را به کمتر از 1.5 رساند، به این معنی که برای هر کیلوگرم افزایش وزن ماهی، تنها 1.5 کیلوگرم خوراک مصرف شود. این امر مستقیماً منجر به سود بیشتر، کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری خواهد شد.
آینده موفق در آبزی‌پروری به دانش دقیق، علمی و کاربردی در زمینه تغذیه ماهیان گره خورده است. سرمایه‌گذاری در حوزه تغذیه به معنای سرمایه‌گذاری در کیفیت، سلامت و در نهایت بازارپسندی محصول نهایی است.
توئیتر
فیس بوک
لینکدین
